Ачасем каникулта. Анчах ӑна нумайӑшӗ усӑллӑ ирттересшӗн, урам тӑрӑх йытӑ хӑваласа чупасшӑн мар. Ав Улатӑр районӗнчи Алтышево шкулӗн вӗренекенӗсем Хусана экскурсие ҫитсе килнӗ. Вӗсем икӗ культурӑна пӗрлештерекен Кремле кӗрсе курнӑ.

Экскурсие ертсе пыраканни Хусан пирки халап, вӑл 16-мӗш ӗмӗрте ҫӗкленни ҫинчен каласа кӑтартнӑ. Унтан ачасем мӑсӑльмансен йӑли-йӗркипе паллашнӑ.

Шӑпӑрлансем Хусанти илемлӗ вырӑнсене ҫитсе курнӑ. Бауман урамӗпе ҫӳренӗ хыҫҫӑн вӗсем метропа ярӑннӑ. Кайран Океанариума ҫитнӗ, тӗрлӗ пулӑпа паллашнӑ, акӑшсене тӑрантарнӑ. Крокодила 5 сантиметртан курма пултарнӑ.

Алтышево ачисем экскурсирен лайӑх кӑмӑлпа таврӑннӑ. Вӑл вӗсен тавракурӑмне пуянлатма пулӑшнӑ.

Ҫӗртме уйӑхӗнче Акатуйсем пӗрин хыҫҫӑн тепри иртеҫҫӗ. Ҫак кунсенче вал Куславкка районӗнче те пулнӑ. Унта ЧР Элтеперӗн тивӗҫӗсене вӑхӑтлӑха пурнӑҫлакан Михаил Игнатьев та ҫитнӗ.

Куславкка районӗнчи ял тӑрӑхӗсем кӗнеке куравӗсем йӗркеленӗ. Хӑнасене кӗнекепе те, ҫӑкӑр-тӑварпа та кӗтсе илнӗ.

Уява Атӑл хӗрринче йӗркеленӗ. Тӗп сцена патне ҫӗр-ҫӗр куракан пухӑннӑ. Кӑҫал район ҫуракине ӑнӑҫлӑ вӗҫленӗ, ҫавӑнпа ҫӗр ӗҫченӗ чунтан савӑннӑ.

Йӑлана кӗнӗ тӑрӑх, чи лайӑх ӗҫченсене чысланӑ. Хӑшӗ-пӗрине ялта ҫурт хӑпартмашкӑн е туянмашкӑн социаллӑ тӳлев панӑ. Ҫав йышра Рожновсен ҫемйи те пулнӑ.

Михаил Игнатьев хуҫалӑх тытса пыракан ҫынсемпе кӑмӑллӑ пулнине палӑртнӑ. Вӑл ку ӗҫ йывӑр пулнине ҫирӗплетнӗ.

Кӗҫех Чӑваш Енре йӑлана кӗнӗ пӗтӗм тӗнчери Кокель плэнерӗ иртмелле. Ӑна ҫулсеренех йӗркелеҫҫӗ.

Кӑҫал вӑл утӑ уйӑхӗн 8-21-мӗшӗсенче Патӑрьел районӗнче иртӗ. Йӑлана кӗнӗ тӑрӑх, ӑна Турхан ялӗнче йӗркелеҫҫӗ. Ӑна чӑваш професси ӳнерне йӗркелекенӗсенчен пӗрине Алексей Афанасьевич Кокеле халаллаҫҫӗ. Вӑл 1880–1956 ҫулсенче пурӑннӑ.

Пӗтӗм тӗнчери Кокель плэнерӗнче этюдсем ӳкерме тухса ҫӳреҫҫӗ. Ҫавӑн пекех ӑсталӑх класӗсем, пултарулӑх тӗлпулӑвӗсем иртеҫҫӗ. Ӳнерӗн пӗтӗмлетӳ куравӗ те пулӗ.

Плэнера Чӑваш Енри, Раҫҫейри тӗрлӗ регионсенчи, Украинӑри, Беларуҫри профессионал ӳнерҫӗсем (живописҫӑсем, графиксем) хутшӑнма пултараҫҫӗ.

Александра Горбунова тунӑ сӑн

Чӑваш Енре хӑрушӑ инфекци малалла сарӑлнине пӗлтереҫҫӗ. Халӗ ав ҫӗртме уйӑхӗн 12-мӗшӗнче Элӗк районӗнчи Павлушкӑнь ялӗнче урнӑ чире тупса палӑртнӑ, карантин пулнине пӗлтернӗ.

Икӗ уйӑха тӑсӑлӗ вӑл. Хушӑва ЧР Элтеперӗн тивӗҫӗсене вӑхӑтлӑха пурнӑҫлакан Михаил Игнатьев алӑ пуснӑ. Документра карантин мӗн сӑлтавпа пулнине палӑртман.

Ветеринарсем палӑртнӑ тӑрӑх, урнӑ чир ҫыншӑн та, чӗрчуншӑн та хӑрушӑ. Вӑл тӗп нерв тытӑмне сиенлетет. Ҫавӑнпа халӑха документра кӑтартнӑ сӗнӳсене пӑхӑнма ыйтаҫҫӗ. Ҫавӑн пекех кил хуҫисен выльӑх-чӗрлӗхпе тимлӗрех пулмалла.

ЧР Патшалӑх ветеринари служби хыпарланӑ тӑрӑх, Раҫҫейре кӑҫал ҫу уйӑхӗн 16–31-мӗшӗсенче 128 тӗслӗхе тупса палӑртнӑ. Ытларах чухне урнӑ чир — тилӗсен (49), йытӑсен (34 тӗслӗх).

Владислав Смирнов тунӑ сӑнсем

Шупашкар районӗнче те халӑх ҫуракине вӗҫленӗ ятпа Акатуя пухӑннӑ. Кӑҫал вӑл Кӗҫӗн Сӗнтӗр ялӗнче иртнӗ. Район ҫыннисем тата хӑнисем спортӑн тӗрлӗ тӗсӗнче вӑй виҫнӗ, апат-ҫимӗҫпе хӑналаннӑ, ташланӑ, юрланӑ. Пысӑках мар уҫланкӑра йывӑҫ хула йӗркеленӗ.

Акатуй ҫӗртмен 13-мӗшӗнче иртнӗ. Унта Шупашкар районӗн хисеплӗ ҫынни, ЧР Элтеперӗн тивӗҫӗсене вӑхӑтлӑха пурнӑҫлакан Михаил Игнатьев та ҫитнӗ. Михаил Васильевич тухса калаҫнӑ май халӑхӑн ҫитӗнӗвӗсем ҫинче чарӑнса тӑнӑ.

Районти чи лайӑх ӗҫченсене патшалӑх наградисемпе чысланӑ. Уявра парашют спорчӗпе ӑмӑртнӑ, кӗрешӳҫӗсем тупӑшнӑ.

Сӑнсем (16)

Ҫӗртме уйӑхӗн 12-мӗшӗнче каҫхи 7 сехет ҫурӑра ҪҪХПИ ӗҫченӗсем Chevrolet Niva урапана чарнӑ. Водитель ахаль ҫул ҫинчен тӗп ҫул ҫине тухма хӑтланнӑ ун чухне.

Руль умӗнчи арҫын права вырӑнне удостоверени кӑтартнӑ-мӗн. Правана манса хӑварнӑ имӗш. Удостоверени вара Комсомольски район администрацийӗн пуҫлӑхӗ пулнине ӗнентерет.

Михаил Афанасьев эрех ӗҫнине пытарман. Хӑй тӗрлӗ ертӳлӗх патне шӑнкӑравласа ҫитме хӑтланнӑ. Унтан освидетельствовани тухма хирӗҫ пулнӑ.

Хӑй каланӑ тӑрӑх, унӑн ялне ҫити 3 ҫухрӑм ҫеҫ каймалла пулнӑ. ҪҪХПИ ӗҫченӗсем вара административлӑ 3 материал ҫырнӑ: руль умне документсӑр ларнӑшӑн, путевкӑсӑр ҫӳренӗшӗн (урапа район администрацийӗн шутланать) тата освидетельствовани тухма хирӗҫленӗшӗн.

Чӑваш Енре 3 миллионран хаклӑ урапасем пурӗ 219 иккен. Кун пирки Федерацин налук службин республикӑри управленийӗнче пӗлтернӗ. Икӗ ҫыннӑн машини 10 миллион тенкӗрен хаклӑ-мӗн. Вӗсен хуҫисем уйрӑм ҫынсем тесе палӑртнӑ. 15 миллионтан хаклӑ машинӑсем Чӑвашра ҫук-мӗн.

Урапашӑн транспорт налукӗ тӳлемелле те, 3 миллион ытла тенкӗ тӑраканнисемшӗн вӗсен хуҫисен пурӗ 10 миллиона яхӑн кӑларса хума тивет. Ҫитменнине, хаклӑ машинӑсене урӑх тарифпа, хаклӑраххипе, тӳлеттереҫҫӗ. Аса илтеретпӗр, вӗсене нумаях пулмасть «пысӑк пуянлӑх» йышне кӗртрӗҫ. Ку вӑл — федераци шайӗнче йышӑннӑ саккунпа килӗшӳллӗн.

Сӑмах май каласан, урапасен хакӗ хӑпарнӑран та «пысӑк пуянлӑхрисен» йышне ытларах машина лекнӗ тесе шухӑшлакансем пур.

Шупашкарти 1-мӗш клиника пульницинче ыркӑмӑллӑх акцийӗ малалла пырать. Вӑл «Кӗнеке — ял ачисене» ятлӑ. Ӑна ЧР Наци вулавӑшӗ Литература ҫулталӑкне халалласа йӗркеленӗ.

ЧР Сывлӑх министерстви пӗлтернӗ тӑрӑх, акцие ял вулавӑшӗсенчи фондсене пуянлатас, халӑха, уйрӑмах ачасене, кӗнеке вулама илӗртес тӗллевпе йӗркеленӗ.

Акцие 1-мӗш клиника пульницин чылай ӗҫченӗ хутшӑннӑ. Нумаях пулмасть ҫамрӑк вулакансем валли пӗр пациентка нумай кӗнеке йӑтса килнӗ. Вӗсем ҫӗнех мар, анчах усӑ курма юрӑхлӑ.

Пульница ӗҫченӗсем аслӑрах вулакансем валли илемлӗ литература нумай пухнӑ. Вӗсене Ҫӗрпӳ районӗнчи Михайловка вулавӑшне илсе кайӗҫ.

Акцие кирек кам та хутшӑнма пултарать. Вӑл раштав уйӑхӗн 25-мӗшӗччен пырӗ. Ыйтса пӗлмелли телефон: 23-56-11.

Вӑтам професси пӗлӗвӗ паракан учрежденисем хальхи вӑхӑтра педагогсем ҫулланса пынипе палӑраҫҫӗ иккен. Ватӑлмасӑр никам та пурӑнманни паллӑ-ха ӗнтӗ. Анчах кунта сӑмахӗ маларах каланӑ учрежденисенче аслӑ ҫулсенчи педагогсем кӑна юлни пирки пырать. Ӗҫлӗх вӗрентӗвӗн ӑстисем уйрӑмах ҫитмеҫҫӗ иккен.

Кӑҫалхи кӑрлачӑн 1-мӗшӗ тӗлне техникумсемпе колледжсенче ун пек ӑстасем 291-ӑн ӗҫленӗ. Вӗсенчен 20 проценчӗ — 55 ҫултан иртнисем. 3 ҫултан пӗчӗкрех ӗҫ стажӗллисен йышӗ 12,4 процент кӑна иккен.

Техникумсемпе колледжсенчи пӗтӗмӗшле вӗренӳ дисциплинисене ӑша хывтаракансене шкулти вӗрентекенсен тата педагогика енӗпе аслӑ шкулсем пӗтернисен шучӗпе шайлаштарма тивет пулсан, практика пӗлӗвне паракансене тупасси йывӑр иккен.

Регионӑн экономикине професси кадрӗсемпе тивӗҫтерес тесен ку тытӑма ҫамрӑк специалистсем кирли куҫкӗрет. Ҫакна шута илсе Чӑваш Ен Элтеперӗ нумаях пулмасть ятарлӑ хушу кӑларнӑ. Унта вӑл професси пӗлӗвӗ паракан патшалӑх организацийӗсенче вӗренекен пултаруллӑ ҫамрӑксене, пурӗ 10 ҫынна, 10-шар пин тенкӗ уйӑрма йышӑннӑ. Ӑна тивӗҫнисен кайран професси пӗлӗвӗ паракан организацисене ӗҫе вырнаҫмалла.

Малалла...

Ӗнер, ҫӗртме уйӑхӗн 70-мӗшӗнче, Патӑрьел районӗнчи Тутар Сӑкӑт ялӗнче Сапантуя паллӑ тунӑ. Унта ҫӗр ӗҫченӗсене саламламашкӑн район администрацийӗн пуҫлӑхӗ Николай Глухов та ҫитнӗ.

Тутар Сӑкӑт ял тӑрӑхӗн пуҫлӑхӗ Нагим Хасянов ентешӗсене ҫураки вӗҫленнӗ ятпа саламланӑ.

Уяв Коранри аятсене вуланинчен пуҫланнӑ. Унтан ял тӑрӑхӗнчи чи маттур та хастар ҫынсене Хисеп грамотисемпе, парнесемпе чысланӑ.

Уява малалла Тутарстан Республикинчи паллӑ артистсем тӑснӑ. Вӗсемпе танах вырӑнти пултаруллӑ ҫынсем те ташланӑ-юрланӑ.

Чи вӑйлисем спорт ӑмартӑвӗсенче вӑй виҫнӗ. Ҫав кун Тутар Сӑкӑт ялӗ хаваслӑхпа тулса кӗрленӗ. Пурте лайӑх тыр-пул пуласса шанса савӑннӑ.

Сӑнсем (78)