Утӑ уйӑхӗн 27-мӗшӗнче Михаил Игнатьев пилӗк ҫынпа куҫа куҫӑн калаҫнӑ.

Михаил Васильевич патне пилӗк ачана воспитани парать. Вӗсен 2008 ҫулта ҫурчӗ ҫунса кайнӑ. Ҫемьене вӑхӑтлӑх путвалта пурӑнма сӗннӗ. Унта — йӗкехӳресем. Юлашки пилӗк ҫулта Татьяна тӗрлӗ ведомствӑна ҫитнӗ, анчах ниепле те ҫурт илеймеҫҫӗ вӗсем. Вӑл республика Элтеперне шанса килнӗ. Ҫемье ҫурла уйӑхӗн вӗҫӗнче кӗтес тивӗҫессине пӗлтернӗ Михаил Игнатьев. Анчах унӑн подрядчик патне ыйту пур: вӑл документаци тӗлӗшпе ыйтусене мӗнле татса парӗ? Унсӑрӑн хваттер уҫҫине памӗҫ.

Йышӑнура Михаил Игнатьев видео урлӑ та ыйтусене итленӗ. Малашне халӑх чиновниксемпе килтен тухмасӑр ҫыхӑнма пултарӗ.

Улатӑрта пурӑнакан Сергей Здюмаев Элтеперпе ҫыхӑнӑва тухнӑ. Сусӑрскер Шупашкара сипленме темиҫе ҫул ҫӳрет. Ҫул ҫине пӗр уйӑхра кӑна 13 пин тенкӗ тухса каять. Вӑл 11–12 пин тенкӗ пенси илет. Ҫав укҫа вара ҫул ҫине кӑна тӑкакланать. Ӑна никам та саплаштармасть. Михаил Игнатьев ӑна билетсене упрама ыйтнӑ. Малашне ку тӑкака саплаштарӗҫ.

Ҫынсем Михаил Игнатьевран ҫул, пульница пирки те ыйтнӑ.

Малалла...

Чӳк уйӑхӗн 5-мӗшӗнче Сӗнтӗрвӑрри районӗнчи Хуракассинче пысӑк инкек пулнӑранпа 55 ҫул ҫитет. Ҫав кун шкулти пушарта 110 ҫын вилнӗ. Кивӗ шкул вырӑнӗнче халӗ палӑк ларать. Унтах асӑну комплексӗ хута ярасшӑн.

Аркадий Гаврилов 1961 ҫулхи чӳк уйӑхӗн 5-мӗшӗнче шкулта Октябрь революцийӗн уявӗпе концерт ирттерме палӑртнине лайӑх астӑвать. Вӑл ун чухне 6-мӗш класра вӗреннӗ. Концерт вӑхӑтӗнче физика учителӗ электродвигатель юсанӑ. Пушар хӑрушсӑрлӑхне пӑхӑнманран ҫулӑм тухнӑ, вӑл ачасем пуҫтарӑннӑ акт залне палкаса кӗнӗ.

Урама тухмашкӑн пӗр чӳрече ҫеҫ пулнӑ. Ыттисене партӑсемпе хупланӑ. Аслӑраххисем ҫӑлӑннӑ. 100 ытла ҫемье хурлӑх тӳснӗ. 7 ҫемье пачах ачасӑр тӑрса юлнӑ.

Истори учителӗ Полина Иванова инкек пирки кӗнеке ҫырнӑ. Халӗ ял халӑхӗ асӑну комплексӗ уҫасшӑн. Вӑл 12 миллион тенке кайса ларӗ. Укҫа-тенке пухма тытӑннӑ ӗнтӗ.

Михаил Игнатьев Элтепер Вӑрмар район администрацийӗнче

Чваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев ҫак кунсенче республикӑри тӗрлӗ районта пулса унти лару-тӑрупа паллашать. Ӗнер вӑл Шупашкар район администрацийӗн пуҫлӑхӗн тивӗҫӗсене вӑхӑтлӑх пурнӑҫлакан Владимир Димитриевпа курнӑҫнӑччӗ. Паян республика ертӳҫи Вӑрмар районне ҫитсе Александр Тихонов сити-менеджерпа тӗлпулнӑ.

Район администрацийӗн пуҫлӑхӗ шкулсене ҫӗнӗ вӗренӳ ҫулне епле хатӗрлени пирки каласа кӑтартнӑ. Александр Тихонов Элтепере ӗнентернӗ тӑрӑх, юсав планпа килӗшӳллӗн пулса пырать. Икӗ шкулта спорт залӗсене ҫӗнетеҫҫӗ. Спорт оборудованине туянма вырӑнти хыснаран та укҫа уйӑраҫҫӗ.

Нумай хваттерлӗ ҫуртсене тӗплен юсани пирки калаҫнӑ май юсав валли халӑхран укҫа пухассине лайӑхлатмалли пирки те сӑмах хускатнӑ. Вӑрмарсене Элтепер газ укҫипе вӑхӑтра татӑлса пымалли ҫинчен те аса илтернӗ.

Сергей Неяскин генерал-майор журналистсемпе

Чӑваш Енри шалти ӗҫсен министрӗнче Сергей Неяскин генерал-майор ӗҫлеме тытӑннӑранпа вӑхӑт нумаях иртмерӗ-ха: пурӗ те виҫӗ уйӑх кӑна. Мӑкшӑ Республикинче 1956 ҫулта ҫуралнӑ, юлашки вӑхӑтра Сарӑту облаҫӗнче ШӖМре тӑрӑшнӑскере кӑҫалхи ака уйӑхӗнче пирӗн тарӑхра министр пулса тӑрӑшма шаннӑччӗ.

Нумаях пулмасть вӑл республикӑри массӑллӑ информаци хатӗрӗсене ертсе пыракансемпе пресс-конференци ирттернӗ. Ҫӗнӗ министр кӑсӑклине

каланӑ теме юрать. Хӑйӗн виҫӗ ывӑлӗнчен хӑшӗ кам пулса тӑрӑшнине те (пӗри прокуратурӑра, тепри судра тимлеҫҫӗ, виҫҫӗмӗшӗ — юрист) тытӑнса республикӑра преступление тӑвакансене палӑртас енӗпе лару-тӑру хут ҫинче лайӑххине, анчах кӑлтӑкӗ те самаййине палӑртнӑ вӑл. Ҫитменлӗхне вара ултавпа ҫыхӑннӑ преступленисене уҫса парассипе ҫине тӑманнинчен тытӑнса тепӗр специалистсем тивӗҫтерменни таранах асӑнса хӑварнӑ.

Вырсарникун Красноармейски районӗнчи Алманч ялӗнче 15 сехет тӗлне ҫиҫӗме пула ҫурт чутах ҫунса кайман. Пӳртре тӗпелти йывӑҫран тунӑ маччана ҫулӑм ярса илнӗ. Пушарнӑйсем ҫулӑма ҫур сехетрен ҫеҫ сӳнтернӗ. Телее, ытти пӳлӗм шар курман. МЧС ӗҫченӗсем ҫурт ҫиҫӗм ҫапнине пула ҫуннине малтанхи верси ҫеҫ тесе пӗлтереҫҫӗ.

Ҫав кунах ҫав вӑхӑт тӗлнелле Йӗпреҫ поселокӗнче пушар тухнӑ. Унта пушӑ тӑракан ангар аслатиллӗ ҫумӑр вӑхӑтӗнче ҫунма тытӑннӑ. Малтанлӑха пӗлтернӗ тӑрӑх, асар-писер ҫанталӑкра замыкани пулнӑ. Ҫулӑм сирпӗннипе ангар ҫунма тытӑннӑ. Вӑл 40 тӑваткал метра сиенлетнӗ. Пушарта никам та суранланман.

Владимир Димитриев

Чӑваш Енри Гостехнадзора 13 ҫул ытла ертсе пынӑ Владимир Димитриева Шупашкар район администрацийӗн пуҫлӑхӗн тивӗҫӗсене пурнӑҫлама шаннине эпир маларах пӗлтернӗччӗ. Ҫак тивӗҫе вӑл утӑ уйӑхӗн 15-мӗшӗнченпе пурнӑҫлать. Вырӑнти, районти Депутатсен пухӑвӗнче, Владимир Димитриева тилхепене шанса панӑ хыҫҫӑн вунӑ кунтан, паян, утӑ уйӑхӗн 25-мӗшӗнче, В. Димитриевпа Михаил Игнатьев Элтепер тӗл пулнӑ.

Шупашкар район аталанӑвӗшӗн яваплӑ ҫын унти лару-тӑрупа паллаштарнӑ. Сӑмахран, котельнӑйсенчи лару-тӑрупа. Ҫӗктер поселокӗнчи нумай хваттерлӗ ҫуртсенче пурӑнакансем маларах Шупашкар район прокуратурине та ҫитнӗччӗ. Вӗсем ӑшӑ шыв ҫуккишӗн пӑшӑрханнӑччӗ. Унта халӗ ӑшӑ трассине юсаса ҫӗнетеҫҫӗ.

Владимир Димитриев Михаил Игнатьев Элтепере тивӗҫе таса чунпа пурнӑҫлама шантарнӑ.

Чӑваш Енре наркӑмӑшлӑ курӑк сарӑлсах пырать. Наркӑмӑшлӑ пултӑран (борщевик) ҫынна сиен кӳме пултарать.

Унччен республикӑра кунашкал курӑк сайра пулнӑ. Юлашки вӑхӑтра вӑл кашни кӗтесрех курӑнать. Раҫҫейре ҫак ӳсентӑран Тӑван ҫӗршывӑн Аслӑ вӑрҫи хыҫҫӑн курӑнма тытӑннӑ. Сталин ют ҫӗршывра ҫак курӑкпа выльӑх-чӗрлӗхе тӑрантарнине пӗлсен Раҫҫейре те акма хушнӑ. Анчах каярахпа ҫакӑ палӑрнӑ: наркӑмӑшлӑ пултӑран ҫиекен ӗнесем йӳҫӗ сӗт панӑ. Ҫавӑнтанпа ку курӑк пирки маннӑ.

Наркӑмӑшлӑ пултӑран хӑвӑрт сарӑлать. Ӑна ҫулсан вӑл темиҫе ҫул шӑтмасть, кайран каллех ӗрчеме пуҫлать. Чечек ҫурсан ҫеҫ вӑл пӗтет. Пӗрре ҫеҫ ҫеҫкене ларать вӑл. Пултӑрана тымарӗпе тӑпӑлтарсан ҫеҫ унран хӑтӑлма пулать.

Унӑн сӗткенӗ куҫа лексен суккӑрланма та пулать. Ӳте лексен вара ҫав вырӑн пиҫсе каять.

И.Р.Степанов композитор

Чӑваш музыка культури пысӑк ҫухату тӳсрӗ. 76 ҫула кайса Илья Романович Степанов композитор вилсе кайрӗ.

Композитор 1941 ҫулхи кӑрлачӑн 31-мӗшӗнче Красноармейски районне кӗрекен Кушкӑ ялӗнче ҫуралнӑ. Ачаллах хӑй тӗллӗн купӑспа тата баянпа калама вӗреннӗ. Кушкӑри тата Мӑн Шетмӗри шкулсенче пӗлӳ пухнӑ. Вӑтам шкул пӗтернӗ хыҫҫӑн комсомол путевкипе Магнитогорск хулинче вӑй хунӑ, электросварщик профессине алла илнӗ, «Водоканал» организацире ӗҫленӗ. Уралта 6 ҫул пурӑннӑ хыҫҫӑн Ф. Лукин композитор чӗннипе Чӑваш Ене таврӑннӑ. Ҫӗрпӳ хулинчи Культура ҫурчӗн илемлӗх ертӳҫин ӗҫне кӳлӗннӗ, хӗрсенчен хор йӗркеленӗ. Куҫӑмсӑр майпа пӗлӗвне тарӑнлатнӑ. Дипломлӑ пулса тӑрсан, Муркашри Культура ҫуртне ӗҫлеме куҫнӑ. Пилӗк ҫул тӑрӑшнӑ вӑл кунта: директор та, илемлӗх ертӳҫи те пулнӑ. Пысӑк хор чӑмӑртанӑ. Хӑйӗн ҫӗнӗ юррисене пичетленӗ. Чӑваш поэчӗсемпе — П. Ялкирпа, Ю. Сементерпе, Г. Беловпа, П. Голицинпа, В. Харитоновпа, Ю. Петров-Вирьялпа тачӑ ҫыхӑну тытнӑ. Чӑвашрадиопа, унти музыка передачисен редакторӗсемпе, хорта юрлакансемпе — А.

Малалла...

Етӗрне районне «Агро – ТВ» федераци телеканалӗн журналисчӗсем ҫитнӗ. Юлашки вӑхӑтра Чӑваш Енри ял хуҫалӑхӗнче мӗнле улшӑнусем пулнӑ? Журналистсем кун пирки кӑларӑм хатӗрлеҫҫӗ.

Чи малтанах журналистсем «Етӗрнесӗт» предприятире пулнӑ. Савут мӗнле ӗҫленипе, мӗн туса кӑларнипе кӑсӑкланнӑ вӗсем. Савута пахалӑхсӑр сӗт лекме пултарнипе пултарайманни те интереслентернӗ вӗсене.

Предприяти мӗнле аталанни пирки Сергей Токсубаев тӗп директор каласа кӑтартнӑ. Халӗ талӑкра 180 тонна сӗтрен юр-вар хатӗрлеҫҫӗ. Предприяти ӗҫченӗсем шалӑва вӑхӑтра илеҫҫӗ.

Унтан журналистсем В.Чапаев ячӗллӗ лаша савутне ҫитнӗ. Унӑн пуласлӑхӗ пысӑк. Ҫурла уйӑхӗнче савут 90 ҫул тултарнӑ тӗле спорт мероприятийӗсем ирттерме палӑртнӑ.

Тележурналистсем ял ҫыннисемпе те тӗл пулнӑ.

Муркаш районӗнчи Ҫатракасси ял тӑрӑхӗн пуҫлӑхӗ йывӑҫ саккуна пӑсса каснӑ. Пӗтӗмпе 192 йывӑҫа йӑвантарнӑ вӑл.

Ку ӗҫре ӑна ял халӑхӗ пулӑшнӑ. Анчах халӑха улталанӑ вӑл. Йывӑҫсене касни саккунлӑ пулнине, унта йӗлтӗр йӗрӗ тумаллине каланӑ вӑл. Ҫапла пӗлтӗрхи юпа уйӑхӗнче халӑх кар тӑрса 192 йывӑҫа — хыр, ҫӑка, вӗрене, юман — каснӑ. Вӗсене вӑл ял халӑхне пама шантарнӑ.

Халӗ должноҫри ҫыннӑн явап тытма тивӗ. Вӑл Ильинкӑри вӑрман хуҫалӑхне сиен кӳнӗ. Пӗтӗмпе 1,5 миллион тенкӗ тӑкак кӑтартнӑ. Следовательсем 30 кӳнтеленрен ыйтса пӗлнӗ. Халӗ пуҫиле ӗҫе суда ярса панӑ.