Пӑтӑрмах пулнӑ вырӑн

Ҫӗрпӳ районӗнчи Вӑрманкас Пайкилт ялӗнче икӗ овчарка виҫӗ ҫынна тапӑнни пирки, ватӑсенчен пӗри йывӑр сурансене пула вилни ҫинчен пӗлтернӗччӗ. Йытӑсен хуҫи тӗлӗшпе пуҫиле ӗҫ пуҫарни ҫинчен те асӑнса хӑварнӑччӗ. Халӗ следовательсем ӗҫе тишкерсе пӗтернӗ, Ҫӗрпӳ районӗн судне ярса панӑ. Кӗҫех йытӑсен хуҫи суд сакки ҫине ларӗ.

Арҫынна РФ Уголовлӑ кодексӗн 109-мӗш статйин 1-мӗш пайӗпе килӗшӳллӗн (ҫынна асӑрханмасӑр вӗлернӗшӗн) айӑплӗҫ. Вӑл йытӑсене хӑйӗн пурлӑхне сыхламашкӑн усранӑ, анчах ҫӑварне ятарлӑ хатӗр тӑхӑнтартман, кӑкарнӑ цепӗ те кивӗ пулнӑ. Арҫын йытӑсем унччен те салтӑнса кайнине, ял тӑрӑх чупнине пӗлнӗ. Ҫитменнине, хуҫи ӳпле патӗнчи юра тасатса тӑман, ҫапла майпа купаланса кайнӑ. Чӗрчунсем салтӑнса кайсан урамалла карта урлӑ сикнӗ.

Арҫын хӑйӗн айӑпне йышӑннӑ. Йытӑсене вара, аса илтерер, пӑтӑрмах пулнӑ кунах ветеринар ирӗк парсан персе пӑрахнӑ.

«РЖД» (чӑв. Раҫҫейӗн чукун ҫулӗсем) холдинг Ҫӗнтерӳ кунӗ тӗлне Тӑван ҫӗршывӑн аслӑ вӑрҫин ветеранӗсемпе инваличӗсем валли кӑҫал та хӑйне евӗр парне хатӗрленӗ. Асӑннӑ категорие уяв тӗлӗнчи вунӑ кун хушшинче ҫеҫ мар, ҫу уйӑхӗпех тӳлевсӗр илсе ҫӳреме шантараҫҫӗ. Ытти ҫул, астӑвасса, тӳлевсӗр илсе ҫӳремелли тапхӑр пӗр уйӑхах тӑсӑлмастчӗ.

Ветерансен пур йышши вакуна суйлама ирӗк пур. Ҫав шутра — СВ тата Люкс шутланаканнисенче те. Ҫӑмӑллӑхпа Раҫҫей тӑрӑх хутлакан пуйӑссенче усӑ курма юрать. Инҫе ҫула хӑвӑрт ҫӳрекен «Сапсан» тата «Ласточка» пуйӑссенче те тӳлеттермӗҫ. Сӑмах май, ҫу уйӑхӗнче вӑрҫӑ ветеранӗсем темиҫе хут та тӳлевсӗр хутлайӗҫ. Вӗсемпе пӗрле пӗр ҫыннӑн ҫула тӳлевсӗр тухма ирӗк пур.

Чӑваш Енре гериатри службине аталантарасси пирки эпир икӗ ҫул каяллах пӗлтернӗччӗ. Унтанпа сахал мар шыв-шур юхса иртрӗ. Халӗ Республикӑри гериатри центрне уҫнӑ.

Чӑваш Енӗн Сывлӑх сыхлав министерстви пӗлтернӗ тӑрӑх, ку учреждение Вӑрҫӑ ветеранӗсен клиника госпиталӗнче ӗҫлеттерсе янӑ. Ӑна Нина Сидорова ертсе пырать.

Гериатри центрӗнче ватлӑх астенийӗ пуҫланнӑ пациентсене консультаципе медицина пулӑшӑвӗ кӳреҫҫӗ. Ватӑсене пӑхакансем тата ватӑсем валли шкул та йӗркеленӗ.

Гериатри центрӗнче — талӑкӗпех выртмалли 20 койка-вырӑн.

Сӑмах май, юлашки 7 ҫулта пирӗн республикӑри ҫынсем вӑтамран 3,2 ҫул нумайрах пурӑнаҫҫӗ. Этем ӗмӗрӗ вӑтамран 73,5 ҫулпа танлашать. 60 ҫул урлӑ каҫнисем республикӑра — 255 пин ытла. Ку вӑл халӑхӑн пӗрре пиллӗкмӗш пайӗ пулать. 85 ҫултан 18 399 ҫын иртнӗ, 100-тен — 100 ҫын.

«Ача-пӑча ту хӑвна савӑнма, умна саппун ҫак куҫҫульна шӑлма», — тесе пӗр юрӑҫ юрални аса килчӗ ку хура хыпара пӗлсен.

Ҫӗрпӳ хулинче пурӑннӑ хӗрарӑм пуш уйӑхӗн 27-мӗшӗнче вилни пирки унӑн 33-ри ывӑлӗ тухтӑрсене шӑнкӑравласа пӗлтернӗ.

Шурӑ халатлисем ухмах мар — хӗрарӑм кӗлетки кӑваккине курнах-тӑр. Кӗҫех ку инкеке тӗпчевҫӗсем тишкерме тытӑннӑ. Судпа медицина экспертизи вӑхӑтӗнче хӗрарӑм хӑй вилӗмӗпе вилменни ҫиеле тухнӑ. Унӑн аяк шӑммисем хуҫӑк пулнӑ, шалти органӗсем сиенленнӗ.

Ҫынна ятарласа йывӑр сиен кӳнипе, асӑрханмасӑр вӗлернӗшӗн арҫын тӗлӗшпе пуҫиле ӗҫ пуҫарнӑ. Тӗпчевҫӗсем шухӑшланӑ тӑрӑх, амӑшӗпе ывӑлӗ малтанхи каҫ эрех ӗҫнӗ, унтан тавлашса кайнӑ. Унтан ывӑлӗ тӑван амӑшне хӗнесе пӗтернӗ. Тепӗр кун ирхине хӗрарӑм вилсе кайнӑ.

Шупашкарта пурӑнакан пенсионера хваттер укҫине икӗ ҫӗрте харӑс тӳлеттернӗ. Ҫакна Чӑваш Ен прокуратурин тӗрӗслевӗ вӑхӑтӗнче палӑртнӑ. Ҫурт-йӗрпе коммуналлӑ хуҫалӑха тытса тӑракан икӗ управляющи компание укҫа тӳленӗ ватӑ вӗсенчен пӗринчен, «Камал» ятлинчен, укҫана каялла шыраса илме хӑтланнӑ-ха. Анчах усси пулман.

Ватӑ аптӑраса ларман — Шупашкар хулинчи Калинин районӗнчи прокуратурӑна ҫул тытнӑ. Унта вӑл хваттер укҫине «ПИК-»1 тата «Камал» управляющи компанисене тӳленине ӑнлантарса панӑ, укҫана каялла шыраса илес кӑмӑллине пӗлтернӗ.

Ватӑ хыпарлани тӑрӑх надзор органӗ тӗрӗслев пуҫарнӑ. Пенсионер сӑмахӗ тӳрре килнӗ. Халӗ прокуратура ватта хӳтӗлесе суда тавӑҫпа тухнӑ. Унта «Камал» предприятирен 2 пин шыраса илме ыйтнӑ.

Шупашкарти тӗп пасар умӗнче сӗт-ҫу, килтен кӳрсе килнӗ ытти ҫимӗҫе сутакан ватӑсемпе тахҫанах кӗрешеҫҫӗ ӗнтӗ. Вӗсене сутма чарас тесе тӳре-шара каллех рейда тухнӑ.

Ленин район администрацийӗн суту-илӳ секторӗн ӗҫченӗсем участковӑйпе пӗрле Ильбеков урамӗнчи 7\2-мӗш, Ленин проспектӗнчи 26-мӗш «а», Гагарин урамӗнчи 3-мӗш ҫуртсен ҫывӑхне ҫитнӗ. Ҫавӑн пекех «Тӗп пасар» чарӑнӑва, Эгер бульварне, 9-мӗш Пилӗкҫуллӑх проспектне ҫаврӑнса тухнӑ.

Пушӑн 1-22-мӗшӗсенче административлӑ йӗркене пӑснӑшӑн 24 протокол ҫырнӑ. Тӳре-шара ялтан сутма килекен кинемейсемпе мучисене, ыттисене ҫапла асӑрхаттарать: суту-илӳ тумашкӑн хулара ятарлӑ вырӑнсем пур.

Ҫӗрпӳ районӗнчи Кӑшаркассинче пурӑнакан Александра Родионова 105 ҫул тултарнӑ. Ҫӗрпӳ район администрацийӗн пуҫлӑхӗн тивӗҫне пурнӑҫлакан Борис Марков ӑна ҫав ятпа киле ҫитсех саламланӑ. Парне панӑ, чечек ҫыххи тыттарнӑ. Кинемей патне вӑл РФ Президенчӗн саламне те илсе кайнӑ.

Александра Родионовна ултӑ ҫултах амӑшӗсӗр юлнӑ. Нумай ачаллӑ ҫемьере аслӑ пиччӗшӗсемпе тата аппӑшӗсемпе ӳснӗ. Вӑрҫӑ ҫулӗсенче ӑна окоп чавма янӑ, Урал тӑрӑхӗнчи шахтӑра та ӗҫленӗ.

Ҫӗрпӳ район администрацийӗн пресс-службинче ӗнентернӗ тӑрӑх, кинемей туслӑ ҫемьере, ывӑлӗпе тата кинӗпе, мӑнукӗсемпе тата мӑнукӗсен ачисемпе ыр курса пурӑнать. 105 ҫула хыҫа хӑварнӑ пулин те сывлӑх начаррине шарламасть иккен. Куҫӗ кӑна начартарах курать-мӗн. Ҫапах та уҫӑлма та вӑл тухса кӗрет.

Раҫҫейре кӑна мар, тӗнче шайӗнче палӑрнӑ Терентий Дверенин ал ӑсти паян 100 ҫул тултарнӑ. Кун пирки Геннадий Иванов-Орков ӳнер ӑсти Фейсбукра ирех пӗлтернӗ. 2015 ҫулта Иванов-Орков, сӑмах май, Геннадий Иванов-Орков «Терентий Дверенинӑн чӑваш тӗнчи» ятпа кӗнеке те пичетленӗ.

Тӑван ҫӗршывӑн аслӑ вӑрҫине хутшӑннӑ ватӑ халӑх пуканисене ӑсталать. Терентий Парамонович 85 ҫул тултарсан пуканесене ӑсталама тытӑннӑ. 2010 ҫулта вӑл Чӑваш Енӗн патшалӑх премине тивӗҫнӗ. Пуканесене вӑл хӑйӗн ачисем вырӑнне хурсах хаклать иккен. Сӗнтӗрвӑрри районӗнчи Ҫичпӳрте паян республикӑн культура министрӗ Константин Яковлев ҫитнӗ. Ватта вӑл Чӑваш Республикин Элтеперӗн Михаил Игнатьевӑн ячӗпе Тав ҫырӑвӗпе тата алла ҫыхмалли сехетпе хавхалантарнӑ.

Сергей Димитриев министр

Ӗнер Чӑваш Республикин Патшалӑх Канашӗ черетсӗр сессине васкавлӑн пухӑннине маларах эпир пӗлтертӗмӗр-ха. Унта пӗртен-пӗр ыйту пӑхса тухрӗҫ. Вӑл пенсине индексацилессипе ҫыхӑннӑччӗ.

ЧР парламенчӗн социаллӑ ыйтӑвӗсемпе ӗҫлекен комитечӗн ертӳҫи Вячеслав Рафинов пенсие кӑҫaлхи кӑрлачӑн 1-мӗшӗнчен ҫӗнӗрен шутласа парассине пӗлтерчӗ. Чӑваш Енре 32 пин ытла пенсионер пурӑнма кирлӗ чи пӗчӗк виҫeрен, 7953 тенкӗрен, сахалтарах илнӗ. Ҫавна май вӗсене социаллӑ тӳлев хушса панӑ. Кӑҫалхи кӑрлач уйӑхӗнче 7,05% ӳстерсе панӑ. Маларах асӑннӑ категори ҫавна туйман, мӗншӗн тесен вӗсен пенсийӗ унчченхиллех илнӗ. Социаллӑ тӳлеве виҫине вара катса юлнӑ. Ку ыйтупа ЧР ӗҫ министрӗ Сергей Димитриев ҫум докладҫӑ пулса сӑмах илчӗ.

Пӗчӗк пенсисене индексацилеме йышӑннӑ хыҫҫӑн вӑл 507 тенкӗ ӳcмелле.

Ӗнер Ҫӗнӗ Шупашкарти полици уйрӑмне 64-ри арҫын пулӑшу ыйтма пынӑ. Вӑл ултавҫӑсене 878 пин тенкӗ куҫарса панӑ-мӗн.

Кӑҫал нарӑс варричне ун патне темӗнле арҫын шӑнкӑравланӑ та хӑйӗнпе Мускаври йӗрке хуралҫи тесе паллаштарнӑ. Хайхискер ватӑ арҫын унччен 5 пин тенкӗ тӑракан эмел туяннине тӗпчесе пӗлнӗ, халӗ куншӑн 8 миллион тенкӗ компенсаци параҫҫӗ имӗш. Анчах ӑна илес тесен унӑн малтан 4900 тенкӗ куҫарса памалла-мӗн, унтан ултавҫӑ каллех укҫа ыйтнӑ. Ҫапла вӑл унран хӑпман – шӑнкӑравласах тӑнӑ.

Ватӑскер 39 пин тенкӗ патшалӑх пошлинишӗн, 89 пин медицина карточкишӗн, укҫана хӑвӑртрах илесе тесе черете хӑвӑрталтмашкӑн 330 пин тӳленӗ, 450 пин тенкӗ электронлӑ укҫана тенке куҫарма ярса панӑ… Юлашкинчен 180 пин тенкӗ ыйтсан тин ватӑскер ӑнланнӑ: ӑна улталаҫҫӗ!

Халӗ кун тӗлӗшпе пуҫиле ӗҫ пуҫарнӑ, ултавҫӑн ятне-шывне палӑртас тӗлӗшпе ӗҫлеҫҫӗ.