Паян, пуш уйӑхӗн 31-мӗшӗнче, Ҫӗнӗ Шупашкарпа Кӳкеҫ хушшинче вырнаҫнӑ ялта чикансен виҫӗ пӳрчӗ ҫунса кайнӑ. Хальлӗхе кун пирки официаллӑ хыпар ҫук.
Ҫакна курнӑ ҫынсем каланӑ тӑрӑх, ҫав ҫуртсенче чикансем пурӑннӑ. Пушар телевизора пула тухнӑ-мӗн.
Вырӑна пушарнӑйсем ҫитнӗ. Ҫапах ҫулӑм виҫӗ ҫурта тӗп тунӑ. Аса илтерер: нумаях пулмасть Ҫӗнӗ Шупашкарта «Химпромри» складра пушар пулни пирки хыпарланӑччӗ.
Митта Ваҫлейӗн Хунтин (Фончӗн) Канашӗ 2021 ҫулшӑн Митта Ваҫлейӗн Парнине (Премине) «Литературӑпа искусствӑри пултарулӑхшӑн» тата «Чӑваш халӑхӗн демократилле аталанӑвӗ валли тунӑ ӗҫсемшӗн» номинацисенче (пӗр харӑс)
– литературӑри тата пурнӑҫри тӳрӗлӗхшӗн, чӑваш литературине пӗтерес патне илсе ҫитернӗ кунсенче чӑваш ҫыравҫин чыслӑхне ӳкме паманшӑн [упраса хӑварма пултарнӑшӑн],
– пурнӑҫ тӑршшӗпех хаҫат-журналта ӗҫлесе хуть те хӑҫан та чӑваш халӑхӗн аталанӑвӗ чӑн-чӑн демократилле ҫулпа пулса пытӑр тесе тӑрӑшнӑшӑн, ертӳҫӗ пулса ӗҫленӗ ҫулсенче яланах уҫҫӑнлӑхпа чӑнлӑха, тӗрлӗшухӑшлӑха ҫул парса пынӑшӑн,
– илемлӗ хайлавӗсенче тӑван халӑхӑн хальхи тата авалхи пурнӑҫне куҫа курӑнмалла чӗррӗн те чуна витермелле тӗрӗс кӑтартма, малашлӑха шанӑҫпа пӑхма ӗненӳпе вӑй-хӑват паракан сӑнарсем ҫуратма [калӑплама] пултарнӑшӑн Николай МАКСИМОВ чӑваш ҫыравҫине тата журналиста пама тата ӑна Митта Ваҫлейӗн сӑнӗллӗ кӗмӗл паллӑпа (медальпе) чыслама йышӑннӑ.
Николай Николаевич Максимов 1944 ҫулхи кӑрлачӑн 6-мӗшӗнче Чӑваш Республикин Канаш районӗнчи Кӑшнаруй ялӗнче ҫуралнӑ, ачаллах амӑшӗсӗр юлнӑ, ҫамрӑклӑхӗ Йӗпреҫ районӗнче иртнӗ.
Шупашкарти «Садовӑй» микрорайонти шкула тума пуҫланӑ «Союзстройинвест» компани тӳре-шара шанчӑкӗнчен тухнӑ. Кун пирки хула администрацийӗн пуҫлӑхӗ Алексей Ладыков Инстаграмра хыпарланӑ постран тавҫӑрма пулать. Стройорганизацие шанчӑксӑр поставщиксен реестне кӗртме пултараҫҫӗ.
Аса илтерер: шкула 2022 ҫулхи авӑн уйӑхӗнче хута яма палӑртнӑ. Малтанхи подряд организацийӗ ӗҫе тивӗҫлипе пурнӑҫламаннине кура урӑххине шыраҫҫӗ. Конкурса хула администрацийӗнче ака уйӑхӗнче вӑҫлеме шантараҫҫӗ.
Сӑмах май, маларах асӑннӑ организациех хӑй вӑхӑтӗнче «Ҫӗнӗ хула» микрорайонти ача пахчине тума пуҫланӑ. Ӗҫ графикне пӑхӑнманран килӗшӗве унпа 2019 ҫулта татнӑ.
Кӑҫал пирӗн республикӑри пилӗк ҫӗрте шкул тума пуҫлӗҫ. Ӗмӗтре – Шупашкарти, Ҫӗнӗ Шупашкарти тата Кӳкеҫи вӗренӳ учрежденийӗсем. Тата тепӗр темиҫе шкул тӑвассипе проект хатӗрлеҫҫӗ.
Ӗнер, пушӑн 7-мӗшӗнче, Кӳкеҫре темиҫе машина аварие ҫакланнӑ. Пӗтӗмпе 5 машина пырса тӑрӑннӑ. Малтанлӑха пӗлтернӗ тӑрӑх, куншӑн йывӑр тиевлӗ машина айӑплӑ. Водитель тормоз ӗҫлеме пӑрахни пирки каланӑ.
Авари каҫхине пулнӑ. КамАЗ водителӗ светофор умӗнче «Хонда» ҫине пырса кӗнӗ. «Хонда» вара «Мерседес» ҫине пырса тӑрӑннӑ. Унтан КамАЗ «Реналтипе» ҫапӑннӑ, вӑл вара – «Патриотпа».
КамАЗа Иркутск облаҫӗнче регистрациленӗ. Машинӑн ОСАГО ҫук, вӑл, ахӑртнех, ҫар чаҫӗн машини шутланать.
Аякри Бурят Республикинче паллӑ ӑсчахӑмӑр Иакинф Бичурин ятне асра тытаҫҫӗ ҫеҫ мар, унпа ӳсекен ӑрӑва та паллаштараҫҫӗ. Бурят Республикинчи чӑвашсен ентешлӗхӗн ертӳҫи Надежда Колесникова Фейсбукра пӗлтернӗ тӑрӑх, «Иакинф Бичурин и Бурятия» (чӑв. Иакинф Бичурин тата Бурят Республики) проектӑн пӗрремӗш тапхӑрне пурнӑҫлассине вӗҫленӗ. Асӑннӑ проект пӗлтӗр Президент гранчӗсен иккӗмӗш конкурсӗнче ҫӗнтернӗ.
Ҫавна пурнӑҫланӑ май Китай чӗлхине вӗренекен шкул ачисене китай-вырӑс словарьне пуҫласа хатӗрленӗ тата китай чӗлхин пӗрремӗш учебникне йӗркеленӗ Никита Бичуринпа паллаштарнӑ.
Иакинф Бичурин Шупашкар районӗнчи Шемшер ялӗнче 1777 ҫулта ҫуралнӑ, Китайра тӗпчев ӗҫӗпе тимленӗ. Кӳкеҫре «Бичурин тата хальхи самана» музей пур.
Шупашкар районӗнчи коммунистсем Социаллӑ пулӑшу центрӗ уҫнӑ. Вӑл Кӳкеҫри Теплица урамӗнчи 12-мӗш ҫуртра вырнаҫнӑ.
Чӑваш парламенчӗн депутачӗ Александр Андреев Фейсбукра пӗлтернӗ тӑрӑх, центра пыракансем хӑйсене килӗшнӗ тумтире, пушмака, ача-пӑча валли теттесем суйласа илме пултараҫҫӗ.
Центрӑн ӗҫ вӑхӑчӗ — ирхи 9 сехетрен пуҫласа 16 сехетчен. Вӑл тунтикунтан пуҫласа эрнекунччен ӗҫлӗ.
Сӑмах май каласан, Социаллӑ пулӑшу центрӗнче кирек кама та хапӑл туса кӗтсе илӗҫ. Тӑхӑнма чиперех, анчах хӑвӑра кирлӗ мар япаласене илсе пырсан савӑнӗҫ тата тав тӑвӗҫ.
Кӑҫал пирӗн республикӑра 5 шкул тума пуҫлама палӑртнӑ. Ҫакӑн пирки Чӑваш Ен Элтеперӗ Олег Николаев ӗнер Патшалӑх Канашне янӑ Ҫырура палӑртнӑ.
Республика ертӳҫи каланӑ тӑрӑх, регионти вӗренӳ отрасльне юсаса ҫӗнетессипе кӑҫал та ҫине тӑрӗҫ. Тӗслӗхрен, 5 ҫӗнӗ шкул тума тытӑнӗҫ. Вӗсем Шупашкарти «Университет», «Лента», «Радужный» микрорайонсенче, ҫавӑн пекех Ҫӗнӗ Шупашкарпа Кӳкеҫре пулӗҫ. Кӳкеҫ пирки каласан, унта юлашки ҫулсенче нумай хваттерлӗ тӑхӑр хутлӑ ҫуртсем чылай хӑпартрӗҫ. Шупашкар район центрне Шупашкарти общежитисенче пурӑннисем, республикӑн кӑнтӑр енчи районӗсенчи (Улатӑр, Елчӗк т.ыт.те) ҫынсем, уйрӑмах — ҫамрӑк ҫемьесем, йышлӑн пырса тӗпленнӗ. Ачасен йышӗ ӳснӗ май ҫӗнӗ шкул кирли юлашки ҫулсенче пушшех калаҫтарма тытӑнчӗ.
2021 ҫулта ҫавӑн пекех Муркаш районӗнчи Кашмашри шкула, Патӑрьел районӗнчи Шӑнкӑртамри 1-мӗш шкул ҫумне хушма ҫурт хӑпартса лартӗҫ. 2022 ҫулта Шупашкарти «Садовӑй» микрорайонта шкул тума палӑртнӑ.
Ӗнер, кӑрлач уйӑхӗн 23-мӗшӗнче, Чӑваш Енри паллӑ тӗрӗ ӑсти Мария Симакова пурнӑҫран уйрӑлса кайнӑ. Кун пирки паян Геннадий Иванов-Орков ӳнерҫӗ Фейсбукра пӗлтернӗ.
Мария Васильевна 1934 ҫулхи раштав уйӑхӗн 3-мӗшӗнче Шупашкар районӗнчи Апашра ҫуралнӑ. Ҫичӗ класс вӗренсе пӗтернӗ хыҫҫӑн колхозра, Шупашкарти стройкӑсенче ӗҫленӗ. 1955—1959 ҫулсенче мӑшӑрӗпе Казахстанра ҫерем ватнӑ ҫӗрте тӑрӑшнӑ. Тӑван тӑрӑха таврӑнса геологи разведкинче 1965 ҫулччен тимленӗ. Унтан вӑл «Паха тӗрӗ» хапрӑка ӗҫе вырнаҫнӑ. Шӑпах ҫавӑнта ентешӗмӗр хӑйӗн Турӑ панӑ пултарулӑхне туллин кӑтартма пултарнӑ. Унран, Раҫҫей Федерацийӗн тава тивӗҫлӗ художникӗнчен, Чӑваш Республикин культура тава тивӗҫлӗ ӗҫченӗнчен, РСФСР халӑх ӑстинчен, ыттисем вӗреннӗ.
Юлашки вӑхӑтра пирӗн республикӑра этем правине ҫӗнӗ ҫын хӳтӗлеме тытӑннӑ. Вӑл тивӗҫе пурнӑҫлама Сергей Романова шаннӑ. Ӑна ҫак должноҫе ҫирӗплетме республикӑн Патшалӑх Канашӗн ларӑвӗнче раштав уйӑхӗн 10-мӗшӗнчех йышӑннӑ.
Ҫӗнӗ омбудсменпа паян Чӑваш Ен Элтеперӗ Олег Николаев Правительство ҫуртӗнче тӗл пулнӑ. «Этем прависене хӳтӗлекен уполномоченнӑйӑн ӗҫӗ тӗрлӗ енлӗ. Эпӗ хамран мӗн килнине йӑлтах тума тӑрӑшӑп. Ҫынсен прависене хӳтӗлессишӗн яваплӑха туйса тӑрӑшӑп», — ҫӗнӗ омбудсмен.
Этем правине хӳтӗлекен уполномоченнӑй Кӳкеҫре ҫуралнӑ. Юрист пӗлӗвне илнӗскер
2000-2003 ҫулсенче Шупашкарти Калинин районӗнчи шалти ӗҫсен пайӗн следстви пайӗнче, РФ Юстици министерствин Управленийӗнче дознани пайӗнче, 2003-2007 ҫулсенче Мари Элти прокуратурӑра, 2007-2020 ҫулсенче Атӑлҫи транспорт прокуратуринче тӗрлӗ должноҫре ӗҫленӗ.
Раштав уйӑхӗн 9-мӗшӗнче Кӳкеҫри Первомайски урамӗнчи лавккаран Ҫӗнӗ ҫулхи 4 парне ҫухални пирки полицие пӗлтернӗ. Ку кӑна мар, вӑл касса ещӗкне те йӑкӑртнӑ. Унта вара 5 пин тенкӗ пулнӑ.
Йӗрке хуралҫисем вӑрра часах тытса чарнӑ. Вӑл - Кӳкеҫре пурӑнакан 32 ҫулти арҫын. Унччен вӑл судпа пӗрре мар айӑпланнӑ. Халӗ вӑрланӑ япаласене каялла тавӑрса парас тӗлӗшпе ӗҫлеҫҫӗ.
Ҫак арҫынна тухса ҫӳреме юраманни пирки расписка ҫыртарнӑ. Ун тӗлӗшпе пуҫарнӑ пуҫиле ӗҫе малалла тишкереҫҫӗ.
+18.3 °C