К.В.Иванов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх академи драма театрӗ куракансене каллех премьерӑпа савӑнтарнӑ. Хальхинче Арсений Тарасовӑн «Юратӑва ҫул парӑр» пьеси тӑрӑх хатӗрленӗ спектакль сцена ҫине тухнӑ.

Спекаткль режиссерӗ — ЧР тава тивӗҫлӗ артисчӗ Валерий Карпов. «Малтанах хӑрарӑм. Пьеса вӗҫленмен пек туйӑнатчӗ. Ӗҫлеме пуҫласан пьесӑн хӑйӗн шӑнӑрӗ, шухӑшӗ пуррине ӑнлантӑм. Премьерӑна куракансем хакларӗҫ ӗнтӗ», — тенӗ режиссер.

Спектакльти тӗп сӑнарсем — Павловсен ҫемйи. Вӗсем Магаданран Граф килесси пирки хыпарлакан телеграмма илеҫҫӗ. Вӗсен шухӑшӗпе, вӑл — вӑрӑ. Ҫавӑнпа ҫемье унпа курнӑҫасран тарса ҫӳрет. Финалта вара ҫакӑ паллӑ: Граф лайӑх шухӑшпа — ваттисен ҫуртне пулӑшас тӗллевпе — килнӗ.

Чӑваш Енре сыснасен Африка мурӗ пуҫланасран хӑраҫҫӗ. Кун пирки чӳк уйӑхӗн 28-мӗшӗнче калаҫнӑ.

Республикӑра «ҫул-йӗр карттине» хатӗрлесшӗн. Унпа килӗшӳллӗн, сысна ӗрчетекен хуҫалӑхсене альтернатива – урӑх выльӑх самӑртма – сӗнесшӗн.

Чӑваш Енре 41 хуҫалӑх сысна ӗрчетет. Вӗсенчен 25-шӗн биологи хӳтӗлевӗ пӗчӗк. Эппин, вӗсенче сыснасен Африка мурӗ сарӑлма пултарас хӑрушлӑх пур. Унашкал ан пултӑр тесе ЧР Патшалӑх ветеринари служби «ҫул-йӗр карттине» хатӗрлеме сӗннӗ. Унпа килӗшӳллӗн, фермӑсенче биологи хӳтӗлевне лайӑхлатӗҫ е хуҫалӑхсене урӑх выльӑх ӗрчеттерӗҫ. Ку ыйтӑва раштав уйӑхӗн 4-мӗшӗнче район администрацийӗсен пуҫлӑхӗсемпе иртекен канашлура татса парӗҫ.

Палӑртмалла: сысна ӗрчетекен 4 хуҫалӑх, 5 хресчен фермер хуҫалӑхӗ тата 1594 харпӑр хуҫалӑх урӑх выльӑх усрама тытӑннӑ ӗнтӗ.

Ачасем Хӗл Мучи пуррине ӗненеҫҫӗ. Унпа калаҫма пулать-и? Паллах! Тӗнче тетелӗнчи пӗр блог йӗркелӳҫисем пӗчӗккисем валли Ҫӗнӗ ҫул парни хатӗрленӗ. Ачасем телефонпа шӑнкӑравласа Хӗл Мучипе калаҫма пултараҫҫӗ.

Блог йӗркелӳҫисем Раҫҫейре пурӑнакансене темиҫе телефон номерӗ сӗннӗ. Вӗсемпе шӑнкӑравласан телефон кӗпҫине Хӗл Мучи тытать, ача унпа калаҫма пултарать. Чӑн-чӑн Хӗл Мучи мар паллах. Ун вырӑнне автоответчик пулӗ, вӑл ачана ыйтусене хуравлама май туса парса пӗчӗк тӑхтавсемпе калаҫӗ.

Пур номерпе те тӳлевсӗрех шӑнкӑравлама пулать. Списокра сирӗн хула ҫук тӑк кирек хӑш номерпе те шӑнкӑравлама май пур. Анчах ун чухне укҫа тӳлеме тивет.

Списокра – 50 ытла хула. Телее, вӗсен йышӗнче Шупашкар пур. Телефон номерӗ: +7(835)223-86-82.

Ҫанталӑк сивӗтрӗ, пурте юр ҫуса лартасса кӗтеҫҫӗ ахӑртнех. Ара, хуласемпе районсенче чӑрӑшсене те капӑрлатма тытӑннӑ вӗт.

Анчах тӑхтӑр-ха. Хӗл пирӗн пата килме васкамасть. Синоптиксем эрне вӗҫне каллех ӑшӑтасса пӗлтереҫҫӗ. Раштавӑн 2-3-мӗшӗсенче сывлӑш температури 0-2 градус ӑшӑ пулӗ. Кунашкал ҫанталӑк раштавӑн 5-мӗшӗччен тӑма пултарӗ. Унтан ҫанталӑк 10 градус таран сивӗтессе шантараҫҫӗ.

Канмалли кунсенччен паянхи пек ҫанталӑк тӑрӗ: кӑнтӑрла – 1-6, каҫхине 4-9 градус сивӗ. Унтан республикӑра циклон хуҫаланӗ.

Раштав уйӑхӗнче мӗнлерех ҫанталӑк пулассине пӗлес килет-и? Синоптиксем каланӑ тӑрӑх, сывлӑш температури ытти ҫулсенчи вӑтам кӑтартуран иртмӗ: 10-15 градус сивӗ. Ҫӗнӗ ҫулта мӗнлерех ҫанталӑк пуласси тӗппипех паллӑ мар. Ҫапах ҫав кунсенче шартлама сивве кӗтмелле мар теҫҫӗ.

Александр Малышкин

Александр Петрович Малышкин И.Н.Ульянов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх университетӗнче студентсене вӗрентнӗ. Шел, вӑл ытла та ир пурнӑҫран уйрӑлнӑ. Вӑл 48 ҫулта ҫеҫ пулнӑ.

Вӗрентекен инсульта пула пурнӑҫран уйрӑлнӑ. Студентсем ӑна ырӑпа кӑна аса илеҫҫӗ. Вӑл занятисене лайӑх тата интереслӗ ертсе пынӑ, хӑйӗн ӗҫне юратнӑ. Александр Петрович ҫамрӑк специалистсене пулӑшса пынӑ, хӑйӗн ӑсталӑхӗпе ыттисене паллаштарнӑ.

Александр Машлышкинӑн чӗри чӳк уйӑхӗн 29-мӗшӗнче тапма чарӑннӑ. Унпа паян, чӳкӗн 30-мӗшӗнче, Шупашкарти Граждан урамӗнчи 19-мӗш ҫуртра сывпуллашнӑ.

Чӑваш Енре виҫҫӗмӗш ачашӑн каллех пособи тӳлеме пуҫлӗҫ. Ҫак тӳлеве 2016 ҫулхи раштав уйӑхӗн 31-мӗшӗ хыҫҫӑн ҫуралнӑ е усрава илнӗ ачашӑн парӗҫ.

Ку хушӑва ЧР Элтеперӗ Михаил Игнатьев кӑҫал чӳк уйӑхӗн 29-мӗшӗнче алӑ пуснӑ. Ачана пӗр уйӑхра пурӑнма кирлӗ укҫа виҫипе танлашаканскере раштавӑн 1-мӗшӗнчен тӳлеме тытӑнӗҫ. Кӑҫалхи виҫҫӗмӗш кварталта ку виҫе 8916 тенкӗпе танлашать. Пособие ача 3 ҫул тултариччен парӗҫ.

Регионсене виҫҫӗмӗш ачашӑн пособи тӳлемелли укҫана федераци хыснинчен уйӑрса панӑ. Чӑваш Ене 2017 ҫул валли ку тӗллевпе 25 миллион тенкӗ ҫитнӗ.

Ҫӗнӗ Шупашкар хулин сучӗ 28 ҫулти журналисткӑна Дарья Комаровӑна тӗрмене хупмасӑр 2 ҫуллӑха айӑпланӑ. Патшалӑх айӑплавҫи судьяна ҫакӑн чухлӗ срок пама ыйтнӑ. Кун пирки право хӳтӗлевҫи Алексей Глухов пӗлтерет.

Дарья Комаровӑна суд приставне хирӗҫ тӑнӑшӑн айӑпланӑ. Следстви версийӗ тӑрӑх, кӑҫал ҫурла уйӑхӗн 2-мӗшӗнче суд приставӗ журналисткӑн пурлӑхне тӗрӗслес тесе ун патне килнӗ. Унччен Дарьйӑран 2,5 миллион тенкӗ ытла шыраса илмелле тунӑ.

Суд приставӗ килсен журналистка кӑмӑлсӑрланнӑ, хайхискер пакунлӑ хӗрарӑмӑн аллине пӑрнӑ, тӗксе янӑ.

Кунсӑр пуҫне юпа уйӑхӗн пуҫламӑшӗнче журналистка тӗлӗшпе пуҫиле ӗҫ пуҫарнӑ. Мӗншӗн? Вӑл ЧР Элтеперӗн должноҫне йышӑнассишӗн кӗрешнӗ Олег Николаев пирки суя статья пичетленӗ-мӗн.

РФ премьер-министрӗ Дмитрий Медведев ҫитес ҫул Чӑваш Ен миҫе ют ҫӗршыв ҫыннине йышӑнма пултарасси пирки хушу алӑ пуснӑ. 2018 ҫулта пирӗн республикӑра ютран килнӗ 100 ҫын ҫеҫ вӑхӑтлӑх пурӑнма ирӗк паракан хут илейӗ.

Палӑртмалла: ҫитес ҫул пирӗн республикӑра ют ҫӗршыв ҫыннисене икӗ хут сахалрах йышӑнӗ. Кӑҫал пирӗн патра 200 ҫын вӑхӑтлӑх пурӑнать. Пӗлтӗр 150 ҫын валли квота пулнӑ.

Раҫҫейӗпе пӗтӗмӗшле илсен, Чӑваш Енри кӑтарту чи пӗчӗккисенчен пӗри. Ямало-Ненецк автономи округӗнче, тӗслӗхрен, 50 квота ҫеҫ. Унтан списокра Чӑваш Ен, Мари Эл, Киров облаҫӗ, Тыва Республики йышӑннӑ.

Ҫитес ҫул Раҫҫейре ютран килнӗ 90,3 пин ҫын вӑхӑтлӑх пурӑнайӗ. Кӑҫалхипе танлаштарсан, 19,8 пин сахалрах.

Тутарстанра паян кӳршӗри Патшалӑх Канашӗ чӗлхе вӗрентесси тавра калаҫу ирттернӗ, пӗр саслӑн постановлени йышӑннӑ. Ӑна ӗненес пулсан патшалӑх чӗлхине вӗренме май пур, анчах хӑйсен ирӗкӗпе кӑна. Сӑмах, паллах, республикӑсенчи патшалӑх чӗлхисем пирки пырать. Вырӑс чӗлхи вӑл Раҫҫей Федерацийӗн патшалӑх чӗлхи шутланать, ҫавна май ӑна имӗш пурин те вӗренмелле. Тепӗр май каласан тем тесен те пирӗн чӗлхесем ҫак патшалӑхра пӗр тан пулма пултарайманнине тепӗр хут ҫирӗплетсе кӑтартрӗҫ.

Сӑмахӗ, паллах, вӗренӳ пирки мар. Сӑмахӗ хисеплесси ҫинчен. Путин киличчен вӑл хисеп кӑшт та пулин пурччӗ пулсан, вӑл ларнӑ хыҫҫӑн пӗтӗм ирӗклӗхсем майӗпен ҫухалса пыма пуҫларӗҫ. Президент пулма май ҫук, Конституцири «патшалӑх» сӑмах та тухса ӳкрӗ. Халь ак, вӗренӳ системинчен пирӗн чӗлхене урапа тапса кӑлараҫҫӗ. Путин тата Мускав политики пире уҫҫӑн кӑтартать — вырӑс халӑхӗ улпут шайӗнче, чӑвашсем — тарҫӑ-чура.

Пусмӑрлаҫҫӗ пулин те пирӗн хамӑр сасса калама та май ҫук. Тутарстанра иртнӗ сессирех Тутарстан прокурорӗ чӗлхе таврашӗпе экстремистла чӗнсе калама юраманни пирки асӑрхаттарнӑ.

Малалла...

Паян Чӑваш Республикин Элтеперӗ Михаил Игнатьев Чӑваш Республикин Аслӑ Сучӗн председателӗпе Анатолий Петровпа тӗлпулнӑ.

Юпа уйӑхӗнче ҫак пукана йышӑннӑскере Михаил Игнатьев Анатолий Петрова ҫӗнӗ должноҫе ларнӑ ятпа саламланӑ, малашнехи ӗҫре ӳсӗм тума суннӑ. «Эсир ӗҫ тӑвакан влаҫ органӗсемпе тачӑ ҫыхӑнса тухӑҫлӑ ӗҫленинчен Чӑваш Ен аталанӑвӗ пӗтӗмпех килет. Сирӗн кулленхи ӗҫре саккунсене пӑхӑнса таса чунпа яваплӑха туйса ӗҫлемелле», — тенӗ Михаил Игнатьев.

Чӑваш Ен Элтеперӗн пресс-службин Анатолий Петров ҫак пысӑк должноҫе хӑйне шаннишӗн тав тунине пӗлтернӗ. РФ Президенчӗ Владимир Путин мӗнпур лартнӑ тӗллевсене туллин пурнӑҫлассипе тивӗҫлӗ ӗҫлеме шантарнӑ.

Тӗлпулу вӑхӑтӗнче ертӳҫӗсем патшалӑх ыйтӑвӗсене пурнӑҫлассипе ҫыхӑннӑ самантсем пирки тӗплӗн канашланӑ. Судсен ӗҫ-хӗлне лайӑхлатас, Шупашкарти Мускав районӗн Суд ҫурчӗн строительство ыйтӑвне те хускатнӑ.