Шупашкарта пурӑнакан Николайпа Дарья Проскун «Ашшӗ-амӑшӗн мухтавӗ» ордена тивӗҫнӗ. Вӗсене Чулхулара РФ Президенчӗн Атӑлҫи федераци округӗнчи тулли праваллӑ элчи Михаил Бабич чысланӑ.

Проскунсен ҫемйи питӗ маттур. Ашшӗпе амӑшӗ виҫӗ ывӑлпа виҫӗ хӗре ура ҫине тӑратаҫҫӗ. Вӗсем тӗрлӗ конкурса хутшӑнса тӑтӑшах ҫӗнтереҫҫӗ. Аслӑ виҫӗ ачи музыка шкулӗнче вӗренет. Вениамин 5 ҫултанпах «Спартак» хоккей клубӗнче вылять. Елизавета вара ал ӗҫӗпе аппаланма юратать.

Ҫемьене орденпа чысланӑ май Михаил Бабич Елизаветӑна та саламланӑ. Вӑл раштав уйӑхӗн 5-мӗшӗнче 12 ҫул тултарнӑ. Михаил Бабич ӑна чечек ҫыххи тата Раҫҫей историйӗн кӗнекине парнеленӗ.

Чӑваш Енӗн Элтеперӗ Михаил Игнатьев ӗнер, раштав уйӑхӗн 5-мӗшӗнче, вырӑнти хӑй тытӑмлӑх органӗсене патшалӑхӑн уйрӑм полномочийӗсене парасси ҫинчен калакан саккуна алӑ пуснӑ. Республика ертӳҫин патшалӑхпа право управленийӗн ЧР влаҫ органӗсен официаллӑ порталӗнче пӗлтернӗ тӑрӑх, саккуна улшӑну кӗртни — Элтепер пуҫарӑвӗ.

Ҫынсем ҫуралнине, вилнине, уйрӑлнипе вилнине, хушамат ылмаштарнине тата ытти ҫавӑн йышши факта 2018 ҫулхи кӑрлач уйӑхӗн 1-мӗшӗнчен пуҫласа районсемпе хула тӑрӑхӗсенче хут тата электрон документсем ҫинче регистрацилеме тытӑнӗҫ. Ҫакӑ ЗАГСӑн пӗрлехи реестрне йӗркеленипе ҫыхӑннӑ. Ҫӗнӗлӗх ҫынсене гражданла тӑрӑмсем ҫинчен калакан хутсене ҫыртарассине хӑвӑртлатассипе ҫыхӑннӑ тесе ӗнентереҫҫӗ.

Ҫӗрпӳ районӗнчи 10 ял ҫутҫанталӑк газӗсӗр тӑрса юлнӑ. Пӗтӗмпе 485 ҫурт шар курнӑ.

Мӗне пула ҫынсем газсӑр тӑрса юлнӑ-ха? Раштав уйӑхӗн 4-мӗшӗнче 18 сехетре Кӑнар ялӗнче ҫӗр айӗнчи 160 миллиметрлӑ газ пӑрӑхӗ сиенленнӗ. Халӗ ӑна юсаҫҫӗ. МЧСӑн Чӑваш Енри тӗп управленийӗ пӗлтернӗ тӑрӑх, ҫак ӗҫе 7 техника тата 36 ҫын пурнӑҫлаҫҫӗ.

ЧР Строительство министерстви вара кӑштах урӑхларах хыпарлать: ялсем хальлӗхе тупса палӑртман ҫынсен хӑтланӑвне пула газсӑр тӑрса юлнӑ. Ҫуртcемсӗр пуҫне 7 предприятие газ килме пӑрахнӑ. Юсав ӗҫӗсене паян ҫеҫ ирхи 6 сехетре пуҫӑннӑ.

«Газпром газораспределение Чебоксары» АУн тӗп инженерӗ Виталий Семенов аварие паян 9 сехет ҫурӑ валли пӗтерме шантарнӑ. Ҫынсем патне 13 сехетре газ ҫитмелле.

Чӑваш Енри тӳре-шара Украинӑри Донецк тата Луганск облаҫӗсенчи ачасене Ҫӗнӗ ҫул уявӗпе саламласшӑн. Вӗсем валли пылак парне туянмашкӑн укҫа пухнӑ ӗнтӗ.

Кунашкал акцие республикӑра кӑҫалхипе тӑваттӑмӗш хут йӗркелеҫҫӗ. Министерствӑсенче тата ытти учрежденире ӗҫлекен ҫынсем пылак кучченеҫ туянмашкӑн укҫа-тенкӗ пухнӑ. Кӗске вӑхӑтрах 1 миллион та 80 пин тенкӗ пуҫтарӑннӑ.

Ку укҫапа 5 пин пылак кучченеҫ туянма пулать. ЧР Ӗҫлев министерствипе ИӖМ укҫа пуринчен те ытларах пухнӑ-мӗн. Тӗнче тетелӗнче хӑшӗ-пӗри хыпарланӑ тӑрӑх, ахаль тӳре-шара 200 тенкӗ панӑ.

Ҫак кунсенче гуманитари пулӑшӑвне Ногинск хулине янӑ, унтан парнесене Украинӑна ӑсатӗҫ.

Ҫитес ҫулхи кӑрлач уйӑхӗн 3-7-мӗшӗсенче республикӑра «Чӑваш Енри Ҫӗнӗ ҫул ҫулҫӳревӗ» акци иртет. Кун пирки ЧР Культура министерстви пӗлтерет.

Кунашкал акци Чӑваш Енре виҫҫӗмӗш хут иртет. Кӑҫал ҫулҫӳреве Шупашкар, Ҫӗнӗ Шупашкар, Улатӑр хулисенче, Шупашкар, Сӗнтӗрвӑрри районӗсенче йӗркелӗҫ. Халӗ вӗсем хӑнасем валли уяв программине хатӗрлеҫҫӗ.

Ку акци – чӑн-чӑн квест. Унта хутшӑнакан кашни ҫын «Туристӑн Ҫӗнӗ ҫул карттине» тивӗҫӗ, района е хулана ҫитсен унта паллӑ тӑвӗҫ. Пилӗк хула-района тата Шупашкарти хӗл Мучин резиденцине ҫитнӗ ҫынна хаклӑ парнепе хавхалантарӗҫ.

Улатӑр хӑнасене кӑрлачӑн 7-мӗшӗнче йышӑнӗ. Таврапӗлӳ музейӗнче тӗрлӗ мероприяти йӗркелӗҫ. Ҫавӑн пекех хӑнасем арҫынсен Ҫветтуй Троица мӑнастирне ҫитсе курӗҫ. Кунсӑр пуҫне Улатӑрта хӑнасем конькипе, йӗлтӗрпе, «пӳремечпе» ярӑнӗҫ. Ку кӑна мар, туристсем валли ытти мероприяти те пулӗ.

Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев юристсене професси уявӗпе саламланӑ.

«Чӑваш Ен юрисчӗсем хӑйсен професси тивӗҫӗсене чыслӑн пур­нӑҫласа пыраҫҫӗ, пурнӑҫӑн кирек хӑш сферинче те ӑнӑҫлӑ ӗҫлеҫҫӗ, пра­во йӗркине шанчӑклӑн тытса пырас, обществӑпа пат­ша­лӑ­х ҫирӗплӗхне вӑйлатас, халӑхӑн право культурине ӳстерес ӗҫе курӑмлӑ тӳпе хываҫҫӗ.

Республикӑра граж­дансен хӳтлӗхсӗр ушкӑнӗсене тӳлев­сӗр право пулӑшӑвӗпе тивӗҫтереҫҫӗ. Юлашки пилӗк ҫулта ҫав­на­шкал пулӑшупа регионта пурӑнакан 200 пине яхӑн ҫын усӑ кур­нӑ.

Эсир хӑвӑрӑн професси ӑсталӑхне малашне те ӳстерсе пы­­расса, граждансен конституцире палӑртнӑ ирӗкӗсемпе ирӗк­лӗ­хӗсене тата саккунлӑ интересӗсене чыслӑн та тӳрӗ кӑмӑлпа хӳтӗлессе ҫирӗппӗн шанса тӑратӑп», — тенӗ вӑл.

Чӑваш Енре тӑватӑ «хура реилтора» тытса чарнӑ. Вӗсем куҫман пурлӑхпа ҫыхӑннӑ преступленисем тунӑ тесе шухӑшлаҫҫӗ.

ЧР ШӖМӗн пресс-служби хыпарланӑ тӑрӑх, «хура риелторсем» ӗҫкӗҫсемпе, ӑнман ҫемьесемпе ӗҫленӗ, вӗсене шӑнман пӑр ҫине лартса янӑ. Хайхискерсем ҫавсене кӑштах укҫа панӑ, унтан темӗнле документсене алӑ пусма ытнӑ. Лешсем ним пирки те шухӑшламан – хушнине пурнӑҫланӑ. Алӑ пуснӑ хыҫҫӑн хваттер е пӳлӗм «хура риелторсен» аллине куҫнӑ.

Пурӑнмалли кӗтессӗр тӑрса юлнӑ ҫынсем суда ҫитнӗ, анчах вӗсен тавӑҫне тивӗҫтермен. Халӗ ҫав тӑватӑ ҫын ҫакнашкал 16 преступлени тунине ҫирӗплетнӗ. Вӗсем ҫынсене пӗтӗмпе 8 миллион тенкӗлӗх улталанӑ. «Хура риелторсене» арестленӗ. Вӗсенчен шар курнӑ ҫынсем вара полицие пырса пулӑшу ыйтаҫҫӗ.

112 тытӑмпа пӗрлех ытти ыйтӑва та ҫутатнӑ-ха. Паян, чӳк уйӑхӗн 30-мӗшӗнче, Чӑваш Енри Граждан оборонин тата чрезвычайлӑ лару-тӑру ӗҫӗсен патшалӑх комитечӗн тӳрӗ линийӗ иртнӗ.

Унта районсенчен те шӑнкӑравлакансем пулнӑ. Электрон пуштӑпа ыйтакансем те тупӑннӑ. Халӑх ыйтӑвне Раҫҫей МЧСӗн Чӑваш Республикинчи тӗп управленийӗн пуҫлӑхӗн ҫумӗ Юрий Антонов, Чӑваш Енри ГКЧС председателӗ Вениамин Петров, республикӑри шыравпа ҫӑлав службин пуҫлӑхӗ Николай Глухов тата пушарпа кӗрешекен службӑн пуҫлӑхӗ Валерий Игнатьев хуравланӑ.

Тӳрӗ линие хутшӑнакансем республикӑра 112 тытӑм мӗнле ӗҫленипе кӑсӑкланнӑ, ҫак номерпе шӑнкӑравласа илеймесен мӗн тумаллине ыйтнӑ. Хӑйне кӑсӑклантарнин хуравне шыракансенчен кашниех тӗплӗ хурав илнӗ.

Чӑваш Енре виҫҫӗмӗш ачашӑн каллех пособи тӳлеме пуҫлӗҫ. Ҫак тӳлеве 2016 ҫулхи раштав уйӑхӗн 31-мӗшӗ хыҫҫӑн ҫуралнӑ е усрава илнӗ ачашӑн парӗҫ.

Ку хушӑва ЧР Элтеперӗ Михаил Игнатьев кӑҫал чӳк уйӑхӗн 29-мӗшӗнче алӑ пуснӑ. Ачана пӗр уйӑхра пурӑнма кирлӗ укҫа виҫипе танлашаканскере раштавӑн 1-мӗшӗнчен тӳлеме тытӑнӗҫ. Кӑҫалхи виҫҫӗмӗш кварталта ку виҫе 8916 тенкӗпе танлашать. Пособие ача 3 ҫул тултариччен парӗҫ.

Регионсене виҫҫӗмӗш ачашӑн пособи тӳлемелли укҫана федераци хыснинчен уйӑрса панӑ. Чӑваш Ене 2017 ҫул валли ку тӗллевпе 25 миллион тенкӗ ҫитнӗ.

РФ премьер-министрӗ Дмитрий Медведев ҫитес ҫул Чӑваш Ен миҫе ют ҫӗршыв ҫыннине йышӑнма пултарасси пирки хушу алӑ пуснӑ. 2018 ҫулта пирӗн республикӑра ютран килнӗ 100 ҫын ҫеҫ вӑхӑтлӑх пурӑнма ирӗк паракан хут илейӗ.

Палӑртмалла: ҫитес ҫул пирӗн республикӑра ют ҫӗршыв ҫыннисене икӗ хут сахалрах йышӑнӗ. Кӑҫал пирӗн патра 200 ҫын вӑхӑтлӑх пурӑнать. Пӗлтӗр 150 ҫын валли квота пулнӑ.

Раҫҫейӗпе пӗтӗмӗшле илсен, Чӑваш Енри кӑтарту чи пӗчӗккисенчен пӗри. Ямало-Ненецк автономи округӗнче, тӗслӗхрен, 50 квота ҫеҫ. Унтан списокра Чӑваш Ен, Мари Эл, Киров облаҫӗ, Тыва Республики йышӑннӑ.

Ҫитес ҫул Раҫҫейре ютран килнӗ 90,3 пин ҫын вӑхӑтлӑх пурӑнайӗ. Кӑҫалхипе танлаштарсан, 19,8 пин сахалрах.