Кӑҫал Шупашкар 550 ҫулхи юбилейне паллӑ тӑвать. Нумаях пулмасть юбилей валли паллӑ суйланине хыпарланӑччӗ. Халӗ ун валли ят шыраҫҫӗ. Сасӑлав «Уҫӑ хула» порталта пырать. Унта 10 ятран пӗрне суйлама сӗнеҫҫӗ.
Сасӑлава хутшӑнас килет тӗк портала кӗрӗр. Унта ҫак ятсене сӗннӗ: Чеба, Волгарик, Тарават (ырӑ кӑмӑллӑха, Шупашкарта нумай наци ҫынни пурӑннине кӑртартать), Савик («сав» чӑваш сӑмахӗнчен), Жемчужинка, Чеб, Чебокряша, Чебоксарик, Чебик. Сасӑлав умӗнхи ыйтӑма ача пахчисенче ирттернӗ, вӗсенче 200 ытла ят сӗннӗ. Вӗсенчен 10-шне сасӑлав валли суйласа илнӗ.
Аса илтерер: юбилей палли – кӑвакал, шӑпах ҫак кайӑк хулан гербӗ ҫинче пур.
Ҫӗрпӳ районӗнчи Кӑшаркассинче пурӑнакан Александра Родионова 105 ҫул тултарнӑ. Ҫӗрпӳ район администрацийӗн пуҫлӑхӗн тивӗҫне пурнӑҫлакан Борис Марков ӑна ҫав ятпа киле ҫитсех саламланӑ. Парне панӑ, чечек ҫыххи тыттарнӑ. Кинемей патне вӑл РФ Президенчӗн саламне те илсе кайнӑ.
Александра Родионовна ултӑ ҫултах амӑшӗсӗр юлнӑ. Нумай ачаллӑ ҫемьере аслӑ пиччӗшӗсемпе тата аппӑшӗсемпе ӳснӗ. Вӑрҫӑ ҫулӗсенче ӑна окоп чавма янӑ, Урал тӑрӑхӗнчи шахтӑра та ӗҫленӗ.
Ҫӗрпӳ район администрацийӗн пресс-службинче ӗнентернӗ тӑрӑх, кинемей туслӑ ҫемьере, ывӑлӗпе тата кинӗпе, мӑнукӗсемпе тата мӑнукӗсен ачисемпе ыр курса пурӑнать. 105 ҫула хыҫа хӑварнӑ пулин те сывлӑх начаррине шарламасть иккен. Куҫӗ кӑна начартарах курать-мӗн. Ҫапах та уҫӑлма та вӑл тухса кӗрет.
Раҫҫейре кӑна мар, тӗнче шайӗнче палӑрнӑ Терентий Дверенин ал ӑсти паян 100 ҫул тултарнӑ. Кун пирки Геннадий Иванов-Орков ӳнер ӑсти Фейсбукра ирех пӗлтернӗ. 2015 ҫулта Иванов-Орков, сӑмах май, Геннадий Иванов-Орков «Терентий Дверенинӑн чӑваш тӗнчи» ятпа кӗнеке те пичетленӗ.
Тӑван ҫӗршывӑн аслӑ вӑрҫине хутшӑннӑ ватӑ халӑх пуканисене ӑсталать. Терентий Парамонович 85 ҫул тултарсан пуканесене ӑсталама тытӑннӑ. 2010 ҫулта вӑл Чӑваш Енӗн патшалӑх премине тивӗҫнӗ. Пуканесене вӑл хӑйӗн ачисем вырӑнне хурсах хаклать иккен. Сӗнтӗрвӑрри районӗнчи Ҫичпӳрте паян республикӑн культура министрӗ Константин Яковлев ҫитнӗ. Ватта вӑл Чӑваш Республикин Элтеперӗн Михаил Игнатьевӑн ячӗпе Тав ҫырӑвӗпе тата алла ҫыхмалли сехетпе хавхалантарнӑ.
Шупашкар хули кӑҫал хӑйӗн 550 ҫулхине уявлама хатӗрленет. Хӑш-пӗр историк унӑн ӗмӗрӗ тата вӑрӑмрах тесе шухӑшлани вӑрттӑнлӑх мар-ха. Апла-и, капла-и, хальлӗхе унччен ҫирӗплетнӗ датӑнах палӑртӗҫ.
Чӑваш Енӗн тӗп хулин сумлӑ ҫуралнӑ кунӗ тӗлне Шупашкарта «В память о 550-летии города Чебоксары» (чӑв. Шупашкар хули 550 ҫӳл тултарнине асӑнса) юбилей медалӗ пама йышӑннӑ. Ку ыйтӑва ӗнер хула депутачӗсем хӑйсен 38-мӗш ларӑвӗнче пӑхса тухнӑ.
Медаль положенийӗнче ӑна кама парассине палӑртнӑ. Патшалӑх, обществӑпа политика, ӑслӑлӑх, вӗренӳ, культура, спорт, ыр кӑмӑллӑх енӗпе, хулан социаллӑ пурнӑҫӗпе экономика аталанӑвне ытти енпе пысӑк тӳпе хывнисене хавхалантарасшӑн.
Медале тивӗҫ тесе шухӑшлакансене чыслама ыйтса хатӗрленисене пуш уйӑхӗн 20-мӗшӗнчен тытӑнса ака уйӑхӗн 20-мӗшӗччен йышӑнӗҫ.
Паян Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев черетлӗ ҫынсене черетлӗ наградӑпа хавхалантарма йышӑннӑ. Шупашкарти Е. Николаева олимп чемпионки ячӗллӗ олимп резервӗн 8-мӗш спорт шкулӗн пуҫлӑхне Алина Ивановӑна «Чӑваш Республики умӗнчи тава тивӗҫлӗ ӗҫсемшӗн» орден медалӗпе чыслама йышӑннӑ.
Алина Иванова Етӗрне районӗнчи Килтӗш ялӗнче 1969 ҫулхи пуш уйӑхӗн 16-мӗшӗнче ҫуралнӑ. Ҫапла, тепӗр виҫӗ кунтан ҫур ӗмӗрхине паллӑ тӑвӗ.
Шупашкарта аслӑ спорт ӑсталӑхӗн шкулӗнче, И.Я. Яковлев ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх педагогика университетӗнчи физкультура факультетӗнче вӗреннӗ. Спорт мастерӗ, ҫӑмӑл атлетика енӗпе СССР тӗнче класлӑ спорт мастерӗ, ССС тава тивӗҫлӗ спорт мастерӗ, Чӑваш Енпе Раҫсей чемпионки, рекордсменӗ, хӑвӑрт утассипе тӗнче тата Европа шайӗсенчи ӑмӑртусенче чемпион ятне тивӗҫнӗ. XXV ҫуллахи Олим вӑййине хутшӑннӑ.
Пуш уйӑхӗн 2-мӗшӗнче Шупашкарта патшалӑхӑн паллӑ ӗҫченне, Тӑван ҫӗршывӑн аслӑ вӑрҫине хутшӑннӑ Леонид Астапова халалласа асӑну хӑми уҫнӑ. Ӑна Леонид Астапов 1960-2000-мӗш ҫулсенче пурӑннӑ ҫурт ҫине вырнаҫтарнӑ.
Мероприятине уҫма тӗрлӗ тӳре-шара пырса ҫитнӗ. Чӑваш Енӗн агропромышленность комплексӗн ветеранӗсен пӗрлешӗвӗн ертӳҫи Петр Ивантаев Леонид Игнатьевичӑн шӑпипе паллаштарнӑ, кун-ҫулӗ пирки кӗскен каласа хӑварнӑ, унӑн паллӑ ӗҫӗсем ҫинчен чарӑнса тӑнӑ, республикӑра пысӑк объектсене уҫма сахал мар витӗм кӳнине палӑртнӑ. Хӑй вӑхӑтӗнче пулнӑ ҫитӗнӳсенче Астаповӑн тӳпи самай тесе хакланӑ вӑл.
Леонид Игнатьевич Астаповӑн ывӑлӗ Александр Леонидович хӑйӗн ашшӗне ҫакӑн пек чыс туса пухӑннӑшӑн, ырӑ ятне ҫӳле ҫӗкленӗшӗн тав тунӑ.
Пуш уйӑхӗн 1-мӗшӗнче чӑваш чӗлхин тӗпчевҫи, виҫӗ кӑларӑмпа тухнӑ «Синонимсен словарӗн» тата чӑвашла-казахла, чӑвашла-удмуртла словарьсен авторӗ Елизавета Фёдоровна Васильева хӑйӗн юбилейне паллӑ турӗ — 85 ҫул тултарчӗ. Ватӑ тӗпчевҫе ӗҫтешӗсем манмаҫҫӗ, ҫуралнӑ кунӗнче ҫулленех Елизавета Фёдоровна патне хӑнана килсе каяҫҫӗ. Кӑҫал та вӗсем ку йӑлана пӑрахмарӗҫ: Андрей Филиппов пулӑшнипе Элӗк районӗнчи Синер ялне ҫитрӗҫ — гуманитари ӑслӑлӑхӗсен институтӗнчен Геннадий Дегтярёв, вӗренӳ институтӗнчен Юрий Виноградов тата «Чӑвашкино» директорӗн ҫумӗ Олег Цыпленков, Чӑваш халӑх сайчӗн тӗп редакторӗ Николай Плотников.
Шупашкартан ҫитнӗ хӑнасене Елизавета Фёдоровнӑпа пӗрле ывӑлӗ Сергей Викторович тата кӳршӗри хурӑнташӗ Нина Дмитриева хапӑл кӗтсе илчӗҫ.
Елизавета Фёдоровна хӑнасене паянхи кун мӗн ӗҫпе пурӑннине каласа пачӗ. Сывлӑхӗ хавшанӑ пулин те ҫуртӑн иккӗмӗш хутӗнче вырнаҫнӑ ӗҫ пӳлӗмне чӑнкӑ пусмапа кунне аллӑ хутран кая мар хӑпарса анать. Хӑй каланӑ тӑрӑх ҫакӑ ӑна хавшаклӑха сирме пулӑшать.
Ҫулла пулсан сакӑрвуннӑран иртнӗ тӗпчевҫӗ вӑхӑта ытларах пахчара ирттерет — унӑн йӑранӗсем ҫинче пӗр ҫум та вӑй илеймест.
Ӗнер Чӑваш патшалӑх оперӑпа балет театрӗнче Василий Николаев опера юрӑҫин пултарулӑх каҫӗ иртнӗ. Ӑна театр ӑсти сцена ҫине тухнӑранпа 25 ҫул ҫитнине халалланӑ.
Василий Николаев театрта 1993 ҫултанпа ӗҫлет. Тенор. Унӑн професси шайне хакласа, вӑл нацин музыкӑпа театр ӳнер тӳпе хывнине шута илсе ӑна Пӗтӗм чӑвашсен Тамара Чумакова ячӗллӗ хӗрарӑмсен премийӗпе пӗлтӗр чысланӑ.
Етӗрне ҫӗрӗ ҫинче ҫуралса ӳснӗ юрӑҫа сума сунине палӑртса асӑннӑ тӑрӑхрисен ентешлӗхӗн ертӳҫи, Раҫҫейӗн Патшалӑх Канашӗн депутачӗ Николай Малов тата Етӗрне район администрацийӗн пуҫлӑхӗ Андрей Софронов та ҫитнӗ. Вӗсем юрӑҫа сцена ҫине тухсах ӑшӑ сӑмахсем каласа хавхалантарнӑ. Парне те илсе пынӑ. Николай Малов депутат артистӑн мӑшӑрне — Ҫеҫпӗл Мишши ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх ҫамрӑксен театрӗн директорне Елена Николаевӑна — упӑшкине хавхалантарса пырать тесе тав тунӑ.
Чӑваш патшалӑх юрӑпа ташӑ ансамблӗ Тӗмен хулине гастрольпе тухса кайӗ. Чӑннипех те пултаруллӑ юрӑ-ташӑ ӑстисем унтисене пуш уйӑхӗн 15-16-мӗшӗсенче савӑнтарӗҫ. Ансамбль кӑҫал 95 ҫулхине палӑртӗ.
Ансамбль Василий Воробьев йӗркеленӗ рабочисемпе салтаксен хорӗпе Федор Павлов ушкӑнӗнчен 1924 ҫулта пуҫланса кайнӑ. Воробьевпа Павлов ертсе пыракан хор пӗрремӗш хут Мускава 1929 ҫулта тухса кайнӑ. Унтанпа ансамбль ҫӗршывӑн тӗрлӗ хулинчи кураканӑнне кӑна кӑна мар, чикӗ леш енчисен чунне те пайтах тыткӑнланӑ.
Чӑваш патшалӑх гуманитари ӑслӑлӑхӗсен институчӗ хыпарланӑ тӑрӑх, ыран, нарӑсӑн 26-мӗшӗнче, «Чӑваш чӗлхин тӗпчевҫисем тата вӗсен ӑслӑлӑх эткерлӗхӗ» ятлӑ ҫавра сӗтел иртмелле. Йӗркелӳҫӗсем — институтпа наци вулавӑшӗ — ӑна Н.П.Петров профессорӑн 90 ҫулне, А.С.Канюковӑн 100 ҫулне тата М.Р.Федотовӑн 100 ҫулне халалланӑ.
Ҫавра сӗтел Чӑваш республикин наци вулавӑшӗн 201 пӳлӗмӗнче иртӗ. Пуҫламӑшӗ 14 сехетре.
Тухса калаҫакансен йышӗнче Соловева Г.П, Дегтярёв Г.А, Долгова А.П, Ахвандерова А.Д., Виноградов Ю.М., Иванов В.А., Егоров Н.И., Ерагин Е.Е., Хусанкай А.П., Терентьев В.М., Никифоров Г.Л., Тургай В.В. пулӗҫ.
Ҫавра сӗтеле ӑслӑлӑх, вӗренӳ, культура, хаҫат-журнал ӗҫченӗсене, общество хастарӗсене, чӑваш чӗлхе пӗлӗвӗн ыйтӑвӗсемпе кӑсӑкланакансене йыхравлаҫҫӗ.
+10.3 °C