Ӗнер, ҫӗртме уйӑхӗн 20-мӗшӗнче, Чӑваш Енӗн Наци библиотекинче «Чӑваш кӗнеки кунӗ» мероприяти иртнӗ.
Ольга Тургай драматург тата радиожурналист пӗлтернӗ тӑрӑх, ӑна тӑваттӑмӗш хут йӗркеленӗ.
Чӑваш чӗлхи кунне Е. Рожанский ҫырнӑ «Сочинения принадлежащие к грамматике чувашского языка» кӗнеки кун ҫути курнӑранпа 225 ҫул ҫитнине халалланӑ.
Республика кунӗнче Шупашкара Пушкӑртстан Республикинчи Пишпӳлек районӗнчи «Асанне арчи» наци культура центрӗ ҫумӗнчи «Ҫеҫпӗл» фольклор коллективӗ килсе ҫитӗ. Унӑн ертӳҫи — Людмила Григорьева.
Фольклор коллективне 2020 ҫулта йӗркеленӗ. Ушкӑна ҫӳрекенсем халӑхӑмӑрӑн йӑли-йӗркине упраса хӑварассипе тӑрӑшаҫҫӗ. Вӗсем тӗрлӗ юрӑ-ташша, вӑййа аван пӗлеҫҫӗ, фольклор экспедицийӗсене хутшӑнаҫҫӗ. Коллектив репертуарӗнче — авалхи чӑваш халӑх юррисем.
«Ҫеҫпӗл» фольклор коллектив «Мӑнкун», «Питрав», «Сурхури», «Нартукан», «Улах», «Ниме», «Акатуй», «Ҫимӗк» этнокультура уявӗсене пӗрмай хутшӑнать.
Хӑйӗн иртнӗ кун-ҫулне манакан халӑхӑн пуласлӑхӗ ҫук тесе шухӑшлаҫҫӗ Шупашкар хулинчи халӑхӑн социаллӑ ыйтӑвӗсене тивӗҫтерекен комплекслӑ центра ҫӳрекен кинемейсем. Унти Светлана Кириллова ӗҫ инструкторӗ пулӑшса-кӑтартса пынипе вӗсем масмак хатӗрленӗ.
Республика кунне халалланӑ ӑсталӑх лаҫҫине пухӑннӑ ватӑсене Светлана Леонидовна Масмак ятлӑ хӗрача ҫинчен халап пурри ҫинчен каласа кӑтартнӑ. Ҫав хӗрача тӗрлӗ ҫиппе капӑрлатса пуҫа тӑхӑнмалли хатӗр ӑсталаса амӑшне парнеленӗ имӗш, унтан ҫав япалана масмак теме пуҫланӑ-мӗн.
«Кун пек ӑсталӑх лаҫҫи ӗҫлени пирӗн халӑхӑмӑрӑн эткерлӗхне упраса хӑварма пулӑшать», — тесе каланӑ масмак ӑсталама хутшӑнна кинемейсенчен пӗри, 78 ҫулти Ольга Усманова.
Ҫӗртме уйӑхӗн 16-мӗшӗнче Мускаври ВДНХра Пӗтӗм чӑвашсен Акатуйӗ пулнине Чӑваш халӑх сайчӗ пӗлтернӗччӗ-ха. Унта тӗрлӗ регионти чӑвашсем пырса ҫитнӗ. Куракансем умне юрӑ-ташӑ ӑстисем тухнӑ. Ҫав шутра — Августа Уляндина та.
Чӑваш Акатуйӗнче пулнисем пӗлтернӗ тӑрӑх, унта пӗр коллектив ҫӗршывӗпе паллӑ Шаман юрӑҫӑн «Я — русский» юррине те шӑрантарнӑ. Ҫав юрра пуҫличчен Акатуя ертсе пыракансем пухӑннисене «Я — русский» (чӑв. Эпӗ вырӑс) тесе калама чӗнсе каланӑ.
Ку вӑл эпир пӗр халӑх тенине пӗлтерет-тӗр, ҫапах та «Я — россиянин» (чӑв. эпӗ — Раҫҫей ҫынни) тесен вырӑнлӑрах марччӗ-ши тесе аптӑракансем те пулнӑ.
Ӗнер, ҫӗртмен 16-мӗшӗнче, Мускавра Пӗтӗм чӑвашсен Акатуйӗ пулнӑ. Унта чылай регионти чӑваш диаспорисен элчисем килнӗ.
«Халӑхсен туслӑхӗ» фонтан патӗнче вӑйӑ картине тӑнӑ. Тӗп сцена ҫинче вара пултарулӑх коллективӗсем юрланӑ-ташланӑ. Акатуйра наци ӗҫми-ҫимине те тутанса курма май пулнӑ.
50 спортсмен кӗрешӳре парнесемшӗн тупӑшнӑ. Уяв вӗҫӗнче Чӑваш Енри пултарулӑх коллективӗсем сцена ҫине тухнӑ.
Чӑваш Енре пурӑнакансем 5-7-мӗш классенче вӗренекенсем валли хатӗрленӗ регионти истори учебникӗсен ал ҫырӑвӗсене хатӗрленӗ.
Учебниксене хатӗрленин тӗп тӗллевӗ – патритотизм туйӑмне аталантарма пулӑшасси, Раҫҫейри нумай нациллӗ халӑхӑн ӑс-хакӑл, истори, культура аталанӑвне кӑтартса парасси.
Учебник калӑпӑшне вӗренӳ предметне миҫе сехет ӑша хывмаллине шута илсе хатӗрленӗ: 5 класра – 34 сехет, 6 класра – 17 сехет, 7 класра – 17 сехет.
Ал ҫырусене (https://cloud.mail.ru/public/Ejny/VugTgYnAs) ҫӗртме уйӑхӗн 14-мӗшӗччен хаклама май панӑ.
Ҫӗртме уйӑхӗн 13-мӗшӗнче Муркаш округӗнчи Йӳҫкасси тӑрӑхӗнче Йӳҫкасси пуххи иртнӗ. «Ку уяв Турӑ ҫул тӳпене улӑхнӑ кун ячӗпе иртет. Шел те, юлашки ҫулсенче уяв манӑҫма та пуҫланӑ, анчах тӑрӑхри пуҫаруллӑ ҫынсем тӑрӑшнипе ӑна кӑҫал ҫӗнӗрен чӗртсе тӑрӑтса муниципалитет шайӗпе туса ирттерчӗҫ. Малашне вӑл «Сурӑм ҫӑлтӑрӗсем» халӑх пултарулӑхӗсен фестивалӗ ятлӑ пулӗ». — хыпарланӑ Чӑваш Сурӑм шкулӗнчи вӗрентекен Алина Петрова халӑх тетелӗнчи хӑйӗн страницинче.
Уява эстрада, фольклор, ташӑ ушкӑнӗсем хутшӑнса халӑха хӑйсен юрри-ташшипе савӑнтарнӑ.
Нумаях пулмасть ча́ваш хала́х поэчӗн Раиса Сарпин ҫӗнӗ кӗнеки пичетленсе тухнӑ. Кун пирки эпир Альбина Юрату сӑвӑҫ халӑх тетелӗнчи хӑйӗн страницинче хыпарланинчен пӗлтӗмӗр.
«Тӑван аппана, тин ҫеҫ пиҫсе тухнӑ «Ҫӑлтӑрпи хӳхлевӗ» сӑвӑ кӗнекипе чун-чӗререн саламлатӑп», — тесе шӑрҫаланӑ унта. Кӗнекене Николай Мордяков (Мӑрчк Кули) художник илемлетнӗ. Ҫӗнӗ кӑларӑма юрату ҫинчен ҫырнӑ сӑвӑсем кӗнӗ.
Паян, ҫӗртме уйӑхӗн 9-мӗшӗнче, Шупашкар муниципаллӑ округӗнче Ишек ярмӑркки иртрӗ.
Ишек пасарӗн директорӗ Лариса Кудряшова палӑртса хӑварнӑ тӑрӑх, кӑҫалхипе 244-мӗш хут пуҫтарӑнать вӑл тӑрӑхри халӑх Ишек ярмӑрккине.
Ярмӑрккӑна вырӑнти тӳрӗ-шараран округ администрацийӗн пуҫлӑхӗ Владиммр Михайлов тата Шупашкар районӗнчи тӗп пульницӑн тӗп тухтӑрӗ Владимир Викторов пынӑ. Тухса калаҫакансем пурте чӑвашла калаҫрӗҫ. Владимир Михайлович та хӑйӗн саламлӑ сӑмахне тӑван чӗлхепе пуҫларӗ.
Программӑна ертсе пыраканни ҫеҫ темшӗн вырӑсла калаҫрӗ. Баннера та, сӑмах май, вырӑсла хатӗрленӗччӗ.
Ярмӑрккӑра вырӑнти юрӑ-ташӑ ӑстисем, чӑваш эстрада юрӑҫисем (Чӑваш Республикин тава тивӗҫлӗ артисчӗсем Стас Владимиров тата Катя Петрова, Чӑваш Республикин культурӑн тава тивӗҫлӗ ӗҫченӗ Алексей Шадриков, Дмитрий Никифоров) хутшӑнчӗҫ. Вӗсем пурте чӗрӗ сасӑпа юрларӗҫ.
Сургутри чӑвашсем «Сӑпка юррисен историйӗсем 2.0» проекта пӗтӗмлетнӗ. Кун пирки Телеграмри «Пуринчен малтан. Ҫывӑрса юлмасан» каналта пӗлтернӗ.
«Туслӑх» чӑвашсен наци-культура центрӗн ертӳҫи Татьяна Толстова тӗнче тетелӗнче хыпарланӑ тӑрӑх, ку проект 11 наци организацине пӗрлештернӗ.
Ӗҫе 400 шкул ачине, 100 ытла мӑн ҫынна – музыкантсене, студент-дизайнерсене, педагогсене, ашшӗ-амӑшне – явӑҫтарнӑ.
Кӗнекене QR-код вырнаҫтарнӑ. Ҫавна май сӑпка юррисене итлеме, нацисен йӑли-йӗркипе паллашма пулать иккен.
+12.3 °C