|
Тӗнчере
 planet-today.ru сайтран илнӗ сӑн Перу ҫӗршывӗн ҫурҫӗр енче археологсем чавса тӗпченӗ вӑхӑтра Вӑтам Сикан тапхӑрӗнчи (пирӗн эрӑн 900–1050 ҫҫ) тупӑкра хирург хатӗрӗсен пуххине тупнӑ. Тупӑннӑ япаласем тӑрӑх кунта авалхи хирурга пытарни пирки шутлама май панӑ. The History Blog портал пӗлтернӗ тӑрӑх, Перу ҫурҫӗр районӗсене илес пулсан, ҫак тупӑннӑ япаласем унашкаллисен йышӗнче пӗрремӗш пулса тӑнӑ. Некрополе ку тӑрӑхра археологсем 2010–2011 ҫулсенчех тупса палӑртнӑ. Палӑка шыв илесрен хӑтарас тӗллевпе археологсем ӑна консервацилесе ҫӗр ӑшӗнчен кӑларнӑ. Тупнӑ пурлӑха малалла тӗпчевсем ирттерме музее илсе ҫитернӗ. Вунӑ ҫул иртсен кӑна, 2021 ҫулта National Geographic Donation Fund грант панӑ укҫапа специалистсем тӗпчев ӗҫне пуҫӑнма пултарнӑ. Хирург хатӗрӗсене тупнӑ вилд тӑпринче ӑсчахсем киноварьпе эрешленӗ ылтӑнран тунӑ питлӗх, бронзӑран тунӑ пысӑк кӑкӑр гривна, ылтӑнланӑ йӗс савӑтсем тата пончо евӗрлӗ, пӑхӑр пластинӑллӑ капӑрлӑхпа илемлетнӗ тумтир тупнӑ. Пончо айне икӗ сӑмсаллӑ тата Уако патша евӗр авӑрлӑ тӑм савӑт пытарнӑ пулнӑ. Ҫавах та археологсене ытларах хирург хатӗрӗсен пуххи уйрӑмах тӗлӗнтернӗ. Вӑл 50 ытла япаларан тӑрать, ҫав шутра тӗрлӗ аптӑри, йӗп, ҫӗҫӗ пур. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
|
Чӑвашлӑх
 Канмалли кунсенче Елчӗк районӗн ентешлӗхӗн уявӗ иртнӗ. Районӑн пресс-служби пӗлтернӗ тӑрӑх, мероприяти Шупашкарти Трактор тӑвакансен культура керменӗнче иртнӗ. Уява вара кӑҫал республикӑра палӑртакан Паллӑ ентешсен ҫулталӑкне, тата Елчӗк районне туса хунӑранпа 95 ҫул ҫитнине халалланӑ. Уява районта пурӑнакансемпе унта ҫуралнисем республикӑран кӑна мар, ҫӗршывӑн ытти кӗтесӗнчен те ҫитнӗ. Республикӑри ытти районсен элчисем те пулнӑ. Мероприятине тӗрлӗ шайри тӳре-шара тата депутатсем килнӗ. Яланхи пекех, ҫакнашкал уявсенче йӑлана кӗнӗ тӑрӑх, пӗр-пӗр ӗҫре палӑрнӑ район ҫыннисене тӗрлӗ наградӑпа чысланӑ. Пухӑннӑ хӑнасене хӑйсен пултарулӑхӗпе Елчӗк районӗнчи пултарулӑх ушкӑнӗсем кӑна мар, эстрада артисчӗсем те савӑнтарнӑ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
|
Ҫул-йӗр
 УГИБДД тунӑ сӑн Чӑваш Енре 3 кун хушшинче 34 ӳсӗр водителе тытса чарнӑ. Кун пирки, Чӑваш Енри ҪҪХПИ управлени пӗлтерни ҫине таянса, «Руль умӗнче» («За рулем») портал пӗлтерет. 3 кун хушшинче, мартӑн 25-мӗшӗнчен пуҫласа 28-мӗшӗччен, республика районӗсенче урӑ мар 23 водителе тытса чарнӑ. Тата 11 ӳсӗр водителе Чӑваш Енӗн тӗп хулинче тупса палӑртнӑ. Водительсене ахаль тӗрӗслев вӑхӑтӗнче те чарнӑ, ятарлӑ тӗрӗслев вӑхӑтӗнче те — ӳсӗр пулнине палӑртма кашни машинӑна тенӗ пекех тӗрӗсленӗ чухне — чарса тӗрӗсленӗ. Чӑваш Енри ҪҪХПИ управленийӗ пӗлтернӗ тӑрӑх, ҫулталӑк пуҫланнӑранпа транспорта ӳсӗрле тытса пынӑшӑн 800 ытла водителе тытса чарнӑ. Ҫак тапхӑрта вӗсене пула ҫул ҫинче 22 инкек сиксе тухнӑ: 1 ҫын вилнӗ, 34-шӗ аманнӑ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
|
Пӑтӑрмахсем
 t.me/pg21ru сӑнӳкерчӗкӗ Ӗнер, пуш уйӑхӗн 27-мӗшӗнче, Шупашкар хулинчи стройкӑсенчен пӗринче кран хыпса илнӗ. Вут-ҫулӑм тухнӑ вӑхӑтра кран кабининче машинист пулман. Пушарпа кӗрешекенсем инкек вырӑнне пырса ҫитнӗ. Ҫулӑма вӗсем шыв сапса сӳнтернӗ. Пушар тухнӑ вырӑн – хулари Радужный микрорайонти 6-мӗш ҫурт тӗлӗнчи лапам. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
|
Культура
 culture.cap.ru сӑнӳкерчӗкӗ Чӑваш Енре ҫулсерен ирттерекен театр ӳнерӗн «Чӗнтӗрлӗ чаршав» конкурсне ӗнер, пуш уйӑхӗн 27-мӗшӗнче, Пӗтӗм тӗнчери театр кунӗнче, пӗтӗмлетнӗ. «Ҫулталӑкри чи лайӑх спектакль» ята К.В. Иванов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх академи драма театрӗнче М. Сунтал пьеси тӑрӑх лартнӑ «Эп сӳннӗ чух – эс ҫун!» (режиссерӗ – Наталия Сергеева) ӗҫ тивӗҫнӗ. «Ачасем валли хатӗрленӗ ҫулталӑкри чи лайӑх спектакль» – Чӑваш патшалӑх драма сӑнавлӑ театрӗн Ю. Боганов ӗҫӗ тӑрӑх лартнӑ «Две колдуньи» (режиссерӗ – Александр Аркадьев) спектакль. «Чи лайӑх хӗрарӑм ролӗ» – Вырӑс драма театрӗн «О чём плачут лошади» спектаклӗнчи Галина Холопцева калӑпланӑ Соха сӑнарӗ; «Чи лайӑх арҫын ролӗ» – Чӑваш патшалӑх академи драма театрӗнчи «Эп сӳннӗ чух – эс ҫун!» спектакльте Евгений Урдюков ҫамрӑк чухнехи Бичурина выляни; «Иккӗмӗш планри чи лайӑх роль» – халь ҫеҫ асӑннӑ спектакльте Геннадий Медведев ватлӑхри Иван Бичурина калӑплани. «Чи лайӑх сценографи» тесе жюри эпир маларах асӑннӑ «О чём плачут лошади» спектакле Иван Мальгин илемлетнине йышӑннӑ; «Спектаклье музыка енчен илемлетни» номинаци ҫӗнтерӳҫи – «Эп сӳннӗ чух – эс ҫун! Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
|
Сывлӑх
 Иртнӗ талӑкра республикӑра кӑшӑлвирусран сывалнӑ 496 ҫынна пульницӑран кӑларнӑ. Кӗҫнерникунранпа сывалакансен йышӗ нумайланнӑ. Пуш уйӑхӗн 22-мӗшӗ тӗлне стационарта тата амбулатори мелӗпе 16,1 пин пациент сипленнӗ. Паянхи кун вара чирлисен йышӗ – 14,1 пин ҫын. Апла 5 кунра чирлекенсен йышӗ 2 пин ҫын чакнӑ. Иртнӗ талӑкра 72 ҫын кӑшӑлвируспа чирленине палӑртнӑ. Вӗсенчен 23-шне пульницӑна вырттарнӑ. Юлашки талӑкра 4 ҫын чире парӑнтараймасӑр пурнӑҫран уйрӑлнӑ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
|
Республикӑра
 cap.ru сӑнӳкерчӗкӗ Пуш уйӑхӗн 24-мӗшӗнче Патшалӑх Канашӗн сессийӗнче республикӑри 19 район муниципалитет округӗ пулассине йышӑннӑ. Чылай депутат ку реформӑна ырласа сасӑланӑ. Малашне кашни округра пӗр пуҫлӑх, парламент, администраци, хысна тата вырӑнти программӑсем пулӗҫ. ЧР Элтеперӗ каланӑ тӑрӑх, кун пек система ҫынсене патшалӑх пулӑшӑвӗсемпе хӑвӑртрах тата меллӗрех усӑ курма май туса парать. Кӑҫал районсем муниципалитет округӗ ҫине куҫӗҫ, уставсем хатӗрлӗҫ. Ҫитес ҫултан муниципалитет округӗсем туллин ӗҫлеме пуҫлӗҫ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
|
Сывлӑх
 чувашинформ.рф сӑнӳкерчӗкӗ Кӑҫал та пирӗн ҫӗршывра Пӗтӗм тӗнчери сывлӑх кунне халалласа акци иртӗ. Ҫавна май ҫынсем тонометрсене тӳлевсӗр тӗрӗслеттерме пултарӗҫ. Акци ака уйӑхӗн 6-8-мӗшӗсенче иртӗ. Юн пусӑмне виҫекен ҫав медицина аппаратне Чӑваш Республикинчи Метрологи тата тӗпчевсен стандартизацийӗн центрӗ тӗрӗслесе парӗ. Тонометрсене тӳлевсӗр тӗрӗслеттермелли акци юлашки тӑватӑ ҫулта иртет. Ҫав вӑхӑтра йӗркеллӗ ӗҫлемен 1000 тонометра палӑртнӑ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
|
Культура
 nasledie.nbchr.ru сӑнӳкерчӗкӗ Пуш уйӑхӗн 29-мӗшӗнче, 18 сехетре, «Атӑл ывӑлӗсен юрри-ташши» халӑх пултарулӑхӗн регионсем хушшинчи фестивалӗ гала-концерчӗ иртӗ. Ӑнӑ курма Шупашкар районӗнчи Тутаркассинчи пултарулӑх ҫуртӗнче пуҫтарӑнӗҫ. Фестивале Шупашкар районӗнчи Томаккассинче ҫуралнӑ Гавриил Фёдоров (29.03.1878-26.01.1962) фольклор ӑсти, юрӑҫ ячӗпе ирттереҫҫӗ. Фестиваль-конкурсӑн тӗп тӗллевӗ – вокалпа хореографи пултарулӑхӗпе арҫынсене кӑсӑклантарасси, вӗсене социаллӑ пурнӑҫпа культурӑна явӑҫтарасси. Конкурса хутшӑнакансем икӗ хайлав тӑратнӑ, вӗсенчен пӗри — Гавриил Фёдоров репертуарӗнчен. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
|
Хулара
 kg-rostov.ru сайтри сӑн Ӗнер, пуш уйӑхӗн 25-мӗшӗнче, Шупашкарти хӑш-пӗр хваттер ҫутӑсӑр тӑрса юлнӑ. Мӗне пула? «Университет-2» микрорайонта кран ӗҫленӗ чухне электролиние икӗ хутчен лектернӗ. Ҫавна май Хмельницкий урамӗнчи, Миттов бульварӗнчи, Гузовский урамӗнчи, Заовражнӑйӗнчи ҫуртсене ҫутӑпа тивӗҫтерекен подстанци сӳнсе ларнӑ. Унтан Михайлов, Пирогов урамӗсенчи, Мускав проспектӗнчи урамсем те ҫутӑсӑр ларнӑ. Шупашкар хула администрацийӗн пуҫлӑхӗ Денис Спирин каланӑ тӑрӑх, ҫутӑ сӳнсе ларнине ҫынсем, ахӑртнех, сиссе те юлайман. Мӗншӗн тесен ҫутта 4-26 ҫеккунтранах панӑ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
+20.3 °C