2019 ҫул тӗлне Чӑваш Енре ӗҫ укҫине 28 пин тенкӗ таран ӳстересшӗн. Ҫакнашкал «ҫул-йӗр карттине» Чӑваш Ен премьер-министрӗ Иван Моторин ҫирӗплетнӗ.

Документра палӑртнӑ тӑрӑх, кӑҫал вӑтам ӗҫ укҫи 24 пин тенкӗ те 320 тенкӗпе танлашмалла. Ҫитес ҫул вара ку кӑтарту 26 пин тенкӗпе танлашмалла. 2019 ҫул тӗлне вара 27 пин те 950 тенкӗпе танлашмалла. Анчах чӑн шалу вара кӑҫал 1,4 процент ӳсӗ. 2018 ҫулта вара – 2 процент, 2019 ҫулта 2,3 процент хӑпарать.

Кунсӑр пуҫне пурӑнма кирлӗ укҫа виҫинчен сахалрах шалу илекен халӑхӑн процентне пӗчӗклетме палӑртнӑ. Ку кӑтарту пӗлтӗр 18,8 процента ҫитнӗ. 2019 ҫулта – 18,1 процент.

Шупашкарта 22-мӗш номерлӗ троллейбус маршручӗ уҫасшӑн. Вӑл «Университет – «Хлебозавод» маршрутпа ҫӳремелле. Республика тӗп хулин Ҫурҫӗр Хӗвеланӑҫ районӗпе Кӑнтӑр Хӗвеланӑҫ районне ҫыхӑнтаракан троллейбус уҫассипе халӗ хатӗрленӳ ӗҫӗсем пыраҫҫӗ. Маршрут 18,5 километр тӑршшӗ пулмалла. Халӑх йышлӑ ҫӳрекен вӑхӑтра троллейбуссем кашни 8 минутра пӗрре ҫула тухмалла. Троллейбус управленийӗпе хула администрацийӗн пӗрлехи ӗмӗчӗ пирки муиципалитетӑн унитарлӑ предприятийӗн пуҫлӑхӗ Александр Каныгин хулари транспорт сечӗпе ҫул-йӗр хӑрушсӑрлӑхне сӳтсе явма пуҫтарӑннӑ ларура пӗлтернӗ. 9-мӗш маршрута Хӗрлӗ лапам патне ҫитерес шухӑшлӑ.

Шупашкарти «Ҫамрӑклӑх бульварӗпе» Агрегат савутне ҫыхӑнтаракан 7-мӗш маршрута вара хупасшӑн. 21-мӗш маршрута кӑшт ылмаштарса Максим Горький тата Мичман Павлов урамӗсен ҫул ҫаври патӗнчен ирттересшӗн.

Николай Федоров Чӑваш Ен президенчӗ пулнӑ чухне аппаратра ӗҫленӗ Владимир Тимофеев Карели Республикин пуҫлӑхӗн стратеги аталанӑвен ыйтӑвӗсемпе ӗҫлекен ҫумӗн пуканне йышӑннӑ. Карели Республикин пуҫлӑхӗн тивӗҫӗсене вӑхӑтлӑха пурнӑҫлакан Артур Парфенчиков ҫу уйӑхӗн 2-мӗшӗнче хушӑва алӑ пуснӑ.

Владимир Тимофеев Шупашкарта ҫуралнӑ, кунтах аслӑ пӗлӳ илнӗ. 1996 ҫултанпа вӑл Шупкшарти тӗрлӗ коммерци организацийӗнче ӗҫленӗ. 2006 ҫултанпа ЧР Патшалӑх Канашӗн комитечӗн председателӗ пулнӑ. 2009 ҫулта ЧР президенчӗн администрацийӗн ертӳҫин пӗрремӗш ҫумӗнче ӗҫленӗ.

РФ Ял хуҫалӑх министерствине Николай Федоров ертсе пынӑ чухне унта вӑй хунӑ, кайран коммерци ӗҫне кӳлӗннӗ.

Улатӑр районӗнче юрӑхсӑр тепловоза пула вӑрман ҫунма тытӑнни пирки Чӑваш халӑх сайчӗ хыпарланӑччӗ. Ҫу уйӑхӗн 3-мӗшӗнче ЧР влаҫӗсен официаллӑ порталӗнче пушара халь те сӳнтерейменни пирки ҫырнӑ.

Аса илтерер: вӑрман ҫу уйӑхӗн 1-мӗшӗнче ҫунма тытӑннӑ. Ӑна ҫийӗнчех сӳнтерме тытӑннӑ. Ӗнер ЧР ҫутҫанталӑк министрӗ ку ӗҫ мӗнле пынине тӗрӗсленӗ.

Министр Улатӑр районӗнчи вӑрманти лару-тӑрупа паллаштарнӑ, малашне мӗн тумаллине палӑртнӑ. «Кире лисничествин» директорӗ Александр Мартынов каланӑ тӑрӑх, техника вӑрманти мӗнпур вырӑна кӗреймест, ҫавӑнпа пушар сӳнтерес ӗҫе лесничество ӗҫченӗсем, волонтерсем хутшӑнаҫҫӗ.

Чӑвӑш Енри медицина ӗҫченӗсем мӗн чухлӗ ӗҫлесе илеҫҫӗ? ЧР влаҫӗсен официаллӑ порталӗ пӗлтернӗ тӑрӑх, медиксен шалӑвне шутланӑ.

Тухтӑрсен шалӑвӗ РФ Президенчӗн Владимир Путинӑн 2012 ҫулхи ҫу уйӑхӗнчи хушӑвӗсемпе килӗшӳллӗн ӳссе пырать. Ӑна мӗнле пурнӑҫланине ЧР Сывлӑх сыхлавӗн министерстви тӗрӗслесе тӑрать.

Кӑҫал тухтӑрсен ӗҫ укҫи 2,5 процент ӳснӗ, 33 пин тенкӗпе танлашнӑ. Вӑтам медицина ӗҫченӗсен шалӑвӗ — 19,3 пин тенкӗ. Кӗҫен персоналӑн — 13,8 пин тенкӗ.

2012 ҫултанпа тухтӑрсен шалӑвӗ 1,4 хут ӳснӗ, кӗҫӗн персоналӑн — 2 хут ытларах.

Пушартан асӑрханассине паян республикӑн Министрсен Кабинечӗн пайташӗсемпе, федерацин тӗрлӗ службисен регионти уйрӑмӗсен ертӳҫисемпе эрнесерен ирттерекен планеркӑра сӳтсе явнӑ.

Чӑваш Республикин ҫутҫанталӑк ресурсӗсен тата экологи министрӗ Александр Коршунов техника яланах хатӗр тӑнине, ятарлӑ ӗҫченсем те ҫителӗклине асӑннӑ. Ҫанталӑк типӗ тӑнине кура пушар алхасас хӑрушлӑх пур. Йӗпреҫ тӑрӑхӗнче пушар тухнӑ тӗслӗхе шута та илнӗ. Унта пуйӑс иртсе кайнӑ хыҫҫӑн ҫул хӗрринчи типӗ курӑк тивсе кайнӑ.

Ҫу уйӑхӗн пӗрремӗш кунӗсенчех сахал мар пушар тухнӑ. Вут-кӑвара сӳнтерме виҫӗ кунта 90 хут тухнӑ.

Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев халӑхра профилактика ӗҫӗсене йӗркелемеллине асӑрхаттарнӑ. Шар курасран пурлӑха инкекрен страхламалли пирки те асӑннӑ вӑл.

Чӑваш Енри 19 районта ҫуртрисене акма пуҫланӑ. Ҫакна паян иртнӗ республика Правительствин ларӑвӗнче ЧР Министрсен Кабинечӗн Ертӳҫин ҫумӗ — ял хуҫалӑх министрӗ Сергей Артамонов пӗлтернӗ. Хальлӗхе муркашсемпе сӗнтӗрвӑррисем тухман-ха.

Кӑҫал пирӗн республикӑра ҫуртрисене 320 пин гектар ҫинче акса хӑварнӑ. Паянхи кун тӗлне 14 пине яхӑн гектар акма ӗлкӗрнӗ.

Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев кӑҫал пирӗн республикӑри ял хуҫалӑх отрасльне патшалӑх 2 млрд 331 млн тенкӗ уйӑрассине пӗлтернӗ. Ку укҫа виҫи пӗлтӗрхинчен 10 процент пысӑкрах. «Пулӑшӑва аграрисем патне вӑхӑтра ҫитермелле. Пирӗн тӗллев — ҫурхи ӗҫсене вӑхӑтра вӗҫлесси, кӗркунне тухӑҫа туллин пухса кӗртесси», — тенӗ Михаил Игнатьев.

Хӑш-пӗр районта техника культурине те акма пуҫланӑ.

Ҫӗрпӳри кӗпере 2015 ҫулта аран-аран хута янӑччӗ. Кайран тепӗр пайне, кӗпер патне пымаллине, Сарӑтури «Волгомост» предприятие тума шаннӑччӗ. Вӑл вара иртнӗ ҫулхи утӑ уйӑхӗн 19-мӗшӗнче панкрута тухнӑччӗ.

Упрдор Сарӑтури «Волгомост» ячӗпе килӗшӗве пӑрахӑҫлама ыйтса янӑ тавӑҫа республикӑн Арбитраж сучӗ тивӗҫтернӗччӗ, заказчик валли 116 миллион та 424 пин тенкӗ шыраса илме йышӑннӑччӗ. Анчах «Волгомост» кун пек йышӑнупа килӗшменччӗ. Вӑл Улатимӗрти пӗрремӗш Арбитраж судне аппеляци ҫӑхавӗ ҫырнӑччӗ.

Арбитраж сучӗ контракта пӑрахӑҫланӑ, халӗ ҫав йышӑну вӑя кӗнӗ. Ҫӗртме уйӑхӗ тӗлне ҫӗнӗ подряд организацине палӑртмалла. Анчах ӗҫ калӑпӑшӗ самаййине шута илсен ӗҫе юпа уйӑхӗ тӗлне туса пӗтересси те иккӗленӳллӗ. Ку шухӑша республикӑн транспорт министрӗ Владимир Иванов Чӑваш Енӗн патшалӑхӑн телерадиокомпанине пӗлтернӗ.

Чӑваш Енре тӑван тавралӑха тирпейлемелли шӑматкунлӑхсем пуҫланчӗҫ. ЧР Элтеперӗн Администрацийӗнче ӗҫлекенсем паян алла кӗреплепе шӑпӑр тытнӑ. Ытти чухне чиперленсе ҫӳрекен пуҫлӑхсем ӗҫ тумне тӑхӑнса хӑйсен кантурӗ тавралли территорие тирпейлеме тухнӑ. Ӗҫе Элтепер Администрацийӗн мӗнпур управленийӗпе пайӗ кӳлӗннӗ.

Ҫак шӑматкун, ака уйӑхӗн 29-мӗшӗнче, вӗсем Йӑлӑма йывӑҫ лартма кайӗҫ. Ун чух ҫӗршывӗпех йывӑҫ лартмалли кун иртет. Ӑна иртнӗ эрнерех йӗркелеме шутланӑ, анчах юр ҫуса лартни плана ылмаштарма хистенӗ.

Маларах Чӑваш халӑх сайчӗ Ҫӗмӗрле районӗнче хӗлле пухӑннӑ каяшран икӗ уйӑх хушшинче тасаласшӑннине пӗлтернӗччӗ. Аса илтерер, ку ӗҫе тума унта икуйӑхлӑх пуҫарнӑ — вӑл акан 1-мӗшӗнче пуҫланнӑ, ҫу уйӑхӗн 31-мӗшӗнче вӗҫленӗ.

Комсомольски районӗнчи Ҫӗнӗ Мӑрат ялӗнче пӗр урам шыв айне кайнӑ. Халӑх сисчӗвленнӗ.

Урама пухӑннӑ шыв чылай вӑхӑт пӗтмен. Ку юр ирӗлнӗ хыҫҫӑн пулнӑ. Унта пурӑнакансем каланӑ тӑрӑх, уйрӑмах нумай ачаллӑ ҫемье шар курнӑ. Вӗсен выльӑх-чӗрлӗхӗ шыв ҫинчех ҫӳренӗ.

Ку ялта инкеклӗ лару-тӑру пулнине официаллӑ майпа пӗлтермен. Район администрацийӗн ӗҫченӗсем вырӑна тухса тӗрӗслев ирттернӗ. Ҫынсем хур-кӑвакала ишмелӗх пултӑр тесе пӗвене хӑмапа хупланине палӑртнӑ. Ҫавна май юр ирӗлсен шыв урама пухӑннӑ. Ҫав пысӑк хӑмана тракторпа туртса кӑларнӑ. Шыв юхса кайнӑ вара.