Паян пӗтӗм чӑваш тӗнчи тӑван халӑхӑмӑра ҫырулӑх парнеленӗ Иван Яковлев ҫуралнӑранпа 170 ҫул ҫитнине халалласа тӗрлӗ мероприяти ирттерет. Асла вӗрентекенӗмӗрӗн Шупашкарти палӑкӗ патӗнче «Анлӑн янӑра, чӑваш чӗлхи!» флешмоб иртнӗ, Шупашкарти оперӑпа балет театрӗнче вара ҫак ятпа савӑнӑҫлӑ уява пуҫтарӑннӑ. Унта Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев та ҫитнӗ. Ҫӗршывӑн тӗрлӗ регионӗсенчи хастар йӑхташӑмӑрсем те ҫак куна асра тытса тӗрлӗ мероприяти ирттереҫҫӗ. Шупашкара та, сӑмах май, тӗрлӗ регионтан килсе ҫитнӗ.

Чӑваш Енӗн пӗрремӗш президенчӗ, халӗ Раҫҫейӗн Федераци Канашӗн ертӳҫин ҫумӗнче тӑрӑшакан Николай Федоров Мускаври Ваганьково ҫӑви ҫинчи Иван Яковлевӑн вил тӑпри ҫине чечек ҫыххи хунӑ.

Василий Кузьмин сӑн ӳкерчӗкӗ

Чӑваш чӗлхин кунӗ ячӗпе Шупашкарта паян йӗркеленӗ митинг «Анлӑн янӑра, чӑваш чӗлхи!» флешмоб ятпа иртнӗ.

Унта вӗренекенсем, культура тата ӳнер ӗҫченӗсем, студентсем, хастар ытти ҫынсем пухӑннӑ. Тухса калаҫакансем хушшинче ЧР культура министрӗ Константин Яковлев, Чӑваш наци конгресӗн президенчӗ Николай Угаслов, Чӗмпӗр облаҫӗнчи чӑваш наци автономийӗн ертӳҫи Олег Мустаев, Тутарстанри Теччӗ районӗнчи чӑваш обществин ертӳҫи Володар Тимофеев, ЧР вӗрентӳ министрӗн ҫумӗ Алевтина Федорова, Чӑваш халӑх поэчӗ Валери Туркай, Виталий Станьял ӑсчах, Чӑваш халӑх писателӗ Анатолий Кибеч тата ыттисем пулнӑ.

Митингра тӑван чӗлхе пӗлтерӗшӗ пирки калаҫнипе пӗрлех чӑваш юрри-такмакӗ янӑранӑ. Унта Иван Яковлевӑн «Халалӗ» те янӑранӑ.

«Хыпар» издательство ҫуртӗнче ӗҫлекенсем ӗҫе паян чӑвашла тумланса кайнӑ. Асӑннӑ МИХӑн сайтӗнче ҫырнине ӗненсен, журналистсем ҫеҫ мар, коммерци пайӗнче ӗҫлекенсем те Чӑваш чӗлхи кунне хисепленине, сума сунине кӑтартмалла капӑрланнӑ. Мӗнпур ӗҫчен ҫапла тӑхӑннине ҫирӗплетеймӗпӗр те, анчах сӑн ӳкерчӗксемпе ҫирӗплетнине ӗненмех тивет-тӗр.

Наци медиахолдингӗнче тӑрӑшакансенчен пӗрисем чӑвашла логотиплӑ футболкӑсем тӑхӑннӑ, теприсем — «Эпӗ чӑваш чӗлхине юрататӑп» тесе ҫырса хунисене. «Хыпар» издательство ҫурчӗн «Ҫамрӑксен хаҫатӗнче» вӑй хуракансем паян капӑр шӳлкеме те ҫакнӑ. «Эпӗ чӑваш чӗлхине юрататӑп» тесе ҫырнӑ футболкӑсемпе вӗсем ҫуллахи вӑхӑтра республикӑмӑр тӑрӑх командировкӑсене те тухаҫҫӗ.

Чӑваш следователӗсем 32 ҫулти хӗрарӑм тӗлӗшпе пуҫарнӑ уголовлӑ ӗҫе тишкереҫҫӗ. Чӑваш Ен ШӖМӗн пресс-служби пӗлтернӗ тӑрӑх, ӑна питӗ пысӑк укҫана кӗсйине чикнӗшӗн явап тыттарасшӑн.

Малтанлӑха пӗлтернӗ тӑрӑх, министерствӑн экономика хӑрушсӑрлӑхӗн тата коррупципе кӗрешекен управленийӗн ӗҫченӗсем тӗпчесе пӗлнӗ тӑрӑх, хайхи хӗрарӑм пулӑшу кассин ертӳҫинче вӑй хунӑ май кассӑран 9 миллион тенке яхӑн йӑкӑртнӑ та унпа хӑйне кирлӗ пек усӑ курнӑ. Ҫак укҫаран ҫамрӑк хӗрарӑм ют ҫӗршывра туса кӑларнӑ хаклӑ йышши ҫӑмӑл машина тата пурӑнмалли кӗтес туяннӑ.

Унсӑр пуҫне палӑртса хӑварни вырӑнлӑ пулӗ: айӑпланакан хӗрарӑмӑн халӗ аякка ниҫта та тухса ҫӳреме юрамасть, следовательсем вара уголовлӑ ӗҫе малалла тӗпчеҫҫӗ.

Хальхи вӑхӑтра иртнӗ ҫулхи тупӑшсене кӑтартакан декларацисене йышӑнасси малалла пырать. Чӑваш парламентне суйланнӑ депутатсем те мӗн чухлӗ ӗҫлесе илни, тӑкаклани тата харпӑрлӑхри ҫурчӗ-хваттерӗ пирки деклараци тӑратнӑ. Аса илтерер, «халӑх тарҫисенчен» чи пуянни Андрей Углов, чи сахал ӗҫлесе илекенни — Вячеслав Соловьев.

Чӑваш наци конгресӗн президенчӗн, «ТУС» строииельство организацийӗн пуҫлӑхӗ, чӑваш парламенчӗн депутачӗ Николай Угаслов иртнӗ ҫул 16,9 млн тенкӗ ӗҫлесе илнӗ. Унӑн харпӑрлӑхӗнче — 3 пӳрт, 5 ҫӗр лаптӑкӗ, 4 гараж, пурӑнмалли мар 46 ҫурт, 53 машина вырӑнӗ. Депутатӑн хваттерӗсенчен пӗри, 128,92 тӑваткал метр калӑпӑшли, — Испанире. Николай Угаслов мӑшӑрӗ пысӑк укҫа ҫинче ӗҫлемест: унӑн ҫулталӑкри тупӑшӗ 135 пин тенкӗпе танлашнӑ.

Ҫӗмӗрле районӗнче пурӑнакан, ниҫта та ӗҫлемен 40 ҫулти арҫынна судра тавлашнӑшӑн суд тунӑ. Тата тӗрӗсрех каласан, теприсене кӳрентернӗшӗн.

Пӑтӑрмахӗ иртнӗ ҫулхи кӗркунне, авӑн уйӑхӗнче, пулса иртнӗ. Ют киле пырса кӗнӗшӗн судлашнӑ вӑхӑтра арҫын хӑйне тытса чарайман. Вӑл хӑй пуҫтахланса ҫӳренипе шар курнӑ хӗрарӑма та, прокурора та кӳрентермелле сӑмахсемпе перкелешнӗ. Чӗлхене ирӗке яраканскере лешсем ачашласа та шеллесе тӑрас темен, явап тыттарма йышӑннӑ.

Суда хисеп туман тесе арҫына РФ Пуҫиле кодексӗн 297-мӗш статйин 1-мӗш пайӗпе айӑпласа 260 сехет ӗҫлеттерме тунӑ. Суд йышӑнӑвӗ хальлӗхе саккунлӑ вӑя кӗмен-ха. Пӗрремӗш инстанцири суд йышӑнӑвӗпе килӗшмесен арҫыннӑн апелляци ҫӑхавӗ ҫырма ирӗк пур.

Чӑваш Енри таксистсен ҫынсене ҫул ҫӳревшӗн терминал урлӑ тӳлеме майсем туса памалла. Унсӑр пуҫне ҫӑмӑл машинӑна ахаль транспортран уйӑрмашкӑн сӑрлама, ятарлӑ паллӑсемпе, хатӗрсемпе тивӗҫтерме тивӗ. Ҫакӑн пирки Чӑваш Енӗн Транспорт министерстви ҫӗнӗ саккун проектӗнче ҫырнӑ. Ку хыпара Чӑваш халӑх сайчӗ ҫак уйӑхӑн пуҫламӑшӗнче пӗлтернӗччӗ. Халӗ вара сарӑ таксисем пулмассине пӗлтернӗ. Ҫакна «На связи» (чӑв. Ҫыхӑнура) порталта паян хыпарлланӑ.

Унта ҫырнине ӗненсен, Чӑваш Енӗн транспорт министрӗ Владимир Иванов таксисене сарӑ тӗспе сӑрлас шухӑша халӑх епле йышӑннине пӗлмелле каланӑ. Таксимотор компанийӗсем хапӑл пулманнине кура унччен епле ӗҫленӗ, малашне те ҫавӑн пекех хутлаттарас шухӑшлӑ-мӗн.

Пӗрремӗш каналпа эрнекун каҫсерен кӑтартакан «Поле чудес» (чӑв. Тӗлӗнтермӗш уйӗ) кӑларӑмра ҫывӑх вӑхӑтра чӑвашсене курӑпӑр. Комсомольски районӗнчи «Кубняночка» халӑх вокал ансамблӗ ака уйӑхӗн 22-мӗшӗнче «Тӗлӗнтермӗш уйӗ» шоу ӳкерме хутшӑннӑ.

Чӑваш Республикин культурӑн тава тивӗҫлӗ ӗҫченӗ Альбина Кокшина «Тӗлӗнтермӗш уй» вӑййа хутшӑннӑ май коллектив та унпа ҫула тухнӑ. Вокал ансамблӗ «Садра» чӑваш юррине шӑрантарнӑ. Мускава кайма каҫалсем наци тумне ятарласа ҫӗлеттернӗ иккен.

Комсомольски район администрацийӗн пресс-службинче пӗлтернӗ тарӑх, кӑларӑма ертӳҫи Леонид Якубович каҫалсен парнисене сума суса та хакласа йышӑннӑ, чӑваш халӑхне хисепленине пӗлтернӗ. Кӑларама эфира хӑҫан тухасси хальлӗхе паллӑ мар.

Паян Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев Чӑваш Енӗн Патшалӑх Канашӗн 19-мӗш сессийӗнче 2017 ҫулта республика Правительстви епле ӗҫлени пирки отчет турӗ. Доклада итлесе пӗтернӗ хыҫҫӑн ыйтусем те пулчӗҫ. «Тӗрӗслӗхшӗн Раҫҫей» партин пайташӗ Сергей Семенов Михаил Васильевича хӑш-пӗр усламҫӑна хӗсеҫҫӗ тесшӗнни сисӗнчӗ. Ыйтӑвӗнче депутат хӑш-пӗр хушамата асӑнса кайрӗ.

Михаил Васильевич Чӑваш Енри усламҫӑсене меллине ӗнентерчӗ. «Сӑрӑ» мелпе ӗҫлекенсене, шалу тивӗҫлипе тӳлеменнисене вара сӑнаса тӑрассине асӑрхаттарчӗ. Сергей Семенов асӑннӑ Михаил Резникова (Чапаев ячӗллӗ савутӑн ӗҫ тӑвакан директорӗ) патшалӑх награди пама йышӑннине аса илтерчӗ, Владимир Свешников («Август» фирмӑн Вӑрнарти филиалӗн пуҫлӑхӗ) ертсе пыракан предприяти ура ҫинче ҫирӗп тӑнине, Анатолий Князевпа (Коми Республикинчи ял хуҫалӑх министрӗ) унччен те туслӑ пулнине, халӗ те туслине палӑртрӗ. Сергей Семенова та никам та кӳрентермен терӗ.

Ака уйӑхӗн 21-мӗшӗнче Шупашкарта чӑваш чӗлхипе тата литературипе пӗтӗм тӗнче олимпиади иртнӗ. Олимпиадӑна И.Я. Яковлев ҫуралнӑранпа 170 ҫул ҫитнине халалланӑ. Унта «Чӑваш чӗлхин илемӗ» енпе студентсем тата «Чӑваш чӗлхи – тӑван чӗлхе» енпе шкул ачисем ӑс-хакӑл, пултарулӑх, тавҫӑрулӑх енчен хӑйсен вӑйне виҫнӗ.

Чӑваш патшалӑх гуманитари ӑслӑлӑхӗсен институтӗнче паян пӗлтернӗ тӑрӑх, шкул ачисен олимпиадине Чӑваш, Тутар тата Пушкӑрт республикисенчи, Чӗмпӗр облаҫӗнчи шкулсенче 9-11 классенче вӗренекен 52 ача хутшӑннӑ.

Ҫӗнтерӳҫӗ ята Вӑрмар районӗнчи Аслӑ Чак шкулӗнчи Регина Теплова тата Ираида Якимова, Тӑвай районӗнчи Тушкилти Лидия Морякова, Диана Мердеева, Тутар Республикинчи Ҫӗпрел районӗнчи Матак шкулӗнчи Марина Ермолаева, Анастасия Иванова Анастасия, Патӑрьелти 1-мӗш шкулти Светлана Солдатова, Наталия Путякова, Мария Ядрицова, Йӗпреҫри 2-мӗш шкулти Алена Ядрицова, Анастасия Мочалова, Шупашкар хулинчи 62-мӗш шкулти Нина Егорова тивӗҫнӗ.