Виталий Петрович Станьял ӑсчах Комсомольски районӗнчи Ҫӗнӗ Мӑрат вӑтам шкулӗн ачисемпе 2021 ҫулхи юпан 22-мӗшӗнче интернетпа калаҫнӑ. Ҫыхӑнӑва Шупашкарти коопераци институчӗн доценчӗ Эрбина Никитина тата шкул енчен Валентина Филиппова учительница йӗркеленӗ. Калаҫу йӗрне пичетлетпӗр.
Паллашӑпӑр, яш тусӑмсем, Кӗтне хӗрӗ-каччи! Вӑй патӑр! Сирӗн «Вунҫич ҫулхи яш ӗмӗрӗ ҫитсе тӑчӗ пулмалла», манӑн вара, 82 ҫулхи чӑлах картӑн, «Аван-и, паллӑ мар ҫамрӑк ӑру» («Здравствуй, племя, младое, незнакомое») теесси кӑна юлчӗ-тӑр.
Мӑрат-Тукай енче пулса курман эпӗ. Урмаелӗнче тутар ачисене вӗрентнӗ чухне утсӑр урапапа Шурута мордва пресветителӗн Макар Евсевьев ялне кайнӑччӗ, хаҫатра ӗҫленӗ вӑхӑтра ҫаврӑнса курнӑ. Чӑваш таврапӗлӳҫисен пӗрлӗхне йӗркелесен Каҫал енчи пайтах ҫынпа, районти музейпа паллашма тиврӗ. Герман Ксенофонтов, Владимир Григорьев, Алексей Краснов, Петр Таллеров краеведсемпе нумайччен тачӑ ӗҫлемелле пулчӗ.
Ҫӗнӗ Мӑрат авалах Сӗве, Чӗмпӗр, унтан Тутарти Пӑва, хамӑрӑн Ҫӗрпӳ уесӗсене кӗнӗ, кайран Патӑрьел, Йӗпреҫ районӗсенче пулнӑ.
Чӑваш Енри Профессионал писательсен союзӗн членӗсен йышӗ хушӑннӑ. Унта ҫӗнӗ ҫынсене илнӗ.
Союзӑн Фейсбукри страницинче Светлана Гордеева ҫыравҫӑ пӗлтернӗ тӑрӑх, калем ӑстисен йышне Лариса Петровӑна, Нина Царыгинӑна тата Мая Селендеевӑна илнӗ. Ларисӑпа Нина «Хыпар» издательство ҫуртӗнче ӗҫлеҫҫӗ. Вӗсен хайлавӗсем Чӑваш кӗнеке издательствин кӑларӑмӗсенче те кун ҫути курнӑ. Лариса Петрова сӑввисене вырӑсла тата тутарла куҫарнӑ. Кумык поэчӗсем вырӑсла ҫырнӑ сӑвӑсене вӑл чӑвашла та куҫарса пӑхнӑ.
Мая хайлавсене тӗнче тетелӗнче пичетлет. «Контактра» соцсетьри страница тӑрӑх хакласан, Мая Селендеева 1965 ҫулта ҫуралнӑ, И.Н. Ульянов ячӗллӗ ЧПУра аслӑ пӗлӳ илнӗ. Вӑл Патӑрьелти 2-мӗш вӑтам шкулта ӗҫленӗ, ачасене чӑваш чӗлхипе литературине вӗрентнӗ.
Куславкка районӗнчи Тӗрлемесри шкул кӑҫал 160 ҫулхине уявлӗ. Ӗнер вара ӑна юсаса ҫӗнетнӗ хыҫҫӑн савӑнӑҫлӑ лару-тӑрура уҫнӑ. Ҫавна май ятарлӑ линейка иртнӗ.
Ачасемпе вӗсен ашшӗ-амӑшне Куславкка районӗн администрацийӗн пуҫлӑхӗ Фирдавиль Искандаров тата райадминистрацин вӗренӳ тата ҫамрӑксен политикин управленийӗнпуҫлӑхӗ Ираида Ларионова саламланӑ.
Юсаса ҫӗнетнӗ шкула ачасем тӗлӗнсе те хавхаланса кӗнӗ. Пӗр енчен хӑтлӑ та ҫутӑ, тепӗр енчен ӑшӑ та типтерлӗ.
Вырӑнтисем Чӑваш Ен Правительствине ырласа та нумай ӑшӑ сӑмах каланӑ.
Шкула пӑши кӗрсе кайнӑран Канадӑри пӗр шкулта биологи урокне вӗҫлеме тивнӗ. Тискер чӗрчун чӳречене ҫӗмӗрнӗ, каялла тухса каясшӑн пулман.
Вырӑнти МИХсем пӗлтернӗ тӑрӑх, Саскачеван провинцинче пӑшие шкул ҫурчӗ ҫумӗнче ирех асӑрханӑ. Биологи урокӗ пынӑ вӑхӑтра чӗрчун кантӑка чупса пырса ватнӑ та класа кӗрсе тӑнӑ.
Вӗренекенсенчен пӗри кантӑк ванчӑкӗсемпе ҫӑмӑллӑн аманнӑ. Ачасене ҫийӗнчех класран илсе тухнӑ. Хӑй кӑна тӑрса юлнӑ хыҫҫӑн пӑши мӑнаҫлӑн класс варрине выртнӑ.
Лару-тӑрӑва йӗркене кӗртме ҫӑлавҫӑсем пулӑшнӑ. Вӗсем пӑшие ҫывӑрттарса янӑ та каялла вӑрмана илсе кайнӑ. «Пӑши ирӗкре, шкул директорӗ патне чӗнессинчен вӑл хӑтӑлнӑ», — Саскачеван полицийӗнче каярах ҫапла пӗлтернӗ.
Ӗнер, чӳк уйӑхӗн 5-мӗшӗнче, Сӗнтӗрвӑрри районӗнчи Хуракассинче хурлану кунне пуҫтарӑннӑ. Шӑп та лӑп ҫав кун, 1961 ҫулта унти шкулта ачасемпе вӗренекенсен кун-ҫулне татнӑ пушар пулса иртнӗ. Совет саманинче инкек пирки пытарма тӑрӑшнӑ. Трагеди ниҫта та ҫырман, пӗлтермен. Пушарта вилнӗ 106 ачапа 4 учителӗн ҫывӑх ҫыннисем вара инкекӗн суранӗ вара пӗрех пирченеймен. 60 ҫултан та вӑл хӑй ҫинчен аса илтерет.
«Ачасемпе вӗрентекенсене пытарнӑ вырӑнта, мухтав Турра, мемориала тӗпрен юсаса ҫӗнетме май килнӗ. Уйрӑмах пысӑк тав Владимир Нагорнов скульптора, Николай Угаслов усламҫа. «Стрижи» (чӑв. Вӗршӗн) палӑк тӗлӗнче Сергей Лукиянов проекчӗпе пысӑках мар часавай тума пуҫланӑ», – тесе ҫырнӑ хурлану кунӗнче пулнӑ РФ Патшалӑх Думин депутачӗ Анатолий Аксаков Инстаграмра. Инкеке асра тытни пӗлтерӗшлине те палӑртса хӑварнӑ вӑл.
Раҫҫейри шкулсенче массӑллӑ мероприятисене ирттерме чарнӑ. Ку чару 2022 ҫулхи кӑрлаччен вӑйра пулмаллаччӗ. Чару мерисене тӑснӑ, массӑллӑ мероприятисене 2024 ҫулхи кӑрлач уйӑхӗччен ирттерме юрамӗ. Ку йышӑнӑва Раҫҫейӗн тӗп тухтӑрӗ Анна Попова алӑ пуснӑ.
Ку чару ятарлӑ 18 ҫул тултарман ҫӳрекен учрежденисене, спорт организацийӗсене те пырса тивет. Анчах ку чару аслӑ шкулсене, техникум-колледжсене пырса тивмест.
Малашне те ачасем пӗр класра вӗренӗҫ, пӳлӗмсене уҫӑлтарӗҫ, кашнин ӳт температурине виҫӗҫ. Сӑмах май, шкул ачисен каникулӗ чӳк уйӑхӗн 8-мӗшӗнче вӗҫленӗ.
Ҫӗнҫӗпӗр хулинчи пӗр шкулта виҫӗ ҫын вӗри шывпа тулнӑ шӑтӑка кӗрсе ӳкнӗ. ТАСС хыпарланӑ тӑрӑх, ҫакӑн пирки МИХсенче пӗлтернӗ хыҫҫӑн следовательсем пӑтӑрмаха пирки тӗрӗслев пуҫарнӑ.
12-мӗш лицей путвалӗнчи урай ишӗлнӗ хыҫҫӑн шӑтӑка виҫӗ арҫын персе аннӑ. «Ҫӗпӗр генераци компанийӗн» пресс-служби каласа панӑ тӑрӑх вӗсем унта ӑшӑ пӑрӑхӗсене тӗрӗслеме килнӗ пулнӑ. Шар курнисене пурне те пульница ӑсатнӑ.
Вӗсен сывлӑхӗ пирки регионти васкавлӑ пулӑшу паракан тӗп врач Ирина Большакова пӗлтернӗ. Вӑл рабочисене пиҫсе кайнисене сиплекен уйрӑмне хунине пӗлтернӗ. Ку самант тӗлне паллӑ ӗнтӗ: ҫынсем шӑпах вӗри шыв ӑшне ӳкнӗрен суранланнӑ. Ҫав вӑхӑтрах вырӑнти Сывлӑх министерстви пӗлтернӗ тӑрӑх виҫҫӗшӗ те халӗ реанимацире выртаҫҫӗ, лару-тӑру вӗсен йывӑр.
Ҫӗнҫӗпӗр облаҫӗн прокуратури хӑрушсӑрлӑх техникине, ҫавӑн пекех ӗҫ сыхлавӗпе ЖКХ саккунӗсене епле пӑхӑнса ӗҫленине тӗрӗслеме пуҫланӑ.
Маларах, юпа уйӑхӗн 13-мӗшӗнче, вӗри шывлӑ шӑтӑка Ҫӗнҫӗпӗрте тӑратса хӑварнӑ машшинсем кӗрсе ӳкнӗ. Ун чухне вӗсен айӗнчи асфальт вӗри шывлӑ пӑрӑх шӑтнӑран путнӑ.
Чӑваш наци музейӗ Чӑваш Енри Тӗрӗн наци шкулне вӗренме йышӑнать. Ку хыпара культура учрежденийӗ Чӑваш Ен Культура министерствин сайтӗнче пӗлтернӗ. Шкулти пӗрремӗш заняти чӳк уйӑхӗн 13-мӗшӗнче иртӗ.
Вӗренекенсене чӑваш тӗррин историйӗпе паллаштарӗҫ, ҫӗвӗ техникине хӑнӑхтарӗҫ, тӗсе тӗрӗс суйласа илме вӗрентӗҫ.
Чӑваш Ен культура министрӗ Светлана Каликова пӗлтернӗ тӑрӑх, пӗлтӗр республика Элтеперӗ Олег Николаев Тӗрӗн наци шкулне йӗркелеме хушнӑ. «Эпир ҫавна пурнӑҫларӑмӑр. Музей чылай вӑхӑтлӑха программа хатӗрлерӗ», — тенӗ министр.
Шкулти курс виҫӗ уйӑха тӑсӑлӗ. Занятисене Чӑваш тӗррин музейӗнче шӑматкунсерен ирттерӗҫ. Тӗрлеме Любовь Вазюкова ӑста хӑнӑхтарӗ. Курс хакӗ — 3300 тенкӗ. Ҫав хака ӗҫре кирлӗ материалсемпе инструментсем те кӗреҫҫӗ.
Паян «Контактра» халӑх ушкӑнӗнчи пабликсенче Шупашкар районӗнчи Тутаркассинчи шкул директорне ӗҫрен хӑтарни ҫинчен калакан хыпарсем пичетленнӗ. «Ҫыхӑнура» форум «ӑнӑҫлӑ» вӗрентӳ хыҫҫӑнхи шӑв-шав хыҫҫӑн директора ӗҫрен кӑларса яман-ши тесе пуҫ ватать.
Нумаях пулмасть шкулта тренировка иртнӗ. Ун вӑхӑтӗнче ҫулланнӑ хӗрарӑм-вахтёр шкула «пырса кӗнӗ» хӗҫпӑшаллӑ ҫынна пусса ӳкернине шкул сайтӗнче тата соцсетьсенче каласа кӑтартнӑ, кайран вӑл хыпарсене хуратнӑ. Анчах информаци шырав ҫӑлкуҫӗсен кэшӗнче упранса юлнӑ.
Маларах эпир асӑннӑ форумра пӗлтернӗ тӑрӑх, Тутаркассинчи шкул директорне ӗҫрен кӑларса яни пирки хыпара уҫӑмлатма май килмен, мӗншӗн тесен вӗренӳ учрежденийӗнче каникул пырать. Телефона вахтер ҫеҫ тытнӑ.
Шупашкар районӗнчи вӗренӳ управленийӗнче «Ҫыхӑнура» форума йышӑнӑва ҫырӑнма е ыйту хуравне 30 кун кӗтме сӗннӗ. Республикӑн Вӗренӳ тата ҫамрӑксен политикин министерствинче каярах хуравлама шантарнӑ-мӗн те телефона тек тытман.
Етӗрне хулинчи 1-мӗш гимназире чӳрече кантӑкӗсем ваннӑ. Тӗпӗ-йӗрӗпех мар-ха. Йӗр кайнӑ. Вӗренӳ учрежденийӗн тӗп корпусӗнчи мӗнпур пӳлӗмре тата 2-мӗш корпусри кабинетсенче ҫавӑн пек иккен. Кӑлтӑка Роспотребназорӑн Чӑваш Енри управленийӗн ӗҫченӗсем тупса палӑртнӑ.
Кунсӑр пуҫне классенче ачасем йышлине кура кашни вӗренекен пуҫне тивмелли лаптӑк йӗркепе килӗшсе тӑмасть. Спорт залӗнчи саланса тӑхӑнмалли пӳлӗмре душевой ӗҫлемест, санитари кӗтесӗсенче пӳлӗмсен алӑксем ҫук, раковинӑра вӗри шыв юхмасть.
Гимнази директорӗн тӗлӗшпе административлӑ ӗҫ пуҫарнӑ. Ун пек ӗҫе Элӗкри И.Я. Яковлев ячӗллӗ вӑтам шкул директорӗ тӗлӗшпе те пуҫарнӑ.
Шкулта чӳречесен карри пулман. Хӑш-пӗр класра урай хӑми тата стенасем япӑхнӑ. Столовӑйӗнче апат хатӗрлеме алюмини савӑчӗпе усӑ кураҫҫӗ. Шкулти 3 ӗҫчене гигиена енчен вӗрентсе кӑларман тата аттестацилемен. Класра кашни ача пуҫне тивекен лаптӑк та ҫителӗксӗррине тупса палӑртнӑ.
+13.3 °C