Елена Михайлова тунӑ сӑн

Раштав уйӑхӗн 25-мӗшӗнче Ҫӗнӗ Шупашкарта чӑваш эстрада ҫӑлтӑрӗсен концерчӗ пулнӑ. Пӗр арҫын кун хыҫҫӑн «Про Город» хаҫата шалӑп пама пынӑ.

Концерт «Химик» культура ҫуртӗнче иртнӗ. Сергей Сергеев арӑмне парне тума шутланӑ та концерта каймашкӑн 2 билет туяннӑ. Анчах вӑл артистсен юррисемпе чунран киленеймен – тухса кайнӑ.

«Вӑйлӑ сасса пула залра ларма ҫукчӗ, хӑлхана ҫуратчӗ. Пуҫ ыратма тытӑнчӗ. Эп администратор патне пытӑм та сасса пӗчӗклетме ыйтрӑм, анчах вӑл хирӗҫлерӗ, полици чӗнсе илессипе хӑратрӗ. Ман шутпа, унта децибелсен шайӗ пысӑк пулнӑ», - каласа кӑтартнӑ арҫын.

Вӑл концерт вӗҫленессе фойере кӗтсе тӑнӑ, арӑмӗ залрах ларнӑ. Культура ҫурчӗн директорӗ каланӑ тӑрӑх, унти сасӑ аппаратури сывлӑха сиен кӳме пултараймасть, ытти ҫынран ӳпкев пулман.

Раҫҫейре наци сасӑлавне пӗтӗмлетнӗ. Халӑх 2018 ҫулта Раҫҫейри чи паллӑ тата хитре хулана суйланӑ. Аса илтерер: раштав уйӑхӗнче сасӑлавра Шупашкар виҫҫӗмӗш вырӑнта пулнине пӗлтернӗччӗ. Унтанпа лару-тӑру улшӑннӑ-и?

Шупашкаршӑн 153,6 пин ҫын сасӑланӑ. Ҫапла майпа пирӗн хула виҫҫӗмӗш вырӑнтах юлнӑ. Пӗрремӗш вырӑнта – Владикавказ. Уншӑн 400 пин ҫын сасӑланӑ. Иккӗмӗш вырӑна тухнӑ Владивосток 175,2 пин сасӑ пухнӑ.

Шупашар хула администрацийӗн пуҫлӑхӗ Алексей Ладыков Шупашкаршӑн сасӑланӑ ҫынсене тав тунӑ. Унӑн шухӑшӗпе, кӑҫал тӗп хуламӑр туристемшӗн тата илӗртӳллӗрех пулӗ.

Канаш районӗнче пурӑнакан арҫын республикӑри патшалӑх харпӑрлӑхӗнчи ҫӗрпе саккунсӑр усӑ курнӑ. Вӑл ҫӗрпе усӑ курмалли килӗшӳ туман, анчах ҫав лаптӑк ҫинче ҫурт хӑпартса лартнӑ.

Ҫапах ку ҫӗре тара илмелли тӳлеврен хӑтармасть. Пӗлтӗр раштав уйӑхӗнче суд ӑна парӑм пирки аса илтернӗ. Сахал мар: 956 пин тенкӗ ытла. Суд аса илтернӗ кӑна мар, арҫыннӑн парӑма татма тивнӗ.

Палӑртмалла: пӗлтӗрхи ака уйӑхӗнчех ҫак арҫынна суд йышӑнӑвӗпе паллаштарнӑ, ҫӗре тара илнӗшӗн парӑма татмаллине асӑрхаттарнӑ. Анчах хайхискер хӑнк та туман.

Шупашкартан 114 ҫухрӑмра вырнаҫнӑ уҫӑ тӳпе айӗнчи музее ҫӗнетес ӗҫ вӗҫленсе пырать. Сӑмах Йӗпреҫ районӗнчи музей пирки пырать. Вӑл – республикӑри пӗртен-пӗр этнопарк.

Музей уҫӑлнӑранпа 40 ҫул ҫитнӗ, унтанпа ӑна пӗрре те юсаман. Унти ҫуртсем – республика пӗлтерӗшлӗ архитектура палӑкӗсем. Вӗсен хӑмисем ҫӗрсе пӗтнӗ, халӗ ҫӗннипе улӑштарнӑ. Чӑвашсен пурнӑҫӗпе ҫыхӑннӑ ытти хуралтӑ та вырӑн тупнӑ унта. Тавралла тытнӑ картана та ҫӗнетнӗ.

Этнопаркра сӗтелсем, саксем лартнӑ, тротуарсем тунӑ. Сцена та пур халӗ. Музейра фольклор уявӗсене тӑтӑшах ирттереҫҫӗ.

Музея хӑтлӑлатмалли проекта Эдуард Бахмиов хатӗрленӗ. Вӑл палӑртнӑ тӑрӑх, ҫамрӑк мӑшӑрсем туй кунӗнче фотосесси тумалли вырӑн шыраҫҫӗ. Халӗ ав – тархасшӑн.

Музей коолекцийӗнче – 400 ытла экспонат. Йӑлтах алӑпа тытса пӑхма пулать. Унта чикӗ леш енчен те курма килеҫҫӗ. Вӑл уҫӑлнӑранпа (1980 ҫул) пин-пин хӑна ҫитсе илемлӗ вырӑнпа киленнӗ.

Хӗрлӗ Чутай районӗнчи Акчикассинче пурӑнакан Елена Патьянова Ҫӗнӗ ҫул умӗн килӗ умӗнче юртан танк ӑсталаса лартни пирки сайтра хыпарланӑччӗ. Хӗрарӑм кунашкал кӳлепесене саккӑрмӗш ҫул ӗнтӗ ӑсталать. Аса илтерер: кӑҫал вӑл виҫӗ сысна ҫури, сысна, Хӗл Мучи, Юр пике, Юр кӗлетке те ӑсталанӑ.

Совет Союзӗ вӑхӑтӗнчи танка Елена Патьянова Мускаври музейра курнӑ, ҫавӑн хыҫҫӑн вӑл ӑна ӑсталама тӗллев лартнӑ. Ку ӗҫе хӗрарӑм темиҫе кун пурнӑҫланӑ.

Тӑрӑшни харама кайман. Акчикасси ял тӑрӑхӗнче Ҫӗнӗ ҫул умӗн «Ҫӗнӗ ҫул валли – юртан тунӑ чи лайӑх композици» конкурс ирттернӗ. Елена Александровнӑн ӗҫӗсем пӗрремӗш вырӑн йышӑннӑ. Ял тӑрӑхӗн пуҫлӑхӗ Игорь Герасимов ӑна тав ҫырӑвӗпе тата парнепе чысланӑ.

Вӑрмар районӗнчи Кавал ялӗнче ачасем Сурхури елкинче савӑннӑ. Шӑпӑрлансем культура ҫуртне пухӑнса Христос ҫуралнӑ уява паллӑ тунӑ.

Культура ҫурчӗн ӗҫченӗсем ачасене Христос ҫуралнӑ уявпа ҫыхӑннӑ историе каласа кӑтартнӑ, унӑн пӗлтерӗшне ӑнлантарнӑ. Кун хыҫҫӑн шӑпӑрлансем сӑвӑсем вуланӑ, юрланӑ, ташланӑ, елка тавра карталанса тӑнӑ.

Уява Хӗл Мучи те ҫитнӗ. Вӑл ачасене парнесемпе савӑнтарнӑ. Шӑпӑрлансемшӗн ҫак уява усӑллӑ та савӑнӑҫлӑ иртнӗ.

Чӑваш кӗнеке издательствинче черетлӗ кӗнеке кун ҫути курнӑ. Хальхинче Ордем Галин «Приметы, подсказки, словно из сказки» ача-пӑча кӗнеки тухнӑ. Автор пӗчӗкскерсене пурнӑҫра тӗл пулакан паллӑсемпе паллаштарать, вӗсене пӗлтерӗшне ӑнлантарать.

Ордем Гали халӑх ӑслӑлӑхӗсене хӑйӗн пурнӑҫӗнчи тӗслӗхсемпе ӑнлантарса парать. Автор хайӗн историйӗсенче тӗп шухӑша пытарнӑ: кирек мӗн патне талпӑнсан та асамлӑха ӗненмелле, ӗмӗтленмелле.

Кӗнеке 1000 экземплярпа кун ҫути курнӑ. Редакторӗ – Ольга Федорова, ӳнерҫи – Иван Алексеев.

Красноармейски районӗнчи Васнар ялӗнче пурӑнакан Валентина Новоселова ҫуралнӑ кунне 104-мӗш хутчен уявланӑ. Ватӑскер пӗр ӗмӗр урлӑ каҫнӑ пулин те халӗ те алӗҫӗпе аппаланать, вулать, кукӑль пӗҫерет, хуҫалӑхра кӑштӑртатать.

Валентин Новоселова кӑрлачӑн 7-мӗшӗнче 104 ҫул тултарнӑ. Ӑна саламлама тӳре-шара килнӗ. Пухӑннӑ хӑнасене вӑл хӑйӗн пурнӑҫӗ пирки каласа кӑтартнӑ.

Валентина Егоровна – районти пӗрремӗш телефонистка. Вӑл лайӑх ҫырма-вулама пӗлнӗ, мӗншӗн тесен 8 класс пӗтернӗ. Ентешӗсем телеграмма яма килнӗ, Валентина Новоселова вӗсене тӗрӗс ҫырма вӗрентнӗ. Вӑрҫӑ пуҫлансан вӑл колхоза ӗҫлеме куҫнӑ. Ун чухне укҫа пулман, йӑлтах фронта ӑсатнӑ. Колхозра ӗҫлесен вара пурӑнмалӑх тырӑ панӑ.

1996 ҫулта Валентина Егоровна каллех телефонистка ӗҫӗ патне таврӑннӑ. Ун чухне ӑна декрета кайнӑ ҫынна улӑштарма ыйтнӑ.

Вӑл упӑшкипе 5 ача ҫуратса ӳстернӗ, халӗ унӑн 11 мӑнук, вӗсен 14 ачи.

Паян, карлач уйӑхӗн 8-мӗшӗнче, Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев ҫуралнӑ кунне паллӑ тӑвать. Михаил Васильевич 57 ҫул тултарнӑ.

Михаил Игнатьев Шупашкар районӗнчи Кӗҫӗн Турхан ялӗнче 1962 ҫулта ҫуралнӑ. Шкултан вӗренсе тухсан вӑл ял хуҫалӑх институтӗнче ӑс пухнӑ, кайран «Химпромра» электромонтерта ӗҫленӗ. Михаил Василевич 27 ҫулта Шупашкар районӗн канашӗн депутачӗ пулса тӑнӑ.

Аса илтерер: Михаил Игнатьев 2010 ҫулхи ҫурла уйӑхӗн 29-мӗшӗнче Чӑваш Республикин Президенчӗ пулнӑ. 2012 ҫулхи кӑрлач уйӑхӗн 1-мӗшӗнчен вӑл – Чӑваш Республикин Элтеперӗ.

Следстви комитечӗн сайтӗнчи сӑн

Чӑваш Енре васкавлӑ медпулӑшу машинин водительне вӗлернӗ арҫынна тытса чарнӑ. Кун пирки Следстви комитечӗ пӗлтерет.

Следстви пӗлтернӗ тӑрӑх, кӑрлач уйӑхӗн 4-мӗшӗнче Улатӑр районӗнчи Первомайски поселокӗнче кун кунлакан арҫын пӗрле пурӑнакан хӗрарӑмпа ҫапӑҫса кайнӑ, вӑл ҫырӑнмасӑр пурӑнакан арӑмне васкавлӑ медпулӑшун фельдшерӗ ҫумне кӗвӗҫнӗ. Хӗрсе кайнӑ арҫын сунар пӑшалне йӑтнӑ та васкавлӑ медпулӑшу подстанцине кайнӑ. Анчах унта алӑк хупӑ пулнӑ. Хайхискер фельдшер тухасса кӗтсе тӑнӑ.

Кӗҫех алӑк уҫӑлнӑ, пӑшал тытнӑскер арҫын мӗлкине курсан пенӗ. Анчах ҫав ҫын фельдшер мар, васкавлӑ медпулӑшу машинин водителӗ пулнӑ. Суранланнӑ арҫын ҫавӑнтах вилсе кайнӑ.