Раҫҫей кунне халалласа Чӑваш Енре чылай мероприяти ирттереҫҫӗ. Шупашкарти Ӳнер музейӗ ку уява маларах хатӗрленнӗ. Унта халӑхсене туслӑхне халалласа курав уҫӑлнӑ.
«Халӑхсен туслӑхне халалласа» ятлӑ курав ҫӗртме уйӑхӗн 9-мӗшӗнче ӗҫлеме тытӑннӑ. Пӗтӗм тӗнчери курава Атӑлҫи, Сири, Украина ӳнерҫисен ӗҫӗсем хутшӑнаҫҫӗ.
Экспозицие живопиҫ, графика, сӑн ӳкерчӗк кӗреҫҫӗ. ЧР Культура министерстви палӑртнӑ тӑрӑх, курава Сирири паллӑ ӳнерҫӗсенчен пӗри Ахмед Ибрагим та хутшӑнать. Вӑл Европӑра чылай курав ирттернӗ.
К.В.Иванов ячӗллӗ Литература музейӗнче йӑлана кӗнӗ Иванов вулавӗсем иртнӗ. Вӑл кӑҫалхипе виҫҫӗмӗш хут йӗркеленнӗ.
Иванов вулавӗсем 2015 ҫултанпа иртеҫҫӗ. Пӗрремӗш хутӗнче ӑна чӑваш литературин классикӗ К.В.Иванов ҫуралнӑранпа 125 ҫул ҫитнине халалласа йӗркеленӗ. Мероприятие И.Н.Ульянов ячӗллӗ ЧПУ, И.Я.Яковлев ячӗллӗ ЧППУ вӗрентекенӗсемпе студенчӗсем хутшӑннӑ.
Литература музейӗн заведующийӗ Ирина Оленкина мероприятие уҫнӑ. ЧППУн чӑваш чӗлхипе литературин вӗрентекенӗ Светлана Пафнутьева «Чӑваш классикӗсене шкулта вӗрентесси» хӑтлавпа паллаштарнӑ. ЧППУн чӑваш чӗлхипе литературин кафедрин доценчӗ Николай Осипов «Хальхи калавӑн хӑйне евӗрлӗ философийӗ» доклад вуланӑ.
Пӗтӗмпе мероприятире 20 докладпа паллаштарнӑ.
Чӑваш Ене концертпа килнӗ Раҫҫей юрӑҫи, композиторӗ, пианисчеӗ, актерӗ, продюсерӗ, телеертӳҫи Дмитрий Маликов Чӑваш тӗррин музейӗнче пулнӑ. Унӑн программипе куракансем ӗнер паллашнӑ. Пирӗн республикӑра пулнӑ май вӑл музейнаи пулнӑ. Аваллӑх управҫинее вӑл республикӑн культура, наци ӗҫӗсен тата архив ӗҫӗсен министрӗпе Константин Яковлевпа кайнӑ.
Хӑнана музей пуҫлӑхӗ Светлана Недвигина чӑваш тӗррин хӑйне евӗрлӗхӗ ҫинчен каласа кӑтартнӑ. Республикӑн культура, наци ӗҫӗсен тата архив ӗҫӗсен министерствин пресс-служби хыпарланӑ тӑрӑх, чӑваш ӳнерӗ тата музей ӗҫӗ пирки юрӑҫ, нумай вӗреннӗ специалист хӑйӗн шухӑшне обьективлӑ пӗлтернине музейҫӑсене итлеме кӑмӑллӑ пулнӑ.
Чӑваш патшалӑх ӳнер музейӗнче ҫак кунсенче Федор Мадуровӑн «Вӑрҫӑ ачисем» куравӗ ӗҫлет. Унта художникӑн скульптурипе, графикипе тата живопиҫӗпе паллашма пулать. Ӑна Чӑваш Республикин тава тивӗҫлӗ художникӗн 75 ҫулхине халалласа йӗркеленӗ.
Курава уҫма республикӑри тӳре-шара: культура министрӗн ҫумӗ Вячеслав Оринов, вӗренӳ министрӗ Юрий Исаев тата Самар облаҫӗнчи чӑвашсен «Пехил» общество организацийӗн правленийӗн ертӳҫин ҫумӗ, художник ҫуралнӑ Шӑмӑршӑ ҫӗрӗ ҫинчен тухнӑ ентешлӗхӗн пайташӗ Анатолий Ухтияров тата ыттисем хутшӑннӑ.
Вячеслав Ориновпа Юрий Исаев юбиляра курав уҫӑлнӑ ятпа саламласа республикӑн ӳнер ӗҫне аталантарма тӳпе хывнӑшӑн Чӑваш Ен Элтеперӗн Михаил Игнатьевӑн ячӗпе Тав хучӗпе чысланӑ.
Ҫын куҫӗнчен пӑхма пӗртте ҫӑмӑл мар пулин те халсӑрлансан ирӗксӗрех пулӑшу ыйтма тивет. Республикӑри социаллӑ пулӑшу кӳрекен служба ӗҫченӗсен тӗллевӗ шӑпах ҫавӑн пеккисемпе юнашар пуласси. Шупашкар районӗнче те ун пек центр пур. Вӑхӑтлӑ пулӑшу кӳрекен уйрӑмра тӑрӑшакансем ватӑсене киле тӗрлӗ таварпа эмел илсе пырса панинчен пуҫласа йӑлари ытти ӗҫе те туса пулӑшаҫҫӗ.
Ака уйӑхӗнче кӑна специалистсем 129 ватӑпа сусӑр патне ҫитнӗ. Вӗсенчен 28-шне эмел тата апат-ҫимӗҫ кайса панӑ. Кирлӗ хутсене хатӗрлеме те, пӳрт-ҫурта тирпейленӗ.
Чылай ватта хӑйсемпе сӑмахлакан ҫукки пӑшӑрхантарать. Пӗччен вӑхӑт та вӑрахӑн шӑвать. Ҫавна курах кинеми-мучисене культура учрежденийӗсене илсе ҫӳреҫҫӗ. Ака уйӑхӗнче К.В. Иванов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх академи драма театрне «Ялта пулман пӑтӑрмах» спектакль кӑтартма илсе кайнӑ. Теприсемпе вара А.Г. Николаев летчик-космонавтӑн Сӗнтӗрвӑрри районӗнчи Шуршӑлти мемориал комплексӗнче экскурсире пулнӑ.
Шупашкар арҫынни тунӑ экспоната Питӗрти «Русский левша» музейре вырӑн тупнӑ. Ӑна Сергей Казначеев хатӗрленӗ.
Шупашкар ҫынни Христос ҫуралнипе хисепленекен храмӑн копине тунӑ. Ку ӗҫпе вӑл 26 ҫул аппаланнӑ. Ҫак арҫын профессипе – музыка инструменчӗсен настройщикӗ.
Пӗррехинче унӑн аллине «Зодчий» журнал лекнӗ. Вӑл унта шӑпах ҫак храмӑн литографиллӗ стнаницине курнӑ. Ҫапла арҫын ку храма тимӗртен тума шухӑшланӑ.
Арҫын хӑйӗн хваттерӗнчи шкап хыҫӗнче мастерской йӗркеленӗ. Вӑл храма хӑйӗн чертежӗ тӑрӑх хатӗрленӗ. Сергей Казначеев тахҫан кӗмӗл укҫа пухнӑ. Шӑпах вӗсенчен вӑл храм ӑсталанӑ.
Чӑваш ӳнер музейӗнче Иван Дмитриевӑн «Эрос в творчестве Ивана Дмитриева: истоки, поиски, открытия» (чӑв. Иван Дмитриевӑн пултарулӑхӗнчи эрос: ҫӑлкуҫ, шырав, уҫни) куравӗ уҫӑлнине, ҫавӑн хыҫҫӑн Чӑваш Енӗн Патшалӑх Канашӗн депутачӗ, Коммунистсен партийӗн пайташӗ Александр Андреев музейри эрос теми аптӑратнине эпирпӗлтернӗччӗ.
Вӑл музейри курава кайса курнӑ та ачасен ҫара ӳкерчӗкӗсем ӑна педофилие аса илтернӗн туйӑннӑ. Ҫавна май депутат республикӑн культура министрӗ Константин Яковлев ячӗпе ҫыру ҫырнӑ, курава хаклама ыйтнӑ.
Депутат ҫырӑвӗ пирки пӗлнӗ хыҫҫӑн Чӑваш патшалӑх ӳнер музейӗн ӑслӑлӑхпа тӗпчев ӗҫӗн пайӗн ертӳҫи Геннадий Иванов-Орков хӑйӗн шухӑшне Фейсбукри страницӑра пӗлтернӗ. Вӑл Чӑваш Енре медицинӑпа ӳнер пӗлӗвӗн экспертизи енӗпе ӗҫлекен комисси пуррине (сӑмах май, вӑл хай те комисси пайташӗ) аса илтернӗ май унтисемпе канашлама май пуррине, депутат айӑплавӗпе килӗшменнине палӑртнӑ. Унтан вӑл депутата музея час-час пырса ҫӳреме чӗннӗ.
Ака уйӑхӗн 21-мӗшӗнче, 14 сехетре, Чӑваш тӗррин музейӗнче «Серебряные украшения и головные уборы чувашей XVIII — XIX веков. Из фондов Чувашского национального музея» (Чӑв. Чӑвашсен XVIII — XIX ӗмӗрсенчи кӗмӗл эрешӗсемпе пуҫа тӑхӑнмаллисем. Чӑваш наци музейӗн фондӗнчен) каталога хӑтлӗҫ.
Кӗнекене «Серебряная кладовая» (чӑв. Кӗмӗл хуралтӑ) курав уҫас умӗн кӑларнӑ.
Кӑларӑм авторӗ — Чӑваш тӗррин музейӗн ӑслӑлӑх ӗҫченӗ Наталья Захарова-Кульева.
Каталога тӑван халӑхӑмӑрӑн кӗмӗлтен тата шӑрҫаран хатӗрленӗ пуҫа тӑхӑнмаллисемпе ытти эрешӗсене кӗртнӗ. Вӗсем пурте — Чӑваш наци музей фондӗнчен. Каталогпа тӗплӗнрех паллашас кӑмӑллисем ака уйӑхӗн 21-мӗшӗнче Чӑваш тӗррин музейне кӗнеке хӑтлавне кайма пултараҫҫӗ.
Пушкӑртстанри Пелепейре Фатых Карим тутар поэчӗн литература премийӗн лауреачӗсене чысланӑ. 2017 ҫулта ку хисепе Чӑваш Енри поэт, композитор та тивӗҫнӗ. Ку вӑл — Шупашкарти Ҫар мухтавӗн музейӗн ӑслӑлӑх ӗҫченӗ Светлана Смирнова-Азамат. Премие ӑна литературӑри пултарулӑхсӑр пуҫне «Родники вдохновения» (чӑв. Хавхалану ҫӑлкуҫӗсем) регионсем хушшинчи фестивале пропагандӑланӑшӑн та панӑ.
Дипломпа ентешӗмӗре фестивальте Пушкӑртстанри Пелепей район администрацийӗн пуҫлӑхӗ А.А. Сахабиев чысланӑ.
Хавхаланнӑ Светлана Асамат чӑвашла тата вырӑсла сӑвӑсем вуланӑ, хӑйӗн ҫӗнӗ юррисенчен пӗрне шӑрантарнӑ.
Пушкӑрт ҫӗрӗ ҫинче пулнӑ май Светлана Асамат унти шкул ачисемпе тӗл пулнӑ. Шкулсене вӑл хӑйӗн «Чунтан, чунтан, чунтан…», «Малышня», «Урам вӑранчӗ — Улица проснулась», «Струят капели» кӗнекисене парнеленӗ.
Чӑваш ӳнер музейӗнче Иван Дмитриевӑн «Эрос в творчестве Ивана Дмитриева: истоки, поиски, открытия» (чӑв. Иван Дмитриевӑн пултарулӑхӗнчи эрос: ҫӑлкуҫ, шырав, открыти) куравӗ уҫӑлнине Фейсбукри хӑйсен страницисенче Геннадий Иванов-Орков искусствовед та, «Советская Чувашия» хаҫатра культура тематикине ҫутатакан Рита Кириллова та пӗлтернӗччӗ.
Чӑваш ӳнер музейӗнче Иван Дмитриевӑн куравӗсем унччен те ӗҫленӗ. Рита Кириллова хыпарланӑ тӑрӑх, юбилея халалланисем, тематикӑллисем (пейзаж, натюрморт, автопортрет).
Чӑваш Патшалӑх Канашӗн депутатне Александр Андреева (унта вӑл Шупашкар районӗнчен суйланнӑ) художникӑн эрос теми аптӑратнӑ. Вӑл музейри курава кайса курнӑ та ачасен ҫара ӳкерчӗкӗсем ӑна педофилие аса илтернӗн туйӑннӑ. Ҫавна май депутат республикӑн культура министрӗ Константин Яковлев ячӗпе ҫыру ҫырнӑ, курава хаклама ыйтнӑ.
Эльмек Иванӗ 1902 ҫулта Чӗмпӗр кӗпӗрнинче ҫуралнӑ. Пачӑшкӑ пулнӑ ашшӗ 1933 ҫулта тӗрмерен таврӑнсан ӑна Елчӗк районӗнчи Лащ Таяпари ял вӗҫӗнче пӳрт лартма ирӗк панӑ. Художник ӗҫӗсемпе ҫӗршыври тӗрлӗ музейре паллашма пулать.
+8.3 °C