Паян, авӑн уйӑхӗн 15-мӗшӗнче, Никита Енчиков ҫуралнӑранпа 115 ҫул ҫитнӗ.
Никита Петрович Шупашкар районӗнчи Мӑнал ялӗнче ҫуралнӑ. Вӑл мечӗкпе хоккейла выляссипе Чӑваш Ен чемпионӗ пулнӑ. Унсӑр пуҫне «Спартак» Шупашкар командинче футбол выляса Чӑваш Ен чемпионачӗн призерӗ ята тивӗҫӗ.
Арҫын Шупашкар хула канашӗн ӗҫтӑвкомӗн председателӗ, коммунистсен партийӗн Шупашкар хула комитечӗн пӗрремӗш секретарӗ пулнӑ, чылай ҫул Чӑваш АССРӗн коммуналлӑ хуҫалӑх министрӗнче тӑрӑшнӑ.
Авӑн уйӑхӗн 8-мӗшӗнче Шупашкар тӑрӑхӗнчи Томакасси ялӗнче чӑваш халӑх юрри-кӗввин фестивалӗ иртнӗ. Ӑна чӑваш фольклорне пухнӑ Гаврил Федорова халалланӑ.
Округри фольклор фестивальне вӑйӑ картине тӑнинчен пуҫланӑ. Унта уява пынӑ мӗнпур коллектив хутшӑннӑ.
Унтан вӗсем хӑйсен пултарулӑхӗпе паллаштарнӑ, чылайӑшӗ Гаврилов Фёдоров репертуарӗнчи хайлавсене янӑратнӑ.
Ку хайлав Лидия Филиппова журналист-ҫыравҫӑн хӑйӗн ентешне – Ҫеҫпӗл Мишши поэта – халалласа ҫырнӑ иккӗмӗш поэми ӗнтӗ. Пӗрремӗшӗ 2022 ҫулта «Хальхи самана» («Век нынешний») ятпа кун ҫути курнӑ.
Ҫӗнӗ поэмӑна тӑван чӗлхепе пӗрлех вырӑсла (куҫаруҫи Любовь Петрова), акӑлчанла (Надежда Колесникова), украинла (Надежда Лисовая) тата марилле (Дина Рычкова) тӗрӗс тата илемлӗ куҫарма пултарнӑ. Ҫакӑ вулакансен йышне тата та ӳстерме май парать. Сӑмах май, вырӑсла тата акӑлчанла куҫару варианчӗсем виҫҫӗ таранах пулса кайнӑ иккен. Ҫавӑнпа вӗсене уйрӑм кӗнекен кӑларас шухӑш пуррине те пӗлтерчӗ Лидия Ивановна.
Поэмӑра автор Ҫеҫпӗл Мишшин пурнӑҫӗпе пултарулӑхӗн ҫулӗпе утать, Шӑхасанта, Теччӗре, Хусанта, Мускавра, Евпаторире, Харьковра, Киевра, Остерта «пулать», унӑн шӑпине, чун ыратӑвӗне тата хастарлӑхне ӑнланма тӑрӑшать.
«Ҫеҫпӗл йӗрӗпе» поэма - чӑваш литературин хаклӑ еткерӗ пулса тӑчӗ. Вӑл вулакансене Ҫеҫпӗл Мишшин таланчӗпе ҫывӑхрах паллашма, унӑн сӑввисене тарӑнрах ӑнланма хистет.
Поэма хӑйӗн илемӗпе тата шухӑш тарӑнӑшӗпе тыткӑнлать. Лидия Филиппова сӑвӑ йӗркисемпе Ҫеҫпӗл Мишшин чунне уҫса парать, унӑн пурнӑҫ ҫулӗнчи йывӑрлӑхсене, ӗмӗт-шухӑшӗсене вулакан патне ҫитерет.
Николай Ытарай (1925-2005) ача-пӑча ҫыравҫи, халӑх фольклорне пухакан, иллюстратор ҫуралнӑранпа 100 ҫул ҫитнӗ.
Ҫавна май Чӑваш Республикин Наци вулавӑшӗнче авӑн уйӑхӗн 11-мӗшӗнче 12 сехет те 30 минутра «Ачасен чи ҫывӑх тусӗ» курав уҫӑлӗ.
Унта ҫыравҫӑн мӑшӑрӗ Елена Васильева та хутшӑнӗ.
Николай Ытарай ачасем ҫинчен тата ачасем валли ҫырнӑ. Пурӑннӑ чухне 30 ытла кӗнеке кӑларнӑ.
Авӑн уйӑхӗн 7-мӗшӗнче Шупашкарта пурӑнакан Валентина Андреева хӑйӗн черетлӗ ҫуралнӑ кунне уявланӑ. Юлашки вӑхӑтра ӑна хулари халӑхӑн социаллӑ ыйтӑвӗсене тивӗҫтерекен комплекслӑ центрӑн социаллӑ ӗҫченӗ Наталия Николаева пулӑшса пынӑ май хваттере тирпейлесе тӑрать.
Валентина Андреева паллӑ чӑваш ҫыравҫин, Аркадий Ӗҫхӗлӗн, хӗрӗ. Вӑл космос отраслӗнче 22 ҫул программистра ӗҫленӗ. Унӑн упӑшки, шкулта пӗрле вӗреннӗ каччӑ, лётчика вӗренсе тухнӑ. Ҫамрӑк арӑм унран юлас темен — пӗрле тухса кайнӑ. 22 ҫултан вӗсем тӑван тӑрӑха, Шупашкара, таврӑннӑ.
Мӑшӑр пӗр хӗр ҫуратса ӳстернӗ, анчах вӑл сарӑмсӑр вилнӗ. Кинемее паян юратнӑ мӑнукӗ Максим чунтан юратса пӑхать.
Чӑваш патшалӑх академи симфони капелли черетлӗ сезона Андрей Эшпай (1925–2015) композитор суралнӑранпа 100 ҫул ҫитнине халалланӑ концертпа уҫӗ. «Ты одна в моей судьбе» (чӑв. Манӑн шӑпамра эс пӗртен-пӗрре) концерта авӑн уйӑхӗн 9-мӗшӗнче йыхравлаҫҫӗ.
Программӑра ӑстан «Прелюд памяти Е.К. Голубева», «Венгерские напевы», «Рефрен», «Праздничная увертюра», Увертюра и вальс из кинофильма «Звезда экрана», «Русская Босса-Нова», «Песня о криницах» тата ытти янӑрӗ.
2029 ҫулхи авӑн уйӑхӗн 5-мӗшӗнче СССР лётчик-космонавчӗ, икӗ хут Совет Союзӗн Геройӗ, авиацин генерал-майорӗ ҫуралнӑранпа 100 ҫул ҫитӗ.
Ҫав куна республикӑра анлӑн та тивӗҫлипе уявлама хатӗрленеҫҫӗ. Ҫавна май паян, авӑн уйӑхӗн 5-мӗшӗнче, республика Элтеперӗ Олег Николаев ятарлӑ йышӑнӑва алӑ пуснӑ. Унта 2029 ҫулта тӗрлӗ мероприяти туса ирттересси ҫинчен каланӑ, ун валли мероприятисен планне хатӗрлеме хушнӑ.
Чӑваш Ен Элтеперӗ Олег Николаев паян промышленноҫӑн тава тивӗҫлӗ ята пилӗк ҫынна пама йышӑннӑ. Вӗсем пурте — «Промтрактор» тулли мар яваплӑ обществӑра ӗҫлекенсем.
Ку ята предприятин тӗп юсавне йӗркелекен пайӗн пуҫлӑхӗ Владимир Жиганов, Ольга Максимова ертсе пыракан инженер-технолог — технологи ушкӑнӗн ертӳҫи, Юрий Михайлов резчик, Олег Прокопьев слесарь, Тамара Федорова шлифовщик тивӗҫнӗ.
Паян, ҫурла уйӑхӗн 26-мӗшӗнче, паллӑ ентешӗмӗр, спортсмен, Олимпиада Иванова, 55 ҫул тултарнӑ.
Олимпиада Владимировна 1970 ҫулхи ҫурла уйӑхӗн 26-мӗшӗнче Ҫӗрпӳ районӗнчи Мӑнҫут ялӗнче ҫуралнӑ. Шупашкарта Ардалион Игнатьев ячӗллӗ спорт шкулӗнче, И.Я. Яковлев ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх педагогика институтӗнче физвоспитани факультетӗнче вӗреннӗ.
Спортри утӑма вӑл Шупашкарта уҫӑлнӑ спорт профилӗллӗ шкул-интерната (халӗ вӑл вӗренӳ заведенийӗ Шупашкарти Олимп резервӗллӗ училище шутланать) вӗренме кӗнинчен пуҫланӑ. Йӗлтӗрпе чупма юратнӑ пулин те ҫӑмӑл атлетика секцине лекнӗ, унта ӑна хӑвӑрт утассине хӑнӑхма, ҫав енӗпе тӑрӑшма сӗннӗ. Икӗ эрне тренировка ирттернӗ хыҫҫӑнах вӑл республика чемпионки пулса тӑнӑ. Унтан Раҫҫейри ӑмӑртусенче ҫӗнтернӗ. Кайран XXVIII XXVIII Ҫуллахи олимп вӑййинче кӗмӗл призер пулса танӑ, унсӑр пуҫне вӑл — тӗнче чемпионики тата рекордсменки.
Ҫитес уйӑхӑн 24-28-мӗшӗсенче Шупашкарта Н.Д. Мордвинов ячӗллӗ регионсем хушшинчи пӗрремӗш фестиваль иртӗ. Ӑна «Волжская премьера» (чӑв. Атӑлҫи премьери) ят панӑ.
Хӑйӗн 100 ҫулхи историйӗнче Вырӑс драма театрӗ Раҫҫӗйри драма коллективӗсен чи лйӑх премьерисемпе пуҫласа паллаштарӗ.
Шупашкара Рязань облаҫӗнчи драма театрӗ, Арзамасри драма театрӗ, Мытищи хулинчи«ФЭСТ» драмӑпа камит театрӗ, Хусанти «Созвездие - Йолдызлык» театр килсе ҫитӗҫ.
Николай Мордвинов — СССР халӑх артисчӗ, вӑл Етӗрнере 124 ҫул каялла ҫуралнӑ.
+3.3 °C