Сӗнтӗрвӑрри районӗнчи Ҫичӗпӳрт ялӗнче пурӑнакан Анна Николаева «Поле чудес» (чӑв. «Тӗлӗнтермӗш уй») телекӑларӑмра пулнӑ. Вӑл авӑн уйӑхӗн 29-мӗшӗнче эфира тухнӑ.

Анна Николаева кӑларӑма чӑваш наци тумӗпе килнӗ. Вӑл Леонид Якубович патне пӗччен мар ҫитнӗ. Унпа пӗрле телекӑларӑма фольклор ушкӑнӗ те пынӑ. Ансамбль куракансене юрӑ-ташӑпа савӑнтарнӑ. Вӗсем чӑваш тумӗпе чӑвашла юрланӑ. Пирӗн ентешсем сцена ҫине ҫӑпата сырса тухнӑ. Кӑларӑм эфира тухнӑ хыҫҫӑн хӑшӗ-пӗри ҫакна сивлесе калаҫнӑ. Чӑвашсем ҫӑпатапа тухса чӑваш ятне янӑ имӗш. Анчах, манӑн шухӑшпа, ку ята яни мар, тӗнчене чӑвашсен ӗлӗкхи йӑли-йӗрки пирки пӗлтерни. Маттур, ҫичӗпӳртсем!

Чӑваш хӗрарӑмӗ пушӑ алӑпа килмен. Вӑл телеертӳҫе картина, кӗнеке, наци тумне тӑхӑнтартнӑ пукане, кучченеҫ илсе парнеленӗ. Леонид Якубович канихвета тӳрех ачасене валеҫнӗ.

Шел те, Анна Николаева финала тухайман. Параппан ҫавӑрнӑ хыҫҫӑн вӑл тӗрӗс мар саспалли каланӑ.

Шупашкарти икӗ шкул вӗренекенӗсем Раҫҫейри ача-пӑча хорӗн солисчӗсен йышне кӗнӗ. 500 ачаран 19-шӗ ҫеҫ сумлӑ ята тивӗҫнӗ.

«Артек пысӑкӑш шкул» 10-мӗш пултарулӑх сменине Раҫҫейри 65 регионти ачасенчен тӑракан Раҫҫей ача-пӑча хорӗ хутшӑннӑ. Ҫурла уйӑхӗн 30-мӗшӗнчен пуҫласа авӑнӑн 20-мӗшӗччен ачасем концерт программине хатӗрленисӗр пуҫне хорти чи лайӑх солист ятне илессишӗн тупӑшнӑ.

Шупашкар хула администрацийӗ пӗлтернӗ тӑрӑх, чи лайӑх 19 солист йышне Шупашкарти 47-мӗш шкулта ӑс пухакан Юлия Чапрасова тата 49-мӗш шкулта пӗлӳ илекен Евгений Сбитнев кӗнӗ. Ҫӗнтерӳҫӗсем ҫӗнӗ «Артек-Арена» комплексра сцена ҫине тухнӑ. Чи лайӑх солистсен Кремльти патшалӑх керменӗн сцени ҫине тухмалла пулӗ.

Чӑваш Енӗн Элтеперӗ ҫумӗнче йӗркеленнӗ литературӑри тата ӳнерти ӗҫсемшӗн патшалӑх премийӗ парассипе тимлекен комисси кӑҫалхи ҫулшӑн ӗҫсене юпа уйӑхӗн 1-мӗшӗнчен йышӑнма пуҫлать.

Комисси конкурса художество енчен пысӑк пахалӑхлӑ поэзи, проза, драма ӗҫӗсене, литературӑпа искусствоведенири пысӑк пахалӑхлӑ ӗҫсене, искусствӑпа архитектурӑри, халӑхӑн художество тата прикладной пултарулӑхри хайлавсене йышӑнассине пӗлтерет.

Конкурс материалӗсем 5 ҫултан кая мар хатӗрленисем пулмалла. Конкурсчен ҫур ҫултан хальтерех ҫырнисене те йышӑнмӗҫ. Ӗҫсене ҫитес ҫулхи нарӑс уйӑхӗн 1-мӗшӗччен Чӑваш Енӗн Культура, наци ӗҫӗсен тата архив ӗҫӗн министерствинче йышӑнаҫҫӗ. Ыйтса пӗлмелли телефон номерӗ: 8 (8352) 64-20-68.

Пӗтӗм тӗнчери ваттисен кунӗ умӗн «Советская Чувашия» хаҫат ветерансемпе тӗлпулу ирттернӗ. Калем ӑстисем хаҫатра ӗҫленӗ ҫулсене, ӗҫтешӗсене аса илнӗ, унчченхи сӑнӳкерчӗксене пӑхнӑ.

Сӑмах май, кӑҫал хаҫат 100 тултарчӗ. Ӑна вӑл К.В. Иванов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх академи драма театрӗн ҫутӑ та илемлӗ залне ака уйӑхӗн 14-мӗшӗнче пуҫтарӑнса сумлӑн уявланине эпир пӗлтернӗччӗ.

Хаҫатӑн паянхи ӗҫне ӗнер редакцире тӑрӑшнисемпе тишкернӗ чухне: «Хаҫата халӗ мӗн ҫитмест?» — тесе те кӑсӑкланнӑ. «Вырӑс чӗлхине юратӑр. Халӗ «озвучить» сӑмаха «пӗлтернӗ, каласа кӑтартнӑ» пӗлтерӗшпе усӑ курма юратаҫҫӗ. Эпӗ ку сӑмахӑн 20 синонимне тупрӑм. Сӑмахсем вырӑнлӑ пулмалла», — кӗскен сӗннӗ Николай Пейков ветеран.

Чӑваш академи драма театрӗ

Чӑваш Республикин Информаци политикин тата массӑллӑ коммуникацисен министерстви К.В. Иванов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх академи драма театрӗн юбилейлӑ сезонне халалласа ҫырнӑ массӑллӑ информаци хатӗрӗсен хушшинче конкурс ирттерет. МИХсем хушшинче йӗркеленӗ конкурса, шел пулин те, пурте хутшӑнаймӗҫ. Телерадиокомпанисем, телевидени студийӗсем, радиостанцисем, Чӑваш Енри пичет кӑларӑмӗсен редакцийӗсем, журналистсем. Ҫав шутра — штатра тӑманнисем те, пултарулӑх конкурсне ӗҫсене тӑратайӗҫ-ха. Анчах электронлӑ кӑларӑмсен айккинче юлма тивет.

Конкурс ӗҫӗсене министерство ҫакӑн пек номинацисенче хаклӗ: «Республикӑри пичет МИХӗсенчи чи лайӑх хайлав (хайлавсен ярӑмӗ)»; «Районти (хулари) пичет МИХӗсенчи чи лайӑх хайлав»; «Телевиденири чи лайӑх материал (программа, программа ярӑмӗ, сюжет, социаллӑ видеролик)»; «Чи лайӑх радиоматериал (программа, программа ярӑмӗ, сюжет, социаллӑ аудиоролик)».

Ӗҫсене кӑҫалхи кӑралчӑн 1-мӗшӗнчен пуҫласа чӳк уйӑхӗн 10-мӗшӗччен хатӗрленисене чӳк уйӑхӗн 10-мӗшӗчи каҫхи пиллӗк сехетчен министерствӑра йышӑнӗҫ.

Паян К.В. Иванов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх академи драма театрӗ черетлӗ, ҫапах та ыттисенчен уйрӑлса тӑракан сезона уҫрӗ. Артисчӗсем те ытти чухнехиллех выляҫҫӗ-ха, спектакле лартаканнисем те яланхиллех тӑрӑшнӑ-ха. Тӗп расналӑхӗ — А. Островский пьеси тӑрӑх Хусанта лартнӑ «Хӑв пурӑнас килнӗ пек ан пурӑн» спектакльтен театр летопиҫне пуҫарнӑ культура тата ӳнер учрежденийӗ хӑйӗн асамлӑ чаршавне хальхинче ҫӗрмӗш сезон уҫни. Хальхинче куракана «Вӗри юнлӑ ҫемҫе чун» спектакль кӑтартрӗҫ.

Театра килекенсене ҫак ятпа хаваслӑ сӑнарсем урамранах кӗтсе илчӗҫ.

Юбилейлӑ сезона Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев та килсе ҫитрӗ. Спектакль умӗн вӑл театрӑн артисчӗсене хисеплӗ ят панине ӗнентерекен паллӑсене пачӗ. Аса илтерер, Сергей Иванова маларахах Чӑваш халӑх артисчӗ ята пама йышӑннӑччӗ, Аркадий Андреева — Чӑваш Республикин тава тивӗҫлӗ артисчӗ.

Кӗнеке ҫӳлӗкӗ

Вулакансем тӑтӑшах ыйтнине шута хурса Чӑваш кӗнеке издательстви «Чӑваш пилӗсемпе кӗллисем» кӗнеке пичетлесе кӑларнӑ (Шупашар, 2017. Редакторӗ В.Н.Алексеев. — 366 ен). Халӑх пилӗсемпе кӗллисем пӗрремӗш хут «Чӑваш халӑх пултарулӑхӗ» ярӑмпа 2005 ҫулта пин ҫурӑ шутпа тухнӑччӗ. Вӑл академилле кӑларӑм пулсан та, ҫулталӑкранах сутӑнса пӗтнӗ-мӗн.

«Чӑваш пилӗсемпе кӗллисем» кӗнекене ку хутӗнче пӗчӗкрех калӑппа, кӗскетсе, ҫӗнетсе, тирпейлӗ пичетленӗ. «Чӑваш халӑхӗн тӗнӗ-ӗненӗвӗ – чи авалхи йӑла-йӗркесенчен упранса юлнӑ еткерлӗх. Ӑна таптаса, кӑкласа, пӗтерсе пынӑ пулсан та, вӑл хӑйӗн ҫирӗп никӗсне паян кунчченех тӗрӗс-тӗкел тытса тӑрать», — тенӗ кӗнеке пуҫламӑшӗнче. Ача-пӑча шыва кӗрес умӗн калакан ансат сӑмахсене, пысӑк ӗҫ умӗн вӑйпитти ҫын ҫутҫанталӑкран ӳт-пӳ ҫӑмӑллӑхне ыйтнине, ваттисем яш-кӗрӗме туйра пилленине, уявра-ӗҫкӗре ҫӑкӑр касса пичке пуҫланине, салтака е вӗренме каякана ырӑ сунса ӑсатнине, несӗл пуҫӗсене асӑнса хывнӑ кӗлӗсене пирӗнтен нумайӑшӗ илтме пултарнӑ.

Ӗмӗрсен аваллӑхӗнче ҫуралнӑ сӑмахлӑхран халӑха ХХI ӗмӗрте кирли мӗн юлма пултарнӑ-ши.

Малалла...

Журналист Борис Бронштейн «Новая газета» (чӑв. Ҫӗнӗ хаҫат) хаҫатра Чӑваш Енӗн Культура, национальноҫсен ӗҫӗсен тата архив ӗҫӗн министрӗ Константин Яковлев районсенчен пӗринче пулнӑ чух сӗт-ҫу ферминче пулнинчен тӗлӗннине палӑртса ҫырнӑ.

«Ӑнланма ҫук официаллӑ пӗлтерӳ: Чӑваш Енӗн культура министрӗ Сӗнтӗрвӑрри районӗнче ӗҫлӗ визитпа пулнӑ чухне вӑкӑрсене самӑртмалли фермӑна тата тырӑ ампарне кӗрсе тухнӑ. Тем йӗркеллех мар пек-и? Тен, ку вӑл — йӑнӑш? Тен, тӗрӗсрех ҫапла: ял хуҫалӑх министрӗ районти музыка шкулӗнче пулнӑ. Ҫук, каллех тем йӗркеллех мар. Ҫапах та мӗн ҫырнине ӗненмеллех. Ҫитменнине тӳре-шара фермӑра пулнине республикӑн Культура министерствин сайтӗнче 15 сӑнӳкерчӗкпе кӑтартнӑ», — йӗкӗлтешет журналист.

Манӑн вара, эсир ирӗк парсан, культура министрне хӳтӗлес килет. Вырӑнти тӳре-шара ертсе кайнӑ та ӗнтӗ, вӑл хирӗҫлемен. Кунта вырӑнтисем пӗр министра тепринпе арпаштарнӑ тейӗн. Кушаккине вара патакки.

Итлекенсем пулсан юралакансем пулӗҫ

«Чӑваш эстрада юррисенчен тӗлӗнсе каятӑп: хӑш юрра кӑна ямастӑн — пӗр тӗрлӗ тӑнкӑр-тӑнкӑр кӗвӗ... Пӗр ҫыракан пурин валли те кӗвӗсем шаплатарать кӑна. Ҫакӑн пек кӗвӗсем 90-мӗш ҫулсенченех пыраҫҫӗ... Юрлаканнисем лайӑх юрлаҫҫӗ, сассисем те пур - лӗпӗр- лӗпӗр мусӑкки пӗтерет... Ҫавӑнпа чӑваш эстрадин аталанӑвӗ ҫук», — тесе ҫырнӑ Фейсбукра Чӗмпӗр тӑрӑхӗнче пурӑнакан Микулай Павловский.

Микулай Павловский шухӑшне аталантарса теприсем сӑвӑ пахалӑхне те, юрлас ӑсталӑха та хурлассӑн туйӑнать. Мӗнех, кашнин хӑйӗн шухӑшӗ тейӗпӗр те лӑпланӑпӑр.

Чӑваш патшалӑх филармонийӗнчи пултарулӑх ушкӑнӗсене культурӑн ытти учрежденине куҫарнӑ. Мӗншӗн? Филармони ҫуртне юсаса ҫӗнетесшӗн.

Унта юсав ӗҫӗсем кӑҫалхи авӑн уйӑхӗнче пуҫланнӑ. Ку ӗҫе часах вӗҫлеймӗҫ: 2020 ҫул тӗлне ҫеҫ.

Юсав ӗҫӗсем пынӑ вӑхӑтра симфони капеллине Шупашкарти Ф.Павлов ячӗллӗ музыка училищине тата Чӑваш патшалӑх ҫамрӑксен театрне куҫарнӑ. Юрӑпа ташӑ ансамблӗ Трактор тӑвакансен культура керменне куҫса кайнӑ. Хӑй филармони Чӑваш патшалӑх оперӑпа балет театрӗнче тата Трактор тӑвакансен культура керменӗнче ӗҫлӗ.

Куҫса кайнӑ пулсан та филармонири ушкӑнсен ҫӗнӗ пултарулӑх сезонӗ юпа уйӑхӗнче уҫӑлӗ.