Ыран Мари Элти Шкетан ячӗллӗ наци драма театрӗнче хальхи вӑхӑтри чӑваш драматургӗн, Арсений Тарасовӑн, «Мунча кунӗ» пьеси тӑрӑх «Монча кечын» премьера кӑтартӗҫ.

Пьеса авторӗ ӳнерӗн ҫак енӗпе ӗҫлекен ҫармӑсри пултарулӑх ҫыннисене палланине пытармасть. Иртнӗ ӗмӗрӗн 90-мӗш ҫулӗсенченех пӗлет иккен. Ҫеҫпӗл Мишши ячӗллӗ Чӑваш ҫамрӑксен театрӗн хальхи режиссерӗпе, Иосиф Дмитриевпа, кӳршӗллӗ республикӑна спектакль курма кайнине те вӑл кӑмӑлтан аса илет. Ҫавӑн чухне Геннадий Гордеев драматургпа, сӑмахран, паллашса-туслашса кайнӑ. Гордеев паян унти Ҫамрӑксен театрӗнче литература пайне ертсе пырать. Ҫармӑссем хӑйсем те пирӗн пата Арсений Тарасов пьеси тӑрӑх лартнӑ спектакльсене курма килсе ҫӳренӗ. Ҫавӑн пек чухне кӑмӑлланӑ та вӗсем «Мунча кунӗ» спектакле. Хайлава маларах асӑннӑ Геннадий Гордеев ҫармӑсла куҫарнӑ. Унти наци драма театрӗ вара куракан патне ҫитерес тенӗ.

«Мунча кунӗ» хальхи вӑхӑтра пирӗн республикӑра та пырать. Ӑна К.В. Иванов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх академи драма театрӗ лартнӑччӗ. Режиссер пулса ӑна куракан патне театрӑн ӳнер ертӳҫи Валерий Яковлев хӑй ҫитернӗччӗ.

Малалла...

Палӑк эскизӗ

Шӑматкун, юпан 18-мӗшӗнче, Раҫҫейри парламентаризм 110 ҫул тултарнине халалланӑ мероприятисемпе килӗшӳллӗн Красноармейски районӗнчи Упи ялӗнче Яков Абрамов палӑкне савӑнӑҫлӑ лару-тӑрура уҫӗҫ. Яков Абрамович — Раҫҫей Империйӗн Патшалӑх Думин депутачӗ.

Вӑл 1873 ҫулта Упи ялӗнче хресчен ҫемйинче ҫуралнӑ, ялти чиркӳ прихучӗн шкулне пӗтернӗ. 1906 ҫулта ӑна Патшалӑх Думин депутатне суйланӑ. Ҫав ҫулах вӑл Хусанта йӗркеленнӗ чӑвашсен пӗрремӗш хаҫачӗн «Хыпарӑн» корреспонденчӗ пулнӑ.

2011 ҫулта, Раҫҫейри парламентаризм 105 ҫул тултарнӑ чухне, Патшалӑх Думин пӗрремӗш чӑваш депутачӗн тӑван тӑрӑхне виҫӗ депутат — Алла Кузьмина, Вера Лекарева, Анатолий Аксаков килнӗ. Шӑп ҫавӑн чухне Яков Абрамов палӑкне лартас шухӑш ҫуралнӑ. Кӑштахран Упире унӑн палӑкне лартма, унӑн ячӗпе ыркӑмӑллӑх фончӗ йӗркелеме йышӑннӑ.

Шупашкарта иртнӗ Пӗтӗм тӗнчери спорт канашлӑвне такам та килсе ҫитни каламасӑрах паллӑ. Бразилинчен Карлос Энрике Кардим эвчӗ пулнӑ.

Бразили ҫыннине Шупашкар пек пысӑк мар хуласенче те спорт сооруженийӗсене аван йӗркелни килӗшни тесе ӗнентерет Чӑваш Ен Элтеперӗн Администрацийӗн пресс-служби. Мускавра тата Питӗрте пулса курнӑскер Чӑваш Енӗн тӗп хулинче те ӑна ҫав тери лайӑх пуласса шанман та-мӗн. «Рио-де-Жанейрора тата Сан-Паулӑра кӑна пулнипе Бразилие пӗлеймӗн. Раҫҫее те пӗчӗк хуласене ҫитнӗ хыҫҫӑн кӑна ӑнланма май пур», — ҫапларах шухӑшлать иккен вӑл.

Карлос Энрике Кардим Чӑваш наци музейӗнче пулса чӑваш халӑхӗн историйӗпе, пурнӑҫӗпе, музыка инструменчӗсемпе, чӗрчунсен тӗнчипе, экономика аталанӑвӗпе паллашнӑ. Чӑваш патшалӑх ӳнер музейӗнчи экспонатсемпе те вӑл чунтан кӑсӑкланнӑ. К.В. Иванов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх академии драма театрӗнче хӑна «Шанель Пике» спектакле пӑхнӑ. СССР халӑх артисткин Вера Кузьмина вылякан сӑнара уйрӑмах тӗлӗнсе йышӑннӑ иккен.

Роспотребнадзорӑн Чӑваш Енри управленийӗ Шупашкарта кӑларнӑ мечӗксем ача сывлӑхӗшӗн сиенлӗ пулнине палӑртнӑ. Теттере цинк нормӑран 1,8 хут нумайрах пулнӑ.

Роспотребнадзорӑн Чӑваш Енри управленийӗн тӗп специалисчӗ Наталья Кузьмина пӗлтернӗ тӑрӑх, мечӗке Эльгер урамӗнчи 20-мӗш ҫуртри лавккара туртса илнӗ. Ӑна Шупашкарти В.И.Чапаев ячӗллӗ производство пӗрлешӗвӗ кӑларнӑ-мӗн.

Тӗпчев ирттермешкӗн суту-илӳ лавккинче тӗрлӗ тетте туяннӑ. Ҫав шутра — мечӗк те. Анализ тунӑ хыҫҫӑн унта сиенлӗ япала пулнине палӑртнӑ.

Тӗрӗслев хыҫҫӑн сутуҫа 20 пин тенкӗлӗх штрафланӑ. Теттена туса кӑларакана — 100 пин тенкӗлӗх. Завода ку ҫитменлӗхсене пӗтерме хушнӑ.

Юпан 20–24-мӗшӗсенче Ҫеҫпӗл Мишши ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх ҫамрӑксен театрӗ «Ачасем валли ҫыракан наци драматургӗсен пултарулӑх лабораторийӗ» регионсем хушшинчи лаборатори-форум ирттерет.

Мероприяти тунтикун, юпан 20-мӗшӗнче, 13 сехет те 30 минутра театрӑн Пӗчӗк залӗнче уҫӑлать. Ун чух пӗрремӗш лаборатори те иртӗ. Теми — юмахсемпе халапсем ачасене воспитани парассине витӗм кӳни. Беларуҫ Республикинчи Светлана Лаптева текен авторӑн «Небесные звонари» пьеса эскизне Чӑваш патшалӑх ҫамрӑксен театрӗн артисчӗ Наталья Шамбулина режиссер евӗр кӑтартӗ. Михаил Сунталӑн «Тӑм чӗлхе» пьесине те ҫав кун вуламалла. Ку та Наталья Шамбулина ӗҫӗ пулӗ. Унтан лаборатори ертӳҫи, ӳнер пӗлӗвӗн кандидачӗ Ирина Мягкова, Раҫҫейӗн тава тивӗҫлӗ ӳнер ӗҫченӗ, эксперт-режиссер Валерий Персиков тата Сергей Фишер критик хутшӑннипе лабораторие сӳтсе явӗҫ.

Каҫхине, 18 сехет те 30 минутра, Наци спектаклӗсен фестивальне Калмӑкри А.Басангов ячӗллӗ наци драматурги театрӗн «Араш» спектакльне кӑтартӗҫ.

Ытти кун та лабораторисем ӗҫлӗҫ-ха. Наци спектаклӗсен фестивалӗ пынӑ май ытларикун, сӑмахран, Иосиф Трер лартнӑ «Ама кайӑк ҫулӗпе» спектакль кӑтартӗҫ.

Малалла...

Университетран вӗренсе тухнӑ педагогсем каллех парта хушшине лараҫҫӗ. Мӗн тӗллевпе?

Ачасене кӑсӑклантарас тесен урока епле пуҫламалла? Шӑпӑрлансем итлемесен мӗн тумалла? Иккӗ паллӑ лартмалла-и? Чылай чухне ҫамрӑк специалистсем ку ыйтусен хуравӗсене пӗлмеҫҫӗ. Ҫавӑнпа вӗсене пулӑшас тӗллевпе вӗренӳ институчӗ «Ҫамрӑк педагогсен шкулӗ» проект пуҫарнӑ.

Халӗ уроксем хыҫҫӑн вырӑс чӗлхи, истори, физика, географи предмечӗсене вӗрентекенсем курссене ҫӳреме тытӑнӗҫ. Унтан вӗсем республикӑри чи лайӑх вӗрентекенсемпе тӗл пулӗҫ.

Юпа уйӑхӗн 10-мӗшӗнче Чӑваш наци телекуравӗ 3 ҫул тултарнӑ. Ҫак тапхӑрта республика ҫыннисем патне тележурналистсем тӗрлӗ кӑларӑм илсе ҫитернӗ.

Телекурав пурнӑҫа терлӗ енлӗн ҫутатма тӑрӑшать: экономика, социаллӑ ыйту, спорт, культура… Пӗлтӗрхи авӑн уйӑхӗнче телекурав анлӑрах сарӑлма тытӑннӑ. Халӗ Наци телекуравне Шупашкарта, Ҫӗнӗ Шупашкарта, Канашра, Сӗнтӗрвӑрринче, Куславккара, Ҫӗрпӳре, Кӳкеҫре, Тӗрлемесре, Сӑнав поселокӗнче курма пултараҫҫӗ.

Ҫитес вӑхӑтра телекурава Улатӑра, Ҫӗмӗрлене, Етӗрнене, Вӑрнара, Йӗпреҫе илсе ҫитересшӗн. Халӗ вара Наци телекуравне пурте тӗнче тетелӗнче курма пултараҫҫӗ.

«Ҫыхӑнура» халӑх тетелӗнче РФ Следстви комитечӗн Чӑваш Енри следстви управленийӗн криминалистика уйрӑмӗ пулӑшнипе «Следствие преступление уҫӑмлатма пулӑш» ушкӑн уҫӑлнӑ. Ӑна vk.com/public76252984 адреспа тупма пулать.

Йӗркелӳҫӗсем преступлени пирки мӗн те пулин пӗлекенсене кун пирки систерме ыйтаҫҫӗ. Кунсӑр пуҫне пабликра халӑх тетелӗнчи ҫынсем хӑйсен ыйтӑвӗсем тӗлӗшпе консультаци илме, Шупашкарта, Чӑваш Енре пулса иртекен ӗҫсем пирки пӗлме пултараҫҫӗ.

Ҫавӑн пекех ҫынсем тӗрлӗ сӑнӳкерчӗк, видео яма пултараҫҫӗ. Йӑлтах — анонимлӑ.

Тӗп банк виҫӗ кредит учрежденине ӗҫлеме чарнӑ. Ку списока хальхинче Калмӑкри «Кредитбанк» коммерци банкӗ, «Пурпе» акционерсен уҫӑ обществи, тата Мускаври «Ютикпэй» лекнӗ.

«Кредитбанк» пирки каласан, асӑннӑ кредит учрежденийӗ федераци саккунӗсене пӑхӑнман. Унсӑр пуҫне вӑл шанчӑксӑр операцисем тунӑ пулать. Шанчӑксӑр операци тесе Тӗп банк укҫана чикӗ леш енне пысӑк суммӑпа куҫарнине кӗртеҫҫӗ.

«Пурпе» лицензисӗр юлнин сӑлтавӗ те банк ӗҫ-хӗлӗ пирки калакан федераци саккунӗсене пӑхӑнманни. «Пурпе» банкӑн Шалти тӗрӗслевӗн правили Раҫҫей банкӗннипе килӗшсе тӑманнине те асӑрханӑ. «Ютикпэй» ятлӑ те маларах сӑннисем евӗртерех кӑлтӑксемпе ӗҫленӗ.

«Кредитбанк» тата «Прупе» вкладсене страхлакан тытӑмра пулнӑ май, асӑннӑ организацисене укҫа хунисене «кӗмӗле» тавӑрса парӗҫ.

Юпан 18-мӗшӗнче Шупашкарта Лермонтов балӗ пулӗ. Ӑна вырӑс ҫыравҫи ҫуралнӑранпа 200 ҫул ҫитнине халаллӗҫ.

Бал ЧР Наци вулавӑшӗн акт залӗнче 14:00–18:00 сехетсенче иртӗ. Программӑра 19-мӗш ӗмӗрти ташӑсем кӗрӗҫ: вальс, полька, мазурка, контрданс. Ҫавӑн пекех Шотланди ташшисем те пулӗҫ. Ара, Михаил Лермонтовӑн йӑх тымарӗ — Шотландирен.

Ташӑсене балччен «Огни Бэлтайна» студире вӗренме пулать. Мероприятире темиҫе ҫӑмӑл ташӑ та кӗртнӗ. Ӑна кашниех тума пултарӗ. Унта хутшӑнакансен тумӗ 19-мӗш ӗмӗрти пек е Шотланди стилӗпе килӗшӳллӗн пулмалла.

Ҫавӑн пекех мероприятире Михаил Лермонтов пирки сӑвӑсем, юрӑсем, хӑтлавсем пулӗҫ.