ЧНК уйрӑмӗн ертӳҫи З.Михайлова

Нарӑсӑн 11-мӗшӗнче Красноармейски районӗн тӗп библиотекин вулав пӳлӗмӗнче Чӑваш наци конгресӗн Красноармейскинчи уйрӑмӗ хӑйӗн ларӑвне ирттерчӗ.

Чи малтанах ларӑвӑн тӗллевӗпе тата ларура пӑхса тухмалли ыйтусемпе уйрӑм ертӳҫи З.Михайлова паллаштарчӗ. Унтан правлени пайташне, Нестер Янкас ячӗллӗ пӗрлӗхӗн ертӳҫин ҫумне, Николай Ершова сӑмах пачӗ. Николай Гаврилович Чӑваш наци конгресӗн историйӗпе паллаштарчӗ, 21 ҫул каялла конгресӑн пӗрремӗш съездне хутшӑннине аса илчӗ. Сӑмах май каласан, Николай Ершов е делегат, е хисеплӗ хӑна пулса ЧНКан пур съездне те хутшӑннӑ иккен. ЧНКан пархатарлӑ ӗҫӗ-хӗлӗ ҫинчен калакан материалсем те чылай унӑн. ЧНК историйӗ ҫинчен тата кашни съезд йышӑнӑвӗ хыҫҫӑн Трак енре мӗнле ырӑ ӗҫсем туса ирттерни ҫинчен ҫитес вӑхӑтра «Ял пурнӑҫӗ» хаҫатра ҫутатса пама шантарчӗ.

Малалла Зинаида Петровна правлени членӗсене Чӑваш наци конгресӗн VIII Аслӑ Пухӑвӗн йышӑнӑвӗсемпе паллаштарчӗ. Ҫак йышӑну тӑрӑх 2014 ҫулта Трак енре туса ирттермелли ӗҫсене палӑртмалли ҫинчен каларӗ. Красноармейскинчи «Ял пурнӑҫӗ» хаҫатӑн патшалӑх, обществӑпа политика пайӗн редакторӗ Ю.

Малалла...

Элӗкри ача-пӑчапа ҫамрӑксен пултарулӑх центрӗ «Асамлӑ тӗрӗ тӗнчи — 2014» конкурс ирттересси пирки пӗлтерет. Унта ҫӗнтернисем республика шайӗнчи ҫавӑн пек конкурсра хутшӑнайӗҫ.

Ӑмӑртӑва йӗркелекенӗ — Шупашкар районӗнче вырнаҫнӑ «Паха тӗрӗ» ӳнер промыслисен фирми. Конкурса унти «Асамлӑ тӗрӗ» тата Кӳкеҫри «Бичурин тата хальхи самана» музейсем йӗркелеҫҫӗ.

Кӑҫалхипе пиллӗкмӗш хут иртекен конкурса хутшӑнакансен чӑваш орнаментне тата нӑн пӗлтерӗшне кӑтартмалла. Ӗҫсене тӑватӑ номинаципе йышӑнассине, ачасен тӑрӑшӑвне ҫулне кура икӗ ушкӑна пайласа хаклассине пӗлтереҫҫӗ.

Украинӑри чӑвашсемпе Ҫеҫпӗл тӑван тӑрӑхӗ, Канаш Ен, килӗштерсе ӗҫлесси пирки алӑ пуснӑ самант

Кейӳ (Киев) хулинче чӑвашсен вырсарни шкулне йӗркелеме шут тытнӑ. Капла йышӑну патне Пӗтӗм Украинӑри чӑвашсен пӗрлешӗвӗн отчетпа суйлав пухӑвӗнче килсе тухнӑ.

Пухӑва асӑннӑ обществӑн пайташӗсем — пӗрлешӗвӗн ертӳҫи Надежда Лисовая тата тӗрлӗ хулари ячейкӑсен облаҫри ертӳҫисем тата чӗннӗ хӑнасем пуҫтарӑннӑ.

Пухура иртнӗ ҫулхи ӗҫ-хӗле тишкерсе кӑҫалхи плансене палӑртнӑ. Пӗтӗм чӑвашсене пӗрлештерсе тӑма вара Надежда Лисоваянах хӑварас тенӗ. Унӑн пулӑшаканӗ пулма Кейӳри ячейкӑн ертӳҫине Валерий Сидорова шаннӑ.

Вырсарни шкулӗ пирки каласан, вӑл чӑвашла вӗрентӳ пособийӗсемпе кӗнекесене хаваспах йышӑнать. Пулӑшас кӑмӑллисем ҫав хатӗрсене Шупашкарти Иван Яковлев проспектӗнче вырнаҫнӑ «Республика» хаҫат редакцине (вӑл Пичет ҫуртӗнчи 6-мӗш хутра вырнаҫнӑ) кӗртсе пама пултараҫҫӗ.

Ҫӗнӗ ҫул умӗн Таллинн хулинчи (Эстони) наци культура обществисен «Лира» пӗрлешӗвӗ «Полет Синей птицы» (чӑв. Телей кайӑк ҫулӗпе) ҫамрӑк талантсен ӑмӑртӑвне ирттернӗ. Вӑл кӑҫалхипе Эстоние 21-мӗш хут пухӑннӑ — конкурс ҫулсеренех иртет.

Хальхинче унта Раҫҫейрен, Беларуҫран, Латвирен тата Эстонин тӗрлӗ хулинчен килнӗ конкурсантсем ӑмӑртнӑ. Нарвӑри «Нарспи» чӑваш обществинчен Алина Кузнецова хутшӑннӑ — ҫӗнтерупе таврӑннӑ. Анне ҫинчен чӑвашла юрӑ жюрине те килӗшнӗ, куракансене кӑмӑлне те кайнӑ. Ҫапла май вӑл «Наци культурине упранишӗн» диплома тивӗҫнӗ.

Кил хуҫи Людмила Данькова

Сӗнтӗрвӑрри районӗнчи Нарат Чакки ялӗнче хӑйне евӗрлӗ музей пур иккен — нумай пулмасть ун пирки «Чӑваш Ен» телеканал каласа панӑ. Ку музея килсен унпа паллашма кӑна мар май пулӗ, кил хуҫи — Людмила Данькова — хӑналаса та ярӗ.

Хӑнасене кунта яланах чӑваш юрри-ташшисемпе кӗтсе илеҫҫӗ. Килӗнче те авалхи япаласем нумай. Ку музея тӑвас шухӑш имӗш 6 ҫул каялла ҫуралнӑ — хӑйӗн упӑшкипе калаҫнӑ хыҫҫӑн хӑна килне йӗркеленӗ. Авалхи япаласене те Людмина тахҫанах пухать имӗш — сахал мар пухӑннӑран музей йӗркелесси ҫуралнӑ та. Хӑш-пӗр япаласене кӳршӗсем те илсе килсе панӑ.

Чи кӑсӑклӑ япаласен шутӗнче ҫак хӑна музейӗнче (ҫапла ят памалла пуль?) 1876 ҫулхи сӑра пичкипе ҫӑпата пур. Ҫавӑн пекех музей 1900 ҫулсенче кӑларнӑ кӗнекесемпе пуян. Ӗҫлекен патефон та кунта пур.

Музея хӑнасем килсех тӑраҫҫӗ. Аякран килнисем те пулкалаҫҫӗ. Хӑш-пӗр кун ҫемьисемпех килсе пурӑнаҫҫӗ — пӗлтерет вырӑнти культура ҫуртӗнче ӗҫлекен кил хуҫи. Пӗрре ҫапла цирк артисчӗсем те хӑнара пулнӑ иккен — вара музейпе ҫӗменсем те, тилӗсем те паллашнӑ.

Яла ҫити ҫул ҫукки ҫеҫ пӑшӑрхантарать Людмила Даньковӑна.

Малалла...

Этнокультура паркӗн паянхи сӑнӗ / В. Андреев ӳкерни

Ҫӗрпӳри этнокультура паркӗн ыйтӑвӗпе паян Чӑваш Республикин культура, национальноҫсемпе архив ӗҫӗсен министерствинче ӗҫлӗ тӗлпулу иртнӗ. Калаҫӑва ирттерме министерствӑн этноконфесилле хутшӑнусен пайӗн пуҫлӑхӗ Казаков Сергей Димитриевич, кӳлепеҫӗ Вячеслав Эткер (вӑл кӳлепесен макечӗсене илсе килнӗ), Чӑваш наци культурин «Сӑвар» аталану фончӗн ертӳҫи Тимӗр Тяпкин пухӑннӑ пулнӑ. Ҫавӑн пекех телефонпа Ҫӗрпӳ район администрацийӗн пуҫлӑхӗ Артамонов Сергей Геннадьевич хутшӑннӑ.

Калаҫса татӑлнӑ тӑрӑх парка малтанхи вырӑнтах йӗркелеме шут тытнӑ, тӗп сӑнар вырӑнӗнчи юпана ҫех тӳрлетсе каялла вырнаҫтарӗҫ. Халӑх имӗш юпара сӑнарланӑ ҫунатсене мӑйрака пек йышӑнать — ҫавна май хӑй каласа панӑ тӑрӑх Вячеслав Эткер улшӑнусем кӗртме килӗшнӗ.

Сӑмах май, эпир те, Чӑваш халӑх сайчӗ ятӗнчен ӗнер Чӑваш наци конгресне ку ыйтупа пулӑшӳ кӳме ҫыру янӑччӗ. Ҫӗрпӳри этнокультура паркӗ пирки унсӑр та калаҫса татӑлма май тупни пире паллах савӑнтарать.

Аса илтеретпӗр, ҫулталӑк пуҫламӑшӗнче Ҫӗрпӳри этнокультура паркӗ тума пуҫланӑ вырӑнтан юнашарти мӑнастир пупӗ хистенипе тӗп кӳлепене — юпана — кӑларса илсе склада кайса хунӑччӗ.

Малалла...

«Ҫӑлкуҫ» кафере паян Чӑваш наци культурин «Сӑвар» аталану фончӗ ҫулсерен уявлакан «Сурхурине» ирттерчӗҫ. Яланхи пекех ку мероприятие ӑсчахсем те, ӳнерҫӗсем те, вӗрентекенсем те, ытти сферӑра тӑрӑшакансем те пухӑнчӗҫ. Тунтикун ирттернӗрен халӑх ытти ҫулсенчинчен сахалрах пулчӗ пулин те пирвайхи хут хутшӑнакансем сахал мар пулчӗҫ. Вӗсен шутӗнче Чӑваш Республикин культура тата национальноҫсемпе архив ӗҫӗн министерствин этноконфесилле хутшӑнусен пайӗн пуҫлӑхӗ Казаков Сергей Димитриевич, Тутарстан чӑвашӗсен «Сувар» хаҫатӑн тӗп редакторӗ Константин Малышев пулнине асӑнма пулать.

Уяв йӗркине Виталий Петрович Станьял пуҫларӗ — вӑл йӑла-йӗркине ирттерчӗ, уяв саламне каларӗ. Сурхурие йӗркеленӗ Тимӗр Тяпкин («Сӑвар» фончӗн ертӳҫи) ҫак мероприяти пирки кӗскен каласа пачӗ — кӑҫалхипе вӑл 10-мӗш хут пухӑннӑ имӗш.

Юрӑ-ташӑпа Муркаш районӗнчи Ярапайкассинчи фольклор ушкӑнӗ савӑнтарчӗ. Сӑмах май кӑҫал юмӑҫ ярас йӑлана та туса ирттерчӗҫ.

Сӑнсем (94)

Л. Балтаева ӗҫӗсем: «Пинеслу», «Хӗвел», «Асан Паттӑр» триптих // Т.Акташ сӑнӗ

Наци вулавӑшӗн «Кӗмӗл ӗмӗр» гарелейинче «Халӑха юратса» курав ӗҫлет — Тимӗр Акташ журналист хыпарланӑ тӑрӑх ӑна Чӑваш ӳнерҫисен пӗрлӗхне йӗркеленӗренпе 20 ҫул ҫитнӗ ятпа уҫнӑ.

Ӳнерҫӗсем курав лаптӑкӗ пӗчӗк пулнипе пӑшӑрханчӗс пулин те унта чылай кӑсӑклӑ ӗҫ вырнаҫнӑ. Хӑйсен ӗҫӗсене Праски Витти, Николай Енилин, Петӗр Пупин (ҫак кунсенче юбилей паллӑ турӗ), Владимир Агеев, Юрий Матросов, Владислав Зотиков, Валентин Фёдоров, Владимир Шведов, Людмила Балтаева, Арина Перцева, Валентина Илем тата ыттисем тӑратнӑ.

Тимӗр Акташ пӗлтернӗ тӑрӑх ку курава Чӑваш Республикин культура, наципе архив ӗҫӗсен министерствинчен Сергей Казаков ҫеҫ килнӗ, анчах сӑмах тухса каламан. Ӳнерҫӗсене салам сӑмахӗпе наци вулавӑшӗн пуҫлӑхӗ Светлана Михайловна Старикова саламланӑ.

Пӗлме: Чӑваш ӳнерҫисен пӗрлӗхӗ 1993 ҫулта ҫуралнӑ. Ӑна Чӑваш Енӗн ӳнерҫӗсен пӗрлӗхне кӗрекен ӳнерҫӗсен пӗр ушкӑнӗ чӑвашлӑх теми ҫине таянса ӗҫлес тӗллевпе йӗркеленӗ. Чӑваш Енӗн ӳнерҫӗсен пӗрлӗхӗ вӗсен ӗҫне ырламан пулин те ҫӗнӗ ӳнер пӗрлӗхӗ хӑйӗн ятне паянхи куна таран илсе ҫитернӗ. Такӑнтаракансем чылай пулнӑ пулин те Чӑваш ӳнерҫисен пӗрлӗхӗ ура ҫинче ҫирӗп тӑрать: тӑтӑш куравсем ирттерет, ҫав шутра чикӗ леш енче те.

Малалла...

Чаваш наци конгресӗн элемӗ

Раштавӑн 23-мӗшӗнче Красноармейски район администрацийӗн ларусен залӗнче районти обществӑлла пуҫарулӑх ушкӑнӗн йӗркелӳ пухӑвӗ иртрӗ. Ӑна регионсемпе нацисем хушшинчи туслӑхпа этноҫыхӑнӑва вӑйлатас, чӑваш нацин ӑс-хакӑлпа пурлӑх культурине аталантарас тӗллевпе пуҫарнӑ. Пухӑва Красноармейски район администрацийӗн пуҫлӑхӗ Шестаков А.В., ял тӑрӑхӗсен пуҫлӑхӗсем, муниципалитетӑн бюджетлӑ учрежденийӗсен пуҫлӑхӗсем, культура тата вулавӑшпа музейсен ӗҫченӗсем, шкулсенче чӑваш чӗлхипе литератури вӗрентекенсем, таврапӗлӳҫӗсем, ҫыравҫӑсемпе журналистсем хутшӑнчӗҫ.

Пухӑва Чӑваш Республикин муниципаллӑ органсен Канашӗн ӗҫ тӑвакан директорӗ, Чӑваш наци конгресӗн Президиум пайташӗ Николаев С.А. ертсе пычӗ. Вӑл Чӑваш наци конгресӗн юлашки Аслӑ Пухӑвӗ йышӑннӑ резолюцисемпе паллаштарчӗ, тӑван халӑхӑн ырӑ йӑли-йӗркине упрамалли тата ӑна малалла аталантармалли ҫинчен сӑмах пуҫарчӗ. Чӑваш наци конгресӗ районсемпе хуласенче хӑйӗн уйрӑмӗсене уҫма палӑртнине пӗлтерчӗ, ҫавна май ӑна Трак енре те уҫма сӗнчӗ.

Пуху пӗр саслӑ пулса Чӑваш наци конгресӗн Красноармейски районӗнчи уйрӑмне уҫма йышӑнчӗ.

Малалла...

Иртнӗ шӑматкун, раштавӑн 21-мӗшӗнче, Ҫӗрпӳ районӗнче ҫуралса ӳснисем «Ҫавал» ентешлӗх 20 ҫул тултарнине паллӑ туса савӑнӑҫлӑ уяв ирттернӗ. Кун пирки ЧНК сайчӗ пӗлтерет.

Ҫӗрпӳсене саламлама чи малтан ентешлӗх ертӳҫи Владимир Егоров тухнӑ. Вӑл паллӑ радиожурналист, Ҫӗрпӳ районӗнчи Хурамал ялӗнче ҫуралнӑ. Малтан Чӑваш радиора вӑй хунӑ, хальхи вӑхӑтра наци радиовӗнче тӑрӑшать. Саламлакансен йышӗнче ҫавӑн пекех Ҫӗрпӳ район администрацийӗн пуҫлӑхӗ Сергей Артамонов, Ҫӗрпӳ районӗн пуҫлӑхӗ Татьяна Кузьмина пулчӗҫ, вӗсем районӑн чи маттур та хастар ывӑл-хӗрне Хисеп хучӗсемпе парнесем парса хавхалантарчӗҫ. Шупашкарти коопераци институчӗн ректорне Валерий Андреева вара уйрӑм чыс турӗҫ — районӑн депутатсен пухӑвӗ иккен ӑна «Ҫӗрпӳ районӗн хисеплӗ гражданинӗ» ята тивӗҫтернӗ.

Юрӑ-кӗвӗпе вара чылай ушкӑн кӑмӑла ҫӗклерӗ — уява килнисен кӑмалне уйрӑмах Чиркӳллӗ Ямашри «Ямаш» фольклор ушкӑнӗ ҫӗклерӗ. Ҫавӑн пекех «Цивиляночка», «Шурвар» ушкӑнсем те пулчӗҫ. Ача-пӑчасем те пултарулахпа савӑнтарчӗҫ — «Ҫавалсене» саламлама Ҫӗрпӳри ача-пӑча ӳнер шкулӗнче ӑс пухакан ачасем ҫитнӗччӗ.

Эпир те Ҫӗрпӳ районӗн ентешлӗхне 20 ҫула ҫитнӗ ятпа саламлатпӑр!

Малалла...