Ҫак шӑматкун СССР халӑх артисткин Вера Кузьминан пултарулӑх каҫӗ иртет. Ятне каланипех ҫителӗклӗ ҫынсем пирӗн хушӑра йышлах мар. Вера Кузьмина вара шӑпах ҫавсен шутӗнчен. Унӑн хисеплӗ ячӗсем пирки каласа кайма кирлех те мар.
Вӑл чӳк уйӑхӗн 16-мӗшӗнче Тӑвай районӗнчи Енӗш Нӑрваш ялӗнче 1923 ҫулта ҫуралнӑ. Хӑйӗн ҫуралнӑ кунне вӑл тӑван ялӗнче те Тӑвайра та уявланӑ. Паллӑ кунпа саламлама унӑн пӗлӗшӗсемпе ачалӑхри тусӗсем пухӑннӑ. Вӗсем пӗр-пӗр спектакль пуҫӑнсанах ял артисткин сассине илтессишӗн радиоприемник ҫывӑхне вырнаҫнине аса илнӗ. Сцена ҫинче 60 ҫул вылянӑ хушӑра Вера Кузьмина епле кӑна роле калӑпламан-ши! Театра юратакансемшӗн вара вӑл паян кун та сцена ҫинче пулни чӑн-чӑн парне! Сӑмахран, «Укҫа чул кастарать» спектакле илер-и е тата тинтерех лартнӑ «Сутӑн илнӗ чыс» премьерӑна-и.
Ҫак шӑматкун вара Вера Кузьминан пултарулӑх каҫӗ иртӗ. Унта вӑл халӗ вылякан спектакльсенчи сыпӑксемпе пӗрлех театр ӳнерне кӑмӑллакансем пысӑка хурса хаклакан «Хура чӗкеҫ» моноспектакль пайӗ те пулӗ.
Сӑнсем (39)
Шупашкарти ачасемпе ҫамрӑксен пултарулӑх ҫуртӗнчи халӑх инструменчӗсен тӗслӗхлӗ «Эревет» ансамблӗн ертӳҫи Сергей Федотов сцена ҫинче 35 ҫул пулнине паллӑ тунӑ.
Пултаруллӑ ҫын ертсе пыракан ҫав ансамбле республикӑра кӑна мар, ун тулашӗнче те аван пӗлеҫҫӗ. Тепӗр тесен, хамӑр ҫӗршывра кӑна-и, чикӗ леш енче те ют мар.
Паллӑ кунпа саламлама Анатолий Музыкантов ертсе пыракан «Суварята» халӑх ташӑ ансамблӗ, «Уяв» халӑх фольклор ансамблӗ (ертӳҫи — Зинаида Козлова), Шӑмӑршӑ районӗнчи Пуянкассинчи «Аххаяс» фольклор ушкӑнӗ тата тӗрлӗ шайри тӳре-шара пырса ҫитнӗ. Чӑваш наци конгресӗн президенчӗ Николай Угаслов, сӑмахран, Сергей Федотова тата «Эревете» конгресӑн Хисеп грамотисемпе чысланӑ. «Эревет» ертӳҫи пирки ӑшӑ сӑмах каланӑ профессионалсен шутӗнче Чӑваш патшалӑх академи юрӑпа ташӑ ансамблӗн ертӳҫине, Раҫҫей халӑх артистне Юрий Васильева тата ыттисене асӑнма пулать.
Сӑнсем (20)
Иртнӗ шӑматкун Сӗнтӗрвӑрри районӗнчи Кӗчкей ял клубӗнче паллӑ чӑваш юрӑҫин тата халӑх пултаурлӑхне пухнӑ Вдовина Ираида Григорьевнӑн 100 ҫулхи юбилейне паллӑ турӗҫ. Ҫак ялта вӑл шӑп та лӑп 1913 ҫулхи юпан 19-мӗшӗнче ҫуралнӑ.
Паллӑ юрӑҫа аса илме ҫак кун Кӗчкей ял клубне районти тӗрлӗ тӑрӑхри пултарулӑх ушкӑнӗсем пухӑннӑ — Кайри Шӗнерпуҫ, Макаҫкасси, Урхас Кушкӑ, Сӗнтӗрпуҫ, Ӗсмел культура ҫурчӗсенчисем, Астакасси ял вулавӑшӗнчен, Ҫичӗпӳрт ял клубӗ ҫумӗнчи «Кунер» фольклор ушкӑнӗнчисем тата ыттисем пулчӗҫ. Т.М. Чернышева тата Р.И. Васильева шӑрантарнӑ юрӑсем итлекенсен кӑмӑлне уйрӑмах тыткӑнларӗҫ — паллӑ юрӑҫпа пӗр тӑрахра ӳссе ҫитӗнни те туйӑнчӗ пуль.
Паян, юпан 10-мӗшӗнче «Чӑваш наци телевидени — Чǎваш Ен» 2 ҫул тултарнӑ. Ҫак кун ӗнтӗ, 2011 ҫулта наци телевидени хӑйӗн ӗҫне пуҫарса янӑ. Ҫак икӗ ҫул хушшинче канал республика ҫыннисемшӗн кулленхи хыпарсем ҫинчен пӗлсе тӑмалли паха ҫӑлкуҫ пулса тӑчӗ. Телевидени пурнӑҫӑн пур енне те ҫутатса парать, вӗсем шучӗнче ялти пурнӑҫ, республикӑри влаҫ органӗпе палата ӗҫӗ-хӗлӗ, халӑхсем хушшинчи туслӑх, экономика, культура тата спорт.
Иртнӗ ҫулсенче Наци телевидени самай пӗлтерӗшлӗ ӳсемсем турӗ. Икӗ ҫул хушшинче телекомпани 10 тӗрлӗ проекта пурнӑҫа кӗртрӗ, вӗсем хушшинче телепрограмма ярӑмӗсем — «Тӗплӗ калаҫу», «Туслӑх йывӑҫӗ», «Ҫӗр туртӑмӗ», «Аван-и?», «Яш чух, ҫамрӑк чух», «Эх, юррӑм янӑра», «Правительственная связь», «По существу», «Главный вопрос», «Летопись столицы», «Бухты-барахты», «Знакомые лица», «Без рецепта», «Деловая Чувашия», «Качество», «Время вкуса» тата ытти те. 2012 ҫулта социаллӑ пӗлтерӗшлӗ проектсен республика конкурсӗнче телекомпани «Ылтӑн ҫӳпҫерен» («Из золотого ларца») тата «След в истории» телепроекта пурнӑҫа кӗртме ятарлӑ грант ҫӗнсе илнӗ. Телевиденийӗн хӑйӗн кулленхи «калаҫӑвӗн» калапӑшӗ паяна ик сехет ҫурӑ (18.
Ыран К.В. Иванов ячӗллӗ литература музейӗнче Атнер Хусанкай 65 ҫул тултарнине халалланӑ уяв иртмелле.
Атнер Петровича пӗлмен ҫын сахал пулӗ. Тусу камне кала та эс камне калӑп теҫҫӗ вырӑссем. Эпир вара Атнер Петрович пирки «Аҫу-аннӳ ятне кала та...» теме хӑйӑпӑр. Ҫапла, Атнер Хусанкай — чӑваш халӑх поэчӗн Петӗр Хусанкайӑн тата СССР халӑх артисткин Вера Кузьминан ывӑлӗ.
Атнер Хусанкайпа паллаштарассине унӑн ашшӗ-амӑшӗнчен пуҫлани хӑй вӑл ятсӑр-сумсӑр ҫын пулнине, ашшӗ-амӑшӗн ятне асӑннипе кӑна ҫӗкленнине пӗлтермест-ха. Мӗн-ма тесен Атнер Хусанкай — паллӑ литература критикӗ, публицист. Хӑй вӑхӑтӗнче вӑл Ленинградри А.А. Жданов ячӗллӗ патшалӑх университетӗнчи тухӑҫ факультетӗнче «Араб филологийӗ» специальноҫа алла илнӗ. СССР Ӑслӑлӑх академийӗн Востоковеденин институтӗнче аспирантурӑра пултарулӑха туптанӑ. Атнер Петрович Чӑваш патшалӑх университетӗнче вӗрентнӗ. Вӑл тӑван халӑхӑмӑр наципе культура юхӑмне чылай тӳпе хывнӑ. Чим-ха, мӗншӗн иртнӗ вӑхӑтра каларӑм-ха? Капла туни тӗрӗс мар-ҫке — ун йышшисен тӳпи паян та тӗлӗнмелле сисӗмлӗ.
Красноармейскинчи вӑтам шкул 25 ҫул тултарни пирки ӗнер эпир пӗлтернӗччӗ-ха. Эрне кун, ав, Шупашкар районӗнчи Кӳкеҫри лицей та чӗрӗк ӗмӗр тултарнӑ.
Хӑйӗн вӗренӳри ҫитӗнӗвӗпе ку шкул чӑннипех те мухтанма пултарать. Чӗрӗк ӗмӗр хушшинче лицей ачисем районти предмет олимпиадисенче 531 хутчен малти вырӑна тухнӑ, ҫав шутран 245-ӗшӗнче пӗрремӗш вырӑн йышӑннӑ. Кунсӑр пуҫне унта пӗлӳ пухнисем республикӑра 31 хутчен пӗрремӗш пулнӑ, Раҫҫейре — 1 хутчен. Лицей ачисем биологи, хими, информатика, математика, технологи, вырӑс чӗлхи, чӑваш чӗлхи тата физкультура енӗпе вӑйлӑ.
25 ҫулта шкул ҫунатти айӗнчен тухса кайнӑ икӗ пин ытла ачаран 64-шӗ ылтӑн медале тивӗҫнӗ, 96-шӗ — кӗмӗле.
Эрнекун лицеистсем уява пухӑннӑ. Вӗсене тӗрлӗ шайри пуҫлӑхсем саламланӑ.
Сӑнсем (30)
Красноармейскинчи вӑтам шкулта паян вӗренекенсемшӗн тата унччен ҫав енне скумака такӑрлатнисемшӗн ӗнер паллӑ кун пулнӑ. Вӗсемшӗн кӑна-и, ачасене пӗлӳ тӗнчине илсе кӗрекенсемшӗн те. Ара, ҫав кун шкул хӑйӗн чӗрӗк ӗмӗрне палӑртнӑ-ҫке.
Вӗренӳ учрежденийӗн чӗрӗк ӗмӗрхипе район администрацийӗн пуҫлӑхӗ А.В. Шестаков, вӗренӳ пайӗн пуҫлӑхӗ М.Д. Голубев, шкулӑн пӗрремӗш диреткорӗ Г.П. Андреева тата ыттисем саламланӑ.
Комсомольски районӗнчи Хырхӗрри ял тӑрӑхӗнче «Палан» фольклор ансамблӗ ҫинчен пӗлмен, илтмен ҫын та ҫук пуль тейӗн. Ҫак пултаруллӑ ансамбль ушкӑнне нумай ҫул хушши Александр Порфирьев ертсе пырать. «Палан» юрӑҫисем вара — Анфиса Емельянова, Галина Яковлева, Мария Малышева, Луиза Петрова тата ыттисем.
Нумаях пулмасть асӑннӑ фольклор ансамблӗн юрӑҫи Мария Яковлевна Малышева хӑйӗн 60 ҫулхи юбилейне паллӑ турӗ. Кӗрекене вара тӑвансемпе юбилярӑн ҫывӑх ҫыннисем пуҫтарӑннӑ. Ҫакӑн пек пӗлтерӗшлӗ датӑпа Мария Малышевӑна саламлама культура ӗҫенӗсемпе ансамблӗн юрӑҫисем те килсе ҫитнӗ. Вӗсем вара чуна пырса тивекен сӑвӑсене вуланӑ тата юрӑсем шӑрантарнӑ.
Мария Яковлевна пурнӑҫ тӑршшӗпе «Восток» ЯХПК ферминче пӑрусене пӑхакан пулса ӗҫленӗ. Хастарлӑхшӑн ӑна пӗрре мар хисеп хучӗсемпе парнесемпе чысланӑ. Мария Яковлевнӑн икӗ хӗрпе икӗ ывӑла пӑхса ӳстернӗ, вӗсем паянхи кун пурте ҫемьелле. Юбилярӑн 5 мӑнук ӳсет. Эпир те Мария Малышева саламлатпӑр, пурнӑҫ ҫулӗ юрӑ шӑрантарӑвӗ пекех яка та тухӑҫлӑ пултӑр.
Нумаях пулмасть Чӑваш патшалӑх ӳнер музейӗн тӗп залӗнче Пётр Кипарисов 85 ҫул тултарнӑ тӗлнӗ ятарлӑ юбилейлӑ курав уҫӑлнӑ.
Музей директорӗ Геннадий Васильевич Козлов курав уҫӑлнӑ ҫӗре пынӑ хӑнасене саламланӑ тата Пётр Гариловичӑн пултаруллӑ ӗҫӗ-хӗлӗ ҫинчен каласа панӑ.
Профессор, искусствоведени кандидачӗ тата «Петр Кипарисов: ӳкеревҫӗ тата педагог» монографи авторӗ Юрий Васильевич Викторов курав хӑнисене художникӑн биографипе ҫыхӑннӑ хӑйӗн асаилӗвӗсемпе паллаштарнӑ, Кипарисова «шурӑ тӗсен патши тата хуран хуҫи» тесе ӳкеревҫӗн ӗҫӗсен тулли тишкерӗвне тунӑ.
Раҫҫей Федерацийӗн тава тивӗҫлӗ культура ӗҫченӗ Николай Иванович Садюков Петр Кипарисовпа пӗрремӗш хут Чӑваш ӳнер училищинче диплом ӗҫӗсен эскизне пӑхса тухнӑ чухне тӗл пулни ҫинчен каласа панӑ. Унсӑр пуҫне ӳкеревҫӗ вилнӗ хыҫҫӑн ҫеҫ ҫутӑ курнӑ персоналлӑ курава (1988) йӗркеленипе ҫыхӑннӑ асаилӳсемпе паллаштарнӑ, «Чувашские ковровщицы» ӗҫе мӗнле майпа туянни ҫинчен каласа панӑ.
Анастасия Александровна Григорьева искусствовед «Питер ӳкеревҫисем» журналта «Чӑвашпа чӗрере.
Чӑваш музыка фольклорне пухаканӗ, чӑваш халӑх музыка инструменчӗсене тӗпчекенӗ тата хатӗрлекенӗ, Чӑваш Республикин тава тивӗҫлӗ культура ӗҫченӗ Николай Эриванов паян 75 ҫул тултарчӗ. Вӑл Патӑрьел районӗнчи Вӑрманхӗрри Шӑхаль ялӗнче ҫуралнӑ.
Николай Эриванов Шупашкарти Федор Павлов ячӗллӗ музыка училищине вӗренсе пӗтернӗ. Мускаври Чӑваш халӑх хорӗн концертмейстерӗ-баянистӗнче, Комсомольскинчи ача-пӑча музыка шкулӗн директорӗнче, Чӑваш Республикин халӑх пултарулӑхӗн ҫуртӗнче фольклор енӗпе методистра ӗҫленӗ. 1970 ҫултанпа вӑл Ҫӗнӗ Шупашкарти химиксен Культура керменӗ ҫумӗнчи «Сӑрнай» халӑх фольклор ансамбльне ертсе пырать. Вӑл 110 ытла юрӑ кӗвӗленӗ. 40 ытла юрӑ, хор, инструментпа каламалли хайлавсем Чӑваш радио фондӗнче упранаҫҫӗ.
+14.3 °C