Китай ҫыннисене епле илӗртмеллине ҫамрӑксен те шухӑшламалла

И.Я. Яковлев ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх педагогика университетӗнче вӗренекенсенчен пӗри чӑваш шкулӗсенче китай чӗлхи вӗрентес сӗнӳпе Чӑваш Ен Элтеперӗ патне ҫитнӗ. Студенткӑн республика ертӳҫи патне йышӑнӑва кайма тивмен: аслӑ шкулта ӗнер Михаил Игнатьев хӑй пулнӑ.

Ют ҫӗршыв чӗлхисен факультетӗнче ӑс пухакан хӗрсенчен пӗри Китай тӗпчевҫине Никита Бичурина хаклать иккен. Ҫавна май вӑл Китая кайса килнӗ, чӑваш шкулӗсенче китай чӗлхине вӗрентме тытӑнмалла мар-ши тесе каланӑ. «Сирӗн Китая тухса тарас килмест-и?» – сисчӗвленнӗн ыйтнӑ унран Михаил Васильевич. Пике ниҫта каймассине ҫирӗплетнӗ хыҫҫӑн пирӗн регион ертӳҫи чӑн сектор аталанӑвӗпе Китая ҫитекен ҫуккине пӗлтернӗ. Мӗншӗнне те ӑнлантарнӑ вӑл: халӑхӗ нумай, кӑткӑ пекех ӗҫлет. Алӑ усса ларсан чӗрӗ юлаймӗҫ.

Андрей Иванов журналист хӑйӗн статйинче ҫырнӑ тӑрӑх, Михаил Игнатьев Китай ҫыннисемпе ӗҫлеме йывӑррине те пытарман. «На разговоры они да-да-да, но как говорят в народе, восток дело тонкое. Я прошу: поучаствуйте в следующий раз и затащите сюда хоть одного китайца», – тесе сӗннӗ Элтепер.

Ыйтса усал пулас темен

И.Я. Яковлев ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх педагогика университетӗнче вӗренекен студентсен раштаври стипендие ҫитес ҫулччен кӗтме тивӗ. Стипенди вырӑнне вӗсене ҫак уйӑхра 300-шер тенкӗ укҫа пама шантарнӑ.

Хавасланмалли ҫукрах хыпара студентсене аслӑ шкул ертӳҫисем раштавӑн 19-мӗшӗнче пӗлтернӗ. Хӑҫантарах тӳлессине вӗсем уҫӑмлатайман енне: «Хамӑр та пӗлместпӗр. Тен, кӑрлач уйӑхӗнче, тен, нарӑсра», — тесе аптӑранӑ имӗш.

Стипендие вӑхӑтра тулейменни укҫана пӗтерсе тӑкнипе ҫыхӑннӑ пулать. Укҫасӑр ларакан ҫамрӑксем прокуратурӑна тата Вӗренӳ министерствине ҫӑхав ҫырма шут тытнӑ.

Раштавӑн 21-мӗшӗнче студентсемпе ЧППУра республика Элтеперӗ Михаил Игнатьев тӗл пулнӑ. Курнӑҫӑва хутшӑннӑ Андрей Иванов журналист ҫырнӑ тӑрӑх, стипенди пирки унта никам та ыйту ҫӗклемен.

ЧППУ ҫурчӗ

И.Я. Яковлев ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх педагогика университечӗн чӑваш чӗлхипе литератури кафедри Чӑваш Республикинчи Ӗҫ ҫыннин ҫулталӑкне халалланӑ «Чӑваш чӗлхипе литератури. Уҫӑ урок тата класс тулашӗнчи чи лайӑх ӗҫ» республика шайӗнчи конкурсӑн виҫҫӗмӗш тапхӑрне пӗтӗмлетнӗ. Унта республикӑра тата республика тулашӗнче чӑваш чӗлхипе литературине, тӑван ен культурине шкулта вӗрентекенсем хастар хутшӑннӑ.

Ҫӗнтерӳҫӗсен йышӗнче И.Н. Никифоров ячӗллӗ Вӑрнарти петӗмӗшле пӗлӳ паракан пӗрремӗш вӑтам шкул ӗҫченӗсем те пур. «5—7 классенчи чӑваш чӗлхипе литератури урокӗ, класс тулашӗнчи мероприяти (вырӑс шкулӗ)» номинацире чӑваш чӗлхипе литературине вӗрентекен Инна Егорова пӗрремӗш вырӑн йышӑннӑ. «8—9 классенчи чӑваш чӗлхипе литератури урокӗ, класс тулашӗнчи мероприяти (вырӑс шкулӗ)» номинацире чӑваш чӗлхипе литературине вӗрентекен Надежда Кириллова — виҫҫӗмӗш.

Муркашри вӑтам шкулта 10-мӗш класра вӗренекен Алена Кроликова 30 пин тенкӗ премие тивӗҫнӗ. Укҫана РФ Вӗренӳ министерствин кӑҫалхи чӳк уйӑхӗн 17-мӗшӗнчи хушӑвӗпе килӗшӳллӗн уйӑрнӑ.

«О присуждении в 2016 году премий для поддержки талантливой молодежи» (чӑв. Пултаруллӑ ҫамрӑксене преми пама 2016 ҫулта ҫирӗплетесси ҫинчен) хушури хушаматсен йышне лекме Аленӑна Чӑваш Енри ҫамрӑк армеецсен IV спартакиадинче уйрӑм зачетра ҫӗнтерни пулӑшнӑ. Кунта хӗрачана пурнӑҫ хӑрушсӑрлӑхӗн правилисене вӗрентекен Владимир Львов преподаватель тӳпине те палӑртмалла. Алена — «Родина» (чӑв. Тӑван ҫӗршыв) юхӑм пайташӗ те.

Чӑваш Енрен премие 8 ача тивӗҫнӗ: Шупашкартан — тӑваттӑн, Шупашкар, Шупашкар, Патӑрьел, Вӑрмар районӗсенчен — пӗрер.

«ЮНАРМИЯ» юхӑм элемӗ

Ӗнер Муркашри вӑтам шкулта Ача-пӑчапа ҫамрӑксен «ЮНАРМИЯ» пӗтӗм Раҫҫейри ҫарпа-патриот юхӑмӗн вырӑнти уйрӑмне йӗркелессипе пуху иртнӗ.

Уйрӑмӑн штабне «ДОСААФ» организацин вырӑнти ертӳҫи Владимир Львов, Раҫҫейӗн Пенсионерсен пӗрлешӗвӗн районти уйрӑмӗн ертӳҫи Алексей Скворцов, республикӑн ҫар ӗҫ комиссариачӗн Муркаш тата Элӗк районӗнчи ҫар ӗҫ комиссарӗ Владимир Казаков, райадминистрацин специалисчӗ Анюта Архипова, Москакассинчи шкулӗнчи преподаватель-йӗркелӳҫӗ Юрий Иванов кӗнӗ.

Ҫамрӑк армеецсен юхӑмне РФ Хӳтӗлев министерстви пуҫарнипе тата РФ Президенчӗ ырланипе йӗркеленӗ. Пӗрлешӳ ачасене историпе тата географипе, тӑван халӑх тата унӑн паттӑрӗсемпе кӑсӑклантарма пулӑшас тӗллевӗллӗ. Мемориалсемпе палӑксене тирпейлесе тӑрассине те ҫамрӑк армеецсем хӑйсем ҫине илмелле.

Республикӑри шкулсем пӗтӗм Раҫҫейре иртекен «Код сехечӗ» акцие хутшӑнчӗҫ. Кашни вӗренӳ учрежденийӗнче ятарлӑ информатика урокӗсем иртрӗҫ. Ачасене компьютер валли программӑсем ҫырма вӗрентрӗҫ.

Ку вӑййа ятарласа ӑс-тӑна аталантарма шутласа кӑларнӑ. Шкул ачисем компьютер программисемпе ӗҫлеме хӑнӑхаҫҫӗ. Лев Батьков 1-мӗш гимназире вӗренекен кун пек вӑйӑсем ҫивӗчлӗхпе тавҫӑрулӑха аталантарни ҫинчен калать.

— Йывӑрлӑхсем пур, — тет вӑл, — ҫавах та вӗсене ҫӗнтерме пулать. Вӑхӑтра программӑна тӗрӗслесе малалла куҫмалла ҫеҫ.

— Ку хӑйне евӗрлӗ ҫӗнӗлӗх, — тет шкул директорӗн вӗренӳпе воспитани енӗпе ӗҫлекен ҫумӗ Татьяна Владимировна Кирий. — Ачасем  тренажера вӑйӑ вырӑнне хурса, кӑсӑкланса ӗҫлеҫҫӗ. Вӗсем кристалл ҫутатнине, хӗҫпе корона тухнине кураҫҫӗ, мул шыраҫҫӗ. Вӗренекенсен вӑйӑ азарчӗ ҫуралать.

Пирӗн ҫӗршывра ку акци виҫҫӗмӗш хут иртет. Ытти ҫулпа танлаштарсан кӑҫалхи хӑнӑхтарусене урӑхла йӗркеленӗ, кӗҫӗн классем валли ҫӑмӑллатнӑ, аслисем валли вара кӑткӑслатнӑ. Шкул ачисем программӑсем ҫырса та хӑйсен вӑйне тӗрӗслеме пултараҫҫӗ.

— Ку акци чи малтан пӗтӗм тӗнчере аталанакан информаци технологийӗсене пурне те ӑнланмалла тума, вӗренекенсене хамӑр ҫӗршыври технологисене аталантармалли ҫинчен пӗлтерме кирлӗ, — тет Чӑваш Республикин Информаци политикин тата массӑллӑ коммуникацисен министерствинче ӗҫлекен Информаци технологийӗсен центрӗн пуҫлӑхӗ Михаил Анисимов.

Малалла...

Ҫӗрпӳ районӗнчи Сӑнав шкулӗнче агрокласс уҫӑлнӑ. Ку республикӑра — виҫҫӗмӗш агрокласс.

Сӑнав шкулӗнче аслӑ классенче ӑс пухакансем Чӑваш патшалӑх ял хуҫалӑх академийӗн вӗрентекенӗсем хатӗрленӗ ятарлӑ курс программипе вӗренӗҫ.

Академи ректорӗ Андрей Макушев каланӑ тӑрӑх, агроклассем ял хуҫалӑх профессийӗпе ҫеҫ ҫыхӑнман. Ку — ял хуҫалӑх продукцине хатӗрлесси те, яла аталантарасси те.

Сӑмах май, пӗрремӗш агрокласс Красноармейски районӗнчи Трак шкулӗнче уҫӑлнӑ. Иккӗмӗшӗ — Ишек тӑрӑхӗнчи Янӑш шкулӗнче.

Чӑваш патшалӑх ял хуҫалӑх академийӗ вуннӑмӗш тата вунпӗрмӗш класра вӗренекен ачасене биологи предметне тӳлевсӗрех ӑша хывтарать. Курс пирки вӗренӳ учрежденийӗ хӑйӗн сайтӗнче иртнӗ уйӑх пуҫламӑшӗнчех пӗлтернӗ-ха. Ҫапах та илтмесӗр юлнисем пулма пултараҫҫӗ.

Биологи курсӗн программине ботаникӑпа, зоологипе, ҫын анатомийӗпе тата физиологийӗпе задачӑсемпе ыйтусене тишкерессине, патшалӑхӑн пӗрлехи экзаменӗн варианчӗсене вӗрентессине кӗртнӗ.

Унсӑр пуҫне биологин хальхи вӑхӑтри направленийӗпе ҫыхӑннӑ темӑсемпе ӑслӑлӑхпа популярлӑ лекцисем иртмелле, академин лабораторийӗпе паллаштармалла, ӑслӑлӑх ӗҫӗ те планра пур.

Занятие биотехнологипе агрномин опытлӑ преподавателӗсем ирттереҫҫӗ. Ачасемпе вӗсем вӗренӳ ҫулӗн тӑршшӗпех, шӑмат кунсерен тата вырсарни кунсерен, тӗл пулӗҫ. Заняти Шупашкарти К. Маркс урамӗнчи 29-мӗш ҫуртра вырнаҫнӑ академин тӗп корпусӗнче 10 сехет те 30 минутран пуҫласа 13 сехет те 50 минутчен пырать.

Ыйтса пӗлмелли тупӑнсан 89061355600 номерпе шӑнкӑравлама юрассине каланӑ. Курса лекес тесен малтан ҫырӑнни кирлӗ.

Шупашкарти ача пахчи Раҫҫейри чи лайӑххисен йышне кӗни чӑннипех те пысӑк ҫитӗнӳ. Вӑл ҫак списока лекнине ЧР влаҫӗсен официаллӑ порталӗ пӗлтерет.

«Пуласлӑх шкулӗ» Пӗтӗм Раҫҫейри V вӗренӳ канашлӑвӗ Питӗрте чӳк уйӑхӗн 15-27-мӗшӗсенче иртнӗ. Шӑпах ҫавӑнта «Раҫҫейри чи лайӑх 100 шкул» тата «Раҫҫейри чи лайӑх 100 ача пахчи» конкурссен лауреачӗсене чысланӑ.

«Раҫҫейри чи лайӑх 100 ача пахчи» список йышне Шупашкарти 19-мӗш ача пахчи лекнӗ. Ку – пысӑк хисеп.

Ҫак кунсенче Чӑваш кӗнеке издательствинче РФ Журналистсен союзӗн пайташӗн Олег Кульевӑн «Чӑваш ҫӗршывне пӗлетӗр-и?» кӗнеки (редакторӗ — Ольга Иванова, ӳнерҫи — Наталия Васильева) пичетленсе тухнӑ. Ӑна автор вӗренӳ ӗҫӗн отличникне, нумай ҫул хушши шкулта ӗҫленӗ амӑшне Елена Семеновнӑна халалланӑ.

Чӑваш кӗнеке издтаельствинче пӗлтернӗ тӑрӑх, «материал тӗлӗшӗнчен пуян та интереслӗ кӑларӑма кроссвордсемпе ребуссем, криптограммӑсемпе шарадӑсем, тестсемпе викторинӑсем тата ытти вӑйӑсем кӗнӗ. Пуҫ ватмӑшсене содержанине кура тӑватӑ ушкӑна уйӑрнӑ».

«Чӑваш Республикин картти умӗнче» пайрисем географипе ҫыхӑннӑ. «Чӑваш ҫӗршывне пӗлетӗр-и?» тест тупсӑмне, ребус хуравне шырама, географи диктанчӗ ҫырма, метаграммӑсемпе логогрифсем вуласа тавҫӑрулӑха тӗрӗслеме пултарӗҫ. Ытти пайран «Ҫутҫанталӑк вӑрттӑнлӑхӗсем», «Ӳнер тӗнчи», «Ҫӗр пин сӑмах ҫӗршывӗнче» ятлисене асӑнмалла. Кӑларӑм чӑваш чӗлхипе литература, тӑван ен культури е географи урокӗсем валли доклад, реферат хатӗрленӗ чух та, килти ӗҫе пурнӑҫланӑ чух та вырӑнлӑ пулмалла.

Кӗнекене «СУМ» лавккара та туянма пулать.

Малалла...