«Чӑваш Ен ют ҫӗршыври ҫынсемшӗн илемӗпе, пуян историйӗпе кӑна мар, тивӗҫлӗ шайри медицина пулӑшӑвӗ кӳнипе те паллӑ», — тесе ырланӑ Телеграмри «Чӑваш Ен калаҫать» каналта.
Иртнӗ 5 ҫулта пирӗн республикӑна чикӗ леш енчен 32 пин ҫын ҫав тӗллевпе килнӗ. Ҫулталӑк пуҫланнӑранпа пирӗн тӑрӑхра 7 пин те 500 ҫын сипленнӗ.
Медицина туризмӗ уйрӑмах Чӑваш Ене терапи, хирурги, офтальмологи, эндокринологи, гинекологи енӗпе уйрӑмах илӗртет-мӗн.
Чӑваш Енре пурӑнакан 45–64 ҫулсенчи арҫынсем сасартӑк вилме пултараҫҫӗ. Кун пирки Чӑваш Ен Элтеперӗ Олег Николаев республикӑн Правительствин паянхи ларӑвӗнче пӗлтернӗ. Унта халӑха диспансеризаци кӑларас ыйтӑва сӳтсе явнӑ.
Кӑҫалхи ҫур ҫулта диспансеризаци тухнисенчен сыввисем — 19,8 процент, чир-чӗр сарӑлас хӑрушлӑх пысӑккисем — 9 процент, сывлӑхӑн виҫҫӗмӗш ушкӑнӗнчисем – 71,2 процент.
Ҫынсем чӗрепе юн тымарӗсен чирӗпе, вар-хырӑм чирӗпе, сахӑр диабечӗпе чирлеҫҫӗ.
Президент пепкелӗх центрӗнче ҫулталӑк пуҫланнӑранпа 1601 ача ҫуралнӑ. Пӗтӗмпе 1561 хӗрарӑм ҫӑмӑлланнӑ.
Ҫак тапхӑрта 755 хӗрача тата 846 арҫын ача кун ҫути курнӑ.
Кӑҫалхи 6 уйӑх ҫурӑра Президент пепкелӗх центрӗнче 38 йӗкӗреш тата 1 виҫӗреш ҫуралнӑ. Виҫӗрешӗ Шупашкарти Анастасийӑпа Дмитрий ҫемйинче кун ҫути курнӑ: вӗсене Валерия, Кира тата Мария ят хунӑ.
Сӑмах май, пӗлтӗр республикӑра 1 виҫӗреш кун ҫути курнӑ. Вӗсем раштавӑн 30-мӗшӗнче Шупашкарта пурӑнакан Карэнпа Эльвирӑн ҫемйинче ҫуралнӑ. Ашшӗ-амӑшӗ ачасене Артем, Максим тата Вероника ят хунӑ.
Паян, 2024 ҫулхи утӑ уйӑхӗн 24-мӗшӗнче, Чӑваш Енри 63 мӑшӑр ҫемье ҫавӑрма шухӑш тытнӑ. Вӗсене дати илӗртнӗ. 24.07.2024 текен цифра илемлӗ тесе шухӑшланӑран хӑшӗсем шӑп та лӑп паян мӑшӑрланасшӑн. Тен, вӗсем ку цифра телей кӳрессе шанаҫҫӗ пулӗ.
Сӑмах май каласан, кӑҫалхи кӑрлач-утӑ уйӑхсенче 2060 ҫӗнӗ ҫемье йӗркеленнӗ. Кӑҫал авланнӑ каччӑсенчен ытларахӑшӗ — 23-28 ҫултисем. Ҫемье ҫавӑрнӑ чи ҫамрӑк каччӑ 17-ре, чи асли — 83-ре.
Хӗрсем 20-26 ҫула ҫитсен качча кайма васкаҫҫӗ. Кӑҫал ҫемье ҫавӑрнисенчен чи ҫамрӑкки 16-ра пулнӑ, чи асли — 76-ра.
2024 ҫулхи пӗрремӗш ҫур ҫулта Чӑваш Енре 412,5 пин тӑваткал метр ҫурт-йӗр хӑпартнӑ. Ҫав шутран 221 пине тӑваткал метрӗ — нумай хваттерлӗ ҫурт-йӗр, 191,5 пин таваткал метрӗ — уйрӑм ҫурт-йӗр.
Ҫурт-йӗре пуринчен ытла Шупашкарта (213,8 пин тӑваткал метр), Шупашкар муниципаллӑ округӗнче (75, 1 пин тӑваткал метр), Муркаш тӑрӑхӗнче (15,4 пин тӑваткал метр), Ҫӗнӗ Шупашкарта ( 11,8 пин тӑваткал метр), Канашра (11,5 пин тӑваткал метр) туса лартнӑ.
Иртнӗ эрнере, утӑ уйӑхӗн 12-мӗшӗнче, К.В. Иванов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх академи драма театрӗнче 106-мӗш сезон хупӑннӑ. Ӑна культура учрежденийӗ Никифор Мраньккан романӗ тӑрӑх лартнӑ «Ӗмӗр саки сарлака» спектакльпе хупнӑ.
Театрӑн илемлӗх ертӳҫи Валерий Яковлев иртсе кайнӑ ҫула пӗтӗмлетнӗ. Вӑл актёрсене тата театрта ӗҫлекенсене хыҫа юлнӑ черетлӗ сезонти ҫитӗнӳсемшӗн тав тунӑ.
Театрӑн ддиректорӗ Елена Николаева пӗлтернӗ тӑрӑх, 106-мӗш сезонти спектакльсене курма ҫӳрекенсен йышӗ 22 процент ӳснӗ май тупӑш шайӗ унчченхи сезонтинчен 35 процент ӳснӗ.
Чӑваш Енре пурӑнакансем уйӑхсерен 50 пин тенкӗ ытла ӗҫлесе илеҫҫӗ. Росстат цифрисене ӗненсен, пирӗн республикӑра как уйӑхӗнчи шалу 56 пин те 260 тенкӗпе танлашнӑ. Ку вӑл пӗлтӗрхи ҫав вӑхӑтринчен 9,1 пин тенкӗ пысӑкрах.
Ӗс укҫи шайӗпе Чӑваш Ен Атӑлҫи тӑрӑхӗнчи пилӗк регионтан иртсе кайнӑ: Мордва Республикинчен; Киров, Пенза, Сарту тата Чӗмпӗр облаҫӗсенчен, Мари Элтан.
«ҫыхӑнура» форум сӑнанӑ тӑрӑх, Чӑваш Енри шалу ҫичӗ уйӑх ӗнтӗ 50 пин тенкӗрен ытла ларса пырать. Ҫулталӑк пуҫланнӑранпа уйӑхри вӑтам ӗҫ 54 070 тенке ларнӑ.
Чӑваш Енре чухӑнсен шучӗ чакнӑ. Кун пирки республикӑн ӗҫ тата социаллӑ хӳтлӗх министрӗ Алёна Елизарова Правительство ҫуртӗнче ӗнер иртнӗ ларура.
Министр ӗнентернӗ тӑрӑх, 2023 ҫулта чухӑнлӑх чиккинчен пӗчӗкрех тупӑшлӑ ҫынсен йышӗ пирӗн тӑрӑхра унчченхи ҫулхинчен 11,5 пин ҫын сахалланӑ. Ун пеккисен йышӗ 152,6 пин ҫынпа танлашнӑ.
Чухӑнлӑх шайӗ 13 процент чакнӑ, ку вӑл танлаштаруллӑ тапхӑртинчен 0,9 процерт пӗчӗкрех.
Пӗтӗмлетӳ кӑтартнӑ тӑрӑх, пӗлтӗр Раҫҫейри 33 регион эрех ӗҫессипе «палӑрнӑ». Вӗсенче кӑтарту ҫӗршыври вӑтам кӑтартуран пысӑкрах пулнӑ.
Ҫак йыша Чӑваш Ен те лекнӗ. Пирӗн регионта кӑтарту 2-2,5 хут пысӑкрах. Чи пысӑк кӑтартусем - Алтай, Красноярск крайӗсенче, Архангельск, Липецк, Новосибирск облаҫӗсенче.
Ҫынсем ытларах этанолпа наркӑмӑшланнине палӑртнӑ. Ҫавӑн пекех денатурат, парфюмери, одеколон, чӳрече тасатмалли шӗвек, тормоз шӗвекӗ, тосол, этиленгликоль, метанол, 2-пропанол ӗҫсе аптӑраҫҫӗ-мӗн.
Юлашки 10 ҫулта ҫӗршывра 116 пин ҫын эрех ӗҫсе вилнӗ. Ҫулсерен ҫак кӑтарту пӗчӗкленсе пынине палӑртнӑ.
Чӑваш Енре ача ҫураласси сахалланӑ. Кӑҫалхи кӑрлач-пуш уйӑхӗсенче ҫут тӗнчене 2178 ҫӗнӗ чун килнӗ. Ку вл пӗлтӗрхи ҫав вӑхӑтринчен 6,3 процент сахалрах.
Вилесси ҫуралассинчен 1,84 хут ӳснӗ. Маларах асӑннӑ виҫӗ уйӑхра пирӗн республикӑра
4 007 ҫын вилнӗ, е пӗлтӗрхи ҫав вӑхӑтринчен 7,6 процент нумайрах.
+27.3 °C