Иван Яковлев ҫуралнӑранпа 175 ҫул ҫитнине халалласа Хусанта ҫавра сӗтел иртӗ. Мероприятие Чӑваш Енӗн Наци вулавӑшӗ, Хусанти федераци университечӗ тата Тутарстанри наци библиотеки авӑн уйӑхӗн 21-22-мӗшӗсенче пӗрле пулса ирттерӗҫ.
«Гений места. Технология работы с наследием И.Я. Яковлева в современных архивах, музеях и библиотеках» ятлӑ регионсем хушшинчи ҫавра сӗтел Н.И. Лобачевский ячӗллӗ ӑслӑлӑх вулавӑшӗнче иртӗ.
Унта Чӑваш Енӗн культура министрӗн пӗрремӗш ҫумӗ Татьяна Казакова, Тутарстан культура министрӗн пӗрремӗш ҫумӗ Юлия Адгамова, Хусанти федераци университечӗн ӑслӑлӑх енӗпе ӗҫлекен проректорӗ Дмитрий Таюрский, музейсемпе архивсен, вулавӑшсен ӗченӗсем хутшӑнӗҫ.
Авӑн уйӑхӗн 20-мӗшӗнче, 16 сехетре, Чӑваш Енӗн Наци вулавӑшӗнче «Чувашия: вехи истории и современность» кӗнеке-альбомӑн хӑтлавӗ иртӗ. Кӑларӑма хаклама патшалӑх тата общество ӗҫченӗсем, учёнӑйсем, педагогсем, культурӑпа ӳнер ӗҫченӗсем, краеведсем хутшӑнӗҫ.
Кӗнеке-альбом тӑван тӑрӑхӑмӑрӑн пуян культурипе, хӑйне евӗр ҫутҫанталӑкӗпе, нумай ӗмӗрлӗ историйӗпе, паллӑ ҫыннисемпе паллаштарать. Кӗнекен тӗп пайне ХХ ӗмӗрти пулӑмсене халалланӑ.
Кӑларӑма хальхи вӑхӑтри паллӑ учёнӑй-историксем: Евгений Касимов, Сергей Кодыбайкин, Фёдор Козлов — хатӗрленӗ.
«Пятница!» телеканалпа пыракан «Гастротур» кӑларӑмра Чӑваш Енре ӳкернӗ сюжета кӑтартнӑ. Ӑна чӑваш наци апат-ҫимӗҫне халалланӑ.
Чӑваш Ене кӑларӑм ертӳҫи Дмитрий Левицкий ресторатор килнӗ. Вӑл туй ӗҫми-ҫими хатӗрлеме вӗреннӗ, сӑра мӗнле вӗретнине сӑнанӑ. Ку кӑна мар, ертӳҫӗ уҫӑ тӳпе айӗнче ресторан йӗркеленӗ, сыр пӗҫернӗ. Кайран вӑл хур фермине те ҫитсе курнӑ, ҫӗр ҫырли мӗнле ӳстернипе те паллашнӑ.
Видеопа ҫак каҫӑпа паллашма пулать: https://gtur.friday.ru/videos/e4/e6.
Ӗнер, авӑн уйӑхӗн 12-мӗшенче, Чӑваш Енӗн Наци вулавӑшӗнче Улькка Эльменӗн «Пурнӑҫ сулӑнка лексен...» романӗн хӑтлавӗ иртнӗ.
Кӑларӑм Чӑваш кӗнеке издательствинче пичетленнӗ. Ӑна пахалама прозаиксемпе поэтсем, литературоведсемпе критиксем, журналистсемпе вулавӑш ӗҫченӗсем йышлӑн пуҫтарӑннӑ.
Людмила Сачкова прозаик шухӑшланӑ тӑрӑх, «сюжет аталанӑвӗ, конфликт – йӑлт вырӑнлӑ. Сӑнарсен портречӗсем тулли, характерсене кӑтартса пама пултарнӑ». Юрий Артемьев критик, литературовед «романри характерсем пулса ҫитнӗ. Ку авторӑн пӗрремӗш кӗнеки марри сисӗнет»,— тесе палӑртса хӑварнӑ.
«Пулаҫҫӗ вӗт тӗнчере ҫакӑн пек пултаруллӑ та ӗҫчен хӗрсем: пӑрчӑкан пек вӑр-вар, чӗкеҫ пек чӗвӗлти, кӑввик кӑвакарчӑн пек кӑмӑллӑ!» Ҫакӑн пек ырласа ҫырнӑ Марина Карягина тележурналист халӑх тетелӗсенчен пӗринчи хӑйӗн страницинче. «Хальхинче Дина Трякова ал ӗҫ маҫтӑрӗ пирки-ха сӑмахӑм», — тенӗ вӑл.
Йӗреҫ районӗнчи Пучинке хӗрӗ Дагестанра иртнӗ халӑх пултарулӑхӗн фестивалӗнче ӗҫтешӗсемпе пӗрле Чӑваш Ен культурипе паллаштарнӑ. Марина Карягина унран илнӗ интервью «Россия 1» каналпа эфира тухӗ.
Вӑрнарти 2-мӗш вӑтам шкулта акӑлчан чӗлхине вӗрентекен Ольга Физер уроксенче Иван Яковлевпа паллаштарасшӑн.
«Чӑваш Енри ҫулталӑк учителӗ – 2019» конкурс ҫӗтерӳҫи тата лауреачӗ хӑйӗн педагогика опычӗпе паллаштарнӑ. Хӗрарӑм уроксенче чӑваш халӑхне ҫутта кӑларнӑ Иван Яковлев ҫинчен каласа кӑтартать.
Педагог тата вӗрентекен шухӑшланӑ тӑрӑх, Иван Яковлев — наци паттӑрӗ. Чӑваш Енре ун ҫинчен пӗлеҫҫӗ-ха, анчах ун пирки республика тулашӗнче те пӗлмелле, ун ҫинчен ытти чӗлхепе те каласа кӑтартмалла тесе шухӑшлать Ольга Валериановна.
«Чӑваш халӑх сайчӗ» ӗҫлеме пуҫланӑранпа кӑҫал 18 ҫул ҫитрӗ.
Шӑп та лӑп авӑнӑн 7-мӗшне унӑн ҫуралнӑ кунӗ пек палӑртнӑ та ӗнтӗ. Паллах, ку портала, хальхи вӑхӑтра МИХ пек ӗҫлекенскере, пӗр кунра ӑсталаман. Малтан шухӑш ҫуралнӑ, кайран сайта хатӗрлеме пуҫланӑ, унтан ӑна вырнаҫтарма укҫа-тенкӗ шыранӑ… 2005 ҫулхи авӑнӑн 7-мӗшӗнче Портал шутне кӗрекен «Чӑваш халӑх канашлӑвӗ» ӗҫлесе кайнӑ. Хальхи вӑхӑтра вӑл ҫук ӗнтӗ, анчах ҫуралнӑ кун валли ҫав самантпа усӑ куратпӑр.
2005 ҫул тӗнче тетелӗнче чӑваш чӗлхине сарассишӗн уйрӑм палӑртмалли вӑхӑт. Шӑп ҫавӑн чухне Чӑвашла Википеди аталанма пуҫларӗ. 2004 ҫул вӗҫӗнче унта темиҫе статья кӑна пулнӑ пулсан, 2005 ҫулта вӗсен шучӗ пысӑк хӑвӑртлӑхпа ӳсме тытӑнчӗ. Википедине тултарнӑ май тӗнче тетелӗнче чӑвашла информаци ҫукки лайӑх курӑнчӗ. Ку ҫитменлӗхе пӗтерме малтан юмахсен сайтне хута янӑччӗ (ара, халӑх пултарулӑхӗ-ҫке, вӑл текстсене вырнаҫтарма никамран та ирӗк ыйтмалла мар), анчах вӑл чӑваш чӗлхине тӗнче тетелӗнче аталантарма май пултарайманни курӑнчӗ.
Марина Карягина ертсе пыракан «Ирхи тӗпел» кӑларӑмра (ӑна «Чӑваш Ен» ПТРК кӑтартать) Канаш районӗнчи Мӑкӑр ялӗнчи пултаруллӑ икӗ хӗрарӑм пулнӑ.
Марина Карягина халӑх тетелӗнче пӗлтернӗ тӑрӑх, студие Вероника Долматова баянпа, Вероника Иванова купӑспа пырса кӗнӗ.
Икӗ Вероника (вӗсем — иккӗмӗш сыпӑкри йӑмӑкӗпе аппӑшӗ) вырӑнти «Туслӑх» фольклор ушкӑнне ҫӳреҫҫӗ.
Вероника Ивановна профессилле купӑсҫӑ мар, анчах вӑл ҫак инструментпа ӑста калама пӗлет, ҫавна хӑй тӗллӗн вӗреннӗ.
Вероника Юрьевна виҫӗ ача амӑшӗ пулин те студие тухья тӑхӑнса пынӑ. Вӑл ӑнлантарса панӑ тӑрӑх, хитре чӑваш кӗпипе тухьяна аппӑшӗ, Вероника Ивановна, тӗрлесе панӑ, ҫавна кӑтартас тесе вӑл хӗр тумне тӑхӑннӑ.
Вероника Иванова вырӑнти фольклор ушкӑнне ертсе пырать, ушкӑнри хӑй тӗллӗн вӗреннӗ артистсене те чӑваш тумне тӗрлесе парать. Унсӑр пуҫне вӑл тӗрӗ ӑсталӑхне ачасене вӗрентет.
Шупашкар хулинче нумаях пулмасть пӗрлешнӗ мӑшӑрсенчен пӗри чӑвашла тумланса ҫемье ҫавӑрнӑ.
«Наци тумӗ – пирӗн асатте-асаннемӗрсен ламран лама куҫса пынӑ пуянлӑхӗсенчен пӗри», — ҫапла калаҫҫӗ Матвей тата Арина Лебедевсем.
Вӗсем авӑн уйӑхӗн 1-мӗшӗнче Шупашкарти Калинин районӗнчи ЗАГСра пӗрлешнӗ. Унта вӗсем чӑвашла тумланса пынӑ.
«Эпир хамӑр халӑхӑмӑрӑн йӑли-йӗркине, унӑ ӑс0хакӑл пуянлӑхне асра тытса тата сума суса пурӑнасшӑн. Мӑшӑрӑмӑн тӗрлесе капӑрлатнӑ кӗпи утнӑ чухне илемлӗ сасӑ кӑларать», — мӑнаҫланса палӑртнӑ ҫамрӑк упӑшка.
Канаш районӗнче пурӑнакан хӗрарӑм вӗтӗ шӑрҫаран чӑваш эрешӗсем ӑсталать.
Ылтӑн алӑллӑскер Чакаҫри культура ҫуртӗнче ӗҫлет. Альбина Трофимова эрешсем ҫеҫ мар, тухья-хушпу тавраш те ӑсталать. Хӑйӗн ӑсталӑхӗпе пултарулӑ хӗрарӑм ыттисене те паллаштарать. Ҫав тӗллевпе вӑл ӑсталӑх лаҫҫисем ирттерет.
+10.7 °C