Шупашкарта Трактор тӑвакансен культура керменӗ хыҫӗнче кадет корпусӗ хута кайӗ. Унта ҫынсем валли канмалли вырӑн та пулӗ.

Унччен ҫав вырӑнта халӑх шашлӑк ӑшалама юратнӑ. Анчах каннӑ хыҫҫӑн чылайӑшӗ хӑйӗн хыҫҫӑн ҫӳп-ҫапа пуҫтарман, пӑрахса хӑварнӑ. Волонтерсем кашни ҫул тасатнӑ унта, анчах кӑштахран каллех тискер ӳкерчӗк хуҫаланнӑ.

Кадет корпусне ҫитес ҫулхи авӑн уйӑхӗн 1-мӗшӗ тӗлне хута яма палӑртнӑ. Паян обществӑна проект эскизӗсемпе паллаштарӗҫ. Канмалли паркра аллея, фонтан, пӑр катокӗ те пулӗҫ.

Ҫынсем унти юмансене каснӑшӑн пӑшӑрханаҫҫӗ. Анчах влаҫрисем ӗнентернӗ тӑрӑх, пӗрне те тӗкӗнмӗҫ. Темиҫе ҫул каялла ӳссе ларнӑ хунавсене ҫеҫ касӗҫ.

Студентсен урамӗнчи ишӗлнӗ тротуар

«Cheb.ru» порталта ӗнер ҫырнӑ тӑрӑх, утӑ уйӑхӗн 2-мӗшӗнче Шупашкарти Студентсен урамӗнчи тротуар вырӑн-вырӑнпа шӑтса-путса кӗрсе кайнӑ. Ик айкки те тӑвайкки мар ҫын кун пикри Шупашкарти пӗрлехи диспетчер службине 23-50-75 номерпа шӑнкӑравласа систернӗ. «Итлерӗҫ, асфальт хӑш тӗлте путса кӗнине уҫӑмлатрӗҫ», — ҫырать ку хыпар авторӗ. Вӑл пӗлтернӗ тӑрӑх, йӑлтах ӑнлантарнӑ.

Хальччен юсанӑ пуль тесе пурӑннӑ ҫын утӑ уйӑхӗн 8-мӗшӗнче те лару-тӑру улшӑнманнине асӑрханӑ. Виҫӗмкун, утӑ уйӑхӗн 11-мӗшнче, ҫынсем вӑл путӑка пластмасса савӑтсем пӑрахнине асӑрханӑ.

Тротуар путса кӗнине хыпарлакан автор те диспетчер службинче кирлӗ ҫӗре пӗлтермен, те хӑш вырӑнта ишӗлнине тупайман тесе пуҫ ватать. Ҫывӑх кунсенче вӑл тата ҫав тӑрӑха кайса пӑхасшӑн.

Полицейскисем Шупашкарта пурӑнакан 33 ҫулти арҫынна тытса чарнӑ. Вӑл машинӑн патшалӑх номерне вӑрланӑ та куншӑн укҫа ыйтнӑ.

ЧР ШӖМӗ пӗлтернӗ тӑрӑх, арҫын «Лада Гранта» машинӑн номерне йӑкӑртнӑ. «Тимӗр урхамах» Тӑххӑрмӗш пилӗкҫуллӑх проспектӗнче тӑнӑ. Вӑрӑ машина кантӑкӗ ҫинче ҫыру хӑварнӑ: унта кӑтартнӑ номерпе шӑнкӑравламалла та 500 тенкӗ памалла. Ҫапла номере тавӑрма пулать имӗш.

Вӑрра тупма йывӑр пулман. Ӑна часах тытса чарнӑ. 33-ри арҫын унччен те судпа айӑпланнӑ. Вӑл сим-карттӑна урамра тупнӑ мобильникрен кӑларса илнӗ иккен. Патшалӑх номерне хуҫине тавӑрса панӑ ӗнтӗ. Арҫынна вара 1 ҫуллӑха ирӗкрен хӑтарма пултараҫҫӗ.

Апатлантарма хальлӗхе саккунах кӑларман-ха. Хальлӗхе вӑл проект шайӗнче. Саккун проектне паян иртнӗ Чӑваш Енӗн Правительствин ларӑвӗнче республикин вӗренӳ ҫинчен калакан саккунне улӑшу кӗртес ыйтӑва пӑхса тухнӑ. Проекта хатӗрленисем саккунӑн 14-мӗш статйине улшӑну кӗртесшӗн.

Саккун проектне сахал тупӑшлисен ачисене тӳлевсӗр апатлантарас тӗллевпе хатӗрленӗ. Чӑваш Енӗн влаҫ органӗсен официаллӑ порталӗнче ҫырнӑ тӑрӑх, Шупашкарти кадет корпусӗ 2016 ҫултанпа Вӗренӳ министерствин балансӗ ҫинче. Ҫывӑх вӑхӑтра вӑл федерацин Атӑлҫи округӗн шайне тухӗ. Шупашкарта шкул вырӑнне корпус тӑвас ӗҫ кӗҫех пуҫланмалла. РФ Хӳтӗлев министерстви те ӑна тума пулӑшмалла. Иртнӗ уйӑхӑн вӗҫӗнче тӑватӑ енлӗ килӗшӗве алӑ пусса та ҫирӗплетнӗччӗ.

Паянхи кун шкулта вӗренекен 200 ытла ачаран 24-шӗн ҫемьери тупӑш шайӗ республикӑра пурӑнмалли чи пӗчӗк виҫерен сахалрах. Вӗсене тӳлевсӗр апатлантарасшӑн.

Кӑҫал «Эткер» этнокультура уйлӑхӗ Шупашкар районӗнче, «Золотой колос» (чӑв. Ылтӑн пучах) ачасен сывлӑхне ҫирӗплетмелли лагерьте ӗҫлет. «Тантӑш» хаҫат пӗлтернӗ тӑрӑх, Чӑваш Енрен, Пушкӑртстанран, Тутарстанран, Чӗмпӗр, Чулхула, Ӗрӗнпур, Сарӑту, Тӗмен облаҫӗсенчен, Мускавран килнӗ 39 ача икӗ эрне канать. Вӗсем тӗрлӗ ӳсӗмрисем: арҫын ачасемпе хӗрачасем 4—10-мӗш классенче вӗренеҫҫӗ.

Уйлӑха Шупашкарти 33-мӗш шкулӑн учителӗ Ирина Диарова ертсе пырать, воспитателӗсем — Ҫӗрпӳ районӗнчи Опытный шкулӗн учителӗ Татьяна Петрова тата Муркаш районӗнчи Калайкасси шкулӗн учителӗ Александр Степанов тесе хыпарланӑ хаҫатҫӑсем тӗнче тетелӗнчи хӑйсен ушкӑнӗнче.

«Ырӑ ир», «тавтапуҫ», «апачӗ тутлӑ пултӑр», «ырӑ каҫ» сӑмахсене те ачасем тӑван чӗлхепе калаҫҫӗ.

Улатӑрти районсем хушшинчи прокуратура тӑлӑхсен прависене аслисем епле пӑхӑннине тӗрӗсленӗ. Ҫапла тума надзор органне вӗсене усрава илнисен ашшӗ-амӑшӗ пулӑшу ыйтни хистенӗ.

Прокуратура Улатӑр хула администрацийӗн тата муниципалитетри хӑш-пӗр ача пахчисен: «Колокольчик» (чӑв. Шӑнкӑрав), «Звездочка» (чӑв. Ҫӑлтӑрчӑк), «Светлячок» (чӑв. Ҫутӑ хурт), «Теремок» (чӑв. Чаплӑ пӳрт), «Родничок» (чӑв. Ҫӑлкуҫ), «Сказка» (чӑв. Юмах) — ӗҫӗ-хӗлне тӗрӗсленӗ. Вӗсенче ачасене пӑхса тӑнишӗн саккуна пӑсса укҫа илнӗ.

Тӑлӑхсене усрава илнисенчен вӗренӳшӗн укҫа тӳлеттермелле мар. Ку йӗркене РФ саккунӗсемпе пӑхса хӑварнӑ. Улатӑрсем апла ҫӑмӑллӑхпа тем сӑлтавпа тивӗҫтерме килӗшмен. Ашшӗ-амӑшӗ Улатӑр хула администрацийӗн право экспертизин специалисчӗсенчен те пулӑшу ыйтса пӑхнӑ. Шӑпӑх ҫав орган опекӑпа попечительство енӗпе ӗҫлет. Унтисем ку ҫӑмӑллӑх усрава илнисене пырса тивмест тесе ӗнентернӗ.

Саккуна пӑсакан ача пахчисен ертӳҫисен тӗлӗшпе административлӑ ӗҫ пуҫарнӑ.

Чӑваш Енре ҫитес уйӑхӑн пуҫламӑшӗнчен пуҫласа пӑши тытма пуҫлӗҫ. Республика Элтеперӗн указӗнче ирӗк панӑ вӑхӑт 2017 ҫулхи ҫурла уйӑхӗн 1-мӗшӗнчен ҫитес ҫурла уйӑхӗн 1-мӗшӗччен пырӗ.

Паянхи кун тӗлне пирӗн республикӑра 1238 пӑшие шута илнӗ. Ҫапла, нумаях мар. Сунар вӑхӑтӗнче ҫулталӑкран иртнӗ пӑшисене ҫеҫ тытмаллине каланӑ. Ама е аҫа пулнине кура тиркемӗҫ. Пӑшие питех юратакансен Йӗпреҫ тӑрӑхне каймалла. Унта вӗсене тӑваттӑ тытма ирӗк пур. «Кедр» сунар хуҫалӑхӗнче ҫулталӑкра 3 пӑшие тытма чармӗҫ, Тӑвай, Пӑрачкав, Канаш, Улхаш сунар хуҫалӑхӗсенче — икшер, ыттисенче — пӗрер.

Хӑш сунар хуҫалӑхӗнче сунарҫӑсем миҫе пӑши тытнине камсем шутласа тӑрассине тата пӑшин ҫулне сунарҫӑсем епле палӑртассине Элтепер указӗнче асӑнман.

Чӑваш Енре фельдшерпа акушер пункчӗсене хута янӑ чухне 20 миллион тенке яхӑн перекетлеме май килнӗ. Кун пирки ЧР Сывлӑх сыхлавӗн министерствин сайтӗнче пӗлтернӗ.

Мӗнле майпа перекетленӗ-ха? ФАПсене тунӑ чухне ирттернӗ аукционсенче 19,9 миллион тенкӗ перекетлеме май килнӗ. Малтанхи хака 3 миллион та 603,9 пин тенкӗ палӑртнӑ. Кайранхи хака вара электронлӑ аукцион пӗтӗмлетӗвӗпе палӑртнӑ.

Перекетленнӗ укҫа-тенкӗпе республикӑри 16 районта тума палӑртнӑ 25 ФАПа туса пӗтерӗҫ. Ҫавӑн пекех Вӑрнар районӗнчи Сӑкат ялӗнче ҫӗнӗ ФАП тӑвӗҫ. Вӑл унччен тӗпӗ-йӗрӗпе ҫунса кайнӑ.

Шупашкарти тӗп пасар умӗнче ялти ҫынсене сутма чарнӑ. Анчах халӑх ниепле те итлемест, пур-пӗрех сутма ҫӳрет.

Нумаях пулмасть Шупашкарта рейд иртнӗ. Унашкаллисене тӑтӑшах йӗркелеҫҫӗ. Хальхинче тӗп пасар умне 5 сехет тӗрӗсленӗ. Илпек, Гагарин урамӗнчи, Ленин проспектӗнчи хӑш-пӗр ҫурт патӗнче дежурство йӗркеленӗ.

Рейд вӑхӑтӗнче санкцилемен суту-илӳн 20 фактне шута илнӗ. Ленин районӗнче кӑна кӑҫалхи ҫулӑн пӗрремӗш ҫурринче ҫак тӗлӗшпе 400 протокол ҫырнӑ, 41 суту-илӳ вырӑнне пӑрахӑҫланӑ. Халӗ Шупашкарта «канмалли кунсенчи» ярмӑрккӑна йӗркелес ыйтӑва сӳтсе яваҫҫӗ. Унта ҫынсем хӑйсен продукцине сутма пултарӗҫ.

Шупашкарти Ҫӗнтерӳ паркӗнчи Ӗмӗр сӳнми ҫулӑм айне арҫын кӗрсе ларнӑ та вак укҫана пухнӑ. Ку утӑ уйӑхӗн 10-мӗшӗнче пулнӑ.

Хайхи арҫынна иртен-ҫӳрен асӑрханӑ. Вӑл Ӗмӗр сӳнми ҫулӑмӑн виткӗчне илсе кӗнӗ те хупӑнса ларнӑ, лӑпкӑн кӑна укҫа пуҫтарнӑ.

Ҫав самантра палӑк умӗнчен патрульпе пост службин ӗҫченӗсем иртсе пынӑ. Вӗсем асӑну комплексне тӗрӗслеме шухӑшланӑ та арҫынна асӑрханӑ.

44 ҫулти арҫынна тытса чарнӑ. Унпа калаҫнӑ, асӑрхаттару панӑ. Вӑл унччен те саккун урлӑ каҫнӑ пулнӑ.