Шупашкарти 202-мӗш ача пахчинче ӗҫлекенсене тата мӗн пур ачана ппр тӑхтаса тӑмасӑр эвакуацилеме тивнӗ. Кун пирки паян, кӑрлач уйӑхӗн 14-мӗшӗнче, тӗп хула администрацийӗн пуҫлӑхӗ патӗнче иртнӗ канашлура каланӑ.

«Мой город Чебоксары» портал хыпарланӑ тӑрӑх, ҫӳлерех асӑннӑ ача пахчинче ют япалана иртнӗ кӗҫнерникун, кӑрлач уйӑхӗн 10-мӗшӗнче, асӑрханӑ. Ҫавна май шкулчченхи вӗренӳ учрежденийӗнчен мӗн пур ӗҫчене тата унта ҫӳрекен 215 ачана урама илсе тухнӑ. Вырӑна ҫитнӗ йӗрке хуралҫисем иккӗленӳ вӑратнӑ япалана тӗрӗсленӗ те пурне те лӑплантарнӑ. Хайхи ҫав япала ача-пӑча вылямалли раци пулнӑ иккен.

Палӑртса хӑварни вырӑнлӑ пулмалла, иртнӗ эрнере хула ҫыннисен хӑрушлӑхӗпе ҫыхӑннӑ ултӑ пӑтӑрмаха шута илнӑ.

Шупашкар районӗнче М-7 автотрасса ҫинче ҫул-йӗрпе патруль службин ӗҫченӗсем ҫӑмӑл машинӑна чарнӑ. Транспорт хатӗрне пӑхса ҫаврӑннӑ вӑхӑтра 18 килограмм ытла гашиш асӑрханӑ, ӑна тӗп тумашкӑн йӑлтах туртса илнӗ. Кун пирки «Правда ПФО» интернет-кӑларӑм хыпарлать.

Хайхи ҫав ҫӑмӑл автомобиль рулӗ умӗнче Пушкӑртстан Республикинче пурӑнакан 39 ҫулти арҫын пулнӑ. Вӑл наркотик унӑн иккенне тунман, хӑй сӑмахӗпех ҫирӗплетнӗ. Арҫын наркотике пысӑк партипе туяннӑ та Чӑваш Енре, Мари Республикинче тата Тӗмен облаҫӗнче ваккӑн сутнӑ иккен. Наркомансен аллине ҫав наркотик вӑрттӑн вырӑнсене хунӑ хутаҫсем урлӑ лекнӗ.

Палӑртса хӑварни вырӑнлӑ пулмалла: вӑй питти арҫын тӗлӗшпе пуҫиле ӗҫ пуҫарнӑ, ӑна судченех хупса хума йышӑннӑ.

Етӗрнере пурӑнакан арҫын хӑйӗн машини валли двигатель саккас пама шутланӑ. Анчах посылкӑра кирлӗ япала килмен, ултавҫӑсем кирпӗч тултарнӑ михӗсем ярса янӑ.

Раштав уйӑхӗн 11-мӗшӗнче ҫак 46 ҫулти арҫын полицие ҫитнӗ, ултавҫӑсен аллине ҫакланни пирки каласа кӑтартнӑ. Тӗнче тетелӗ урлӑ двигатель саккас парса ӑна Ярославль хулинчен транспорт компанийӗ урлӑ ҫитерме палӑртнӑ-мӗн.

Етӗрне арҫынни таваршӑн кӑштах укҫа та тӳлесе хунӑ: 3 пин тенкӗ. Кун хыҫҫӑн ултавҫӑ посылка накладнойӗн копине кӑтартнӑ. Вара 46-ри арҫын ытти укҫана – 24 пин тенке – куҫарнӑ. Анчах двигатель вырӑнне кирпӗч ҫитнӗ.

Халӗ полици ултавҫа тупса палӑртас тӗллевпе ӗҫлет.

Раштавӑн 9-мӗшӗнче Мускаври полицие хыпар ҫитнӗ: Шупашкарта пурӑнакан хӗрача пульницӑна пулӑшу ыйтма пынӑ, ӑна мӑшкӑллама хӑтланнӑ-мӗн. 13-ри хӗрача каланӑ тӑрӑх, ӑна палламан арҫын хӗненӗ, мӑшкӑлласшӑн пулнӑ.

13-рискер Мускава Шупашкартан килнӗ-мӗн, вӑл амӑшӗпе вӑрҫӑннӑ хыҫҫӑн тухса тарнӑ. Мускавра ӑна Турци арҫынни тапӑннӑ.

Шар курнӑ хӗрачана полицие Мускавра пурӑнакан хӗрарӑм илсе пынӑ. Кун хыҫҫӑн ҫакнашкал хыпар та сарӑлнӑ: шалти ӗҫсен органӗсенче вӑй хуракансем хӗрачана сӑмахпа хӑртнӑ, хӑйсене тивӗҫлипе тытман, ҫавӑнпа служба тӗрӗслевӗ ирттерме палӑртнӑ.

Каласа хӑвармалла: хӗрача психоневрологи диспансерӗнче шутра тӑрать.

Шупашкарта пурӑнакан тивӗҫлӗ канури хӗрарӑм шӑнман пӑр ҫине ларса юлнӑ. Хайхискер Самар облаҫӗнчен килнӗ икӗ арҫынна ӗненнӗ те 30 пин тенкӗпе кӗрӗк туяннӑ, анчах кӗрӗкӗ шашкӑ тирӗнчен ҫӗлени маррине килне ҫитсен кӑна тавҫӑрса илнӗ. Кун пирки паян «Мой город Чебоксары» портал хыпарланӑ.

Юрать, ҫулланнӑ хӗрарӑм ҫухалса кайман — тӳрех йӗрке хуралне шӑнкӑравланӑ. Лешӗсем те ҫийӗнчех ӗҫе кӳлӗннӗ, суйса сутаканскерсене тытма ятарлӑ план хатӗрленӗ. Ҫапла майпа кӗрӗк сутуҫисен автомобильне ҫул-йӗр инспекторӗсем чарнӑ. Пакунлисем тӗрӗслев ирттернӗ хыҫҫӑн 44 тата 45 ҫулсенчи ҫав арҫынсем Чӑваш Ене хӑйсен «Хендай-Солярис» машинипе темиҫе хут та килни палӑрнӑ. Ҫавӑнпа та, полици ӗҫченӗсен шухӑшӗпе, вӗсен вӑлтине ҫакланакансем тата пулма пултарнӑ.

Ултавҫӑсем телефонпа шӑнкӑравласа хӑйсемпе банк ӗҫченӗ тесе паллаштараҫҫӗ те ҫынна шӑнман пӑр ҫине лартса яраҫҫӗ. Кун пирки хаҫат-журналта пӗрмай ҫыраҫҫӗ, ҫапах ҫӑмӑл меслетпе пуякансен аллине пӗрех лекекенсем пур.

Чӳк уйӑхӗн 27-мӗшӗнче Шупашкарти полици уйрӑмне 56 ҫулти хӗрарӑм пынӑ. Ун патне «банкӑн хӑрушсӑрлӑх службин ӗҫченӗ» шӑнкӑравланӑ-мӗн. Хайхискер хӗрарӑмӑн паспорт даннӑйӗсене те каланӑ. Ара, кун хыҫҫӑн ӑна мӗнле ӗненмӗн? Хӗрарӑм чӑнах та кредит организацийӗн ҫыннипе калаҫатӑп тесе шутланӑ. Ултавҫӑ СМС-ҫырупа килнӗ кода, картта реквизичӗсене калама ыйтнӑ. Тивӗҫлӗ канурискер пӗр шикленмесӗр пурнӑҫланӑ та… 9 пин ытла тенкӗсӗр тӑрса юлнӑ.

Шупашкарта пурӑнакан 39 ҫулти тепӗр хӗрарӑм та серепене ҫакланнӑ. Ун патне те «банк ӗҫченӗ» шӑнкӑравланӑ. Ку тӗслӗхре те ултавҫӑ унӑн паспорт даннӑйӗсене каланӑ. Хайхискер пластик карттӑна блокировкӑран илме май ҫуккине, ӑна ҫӗннипе улӑштармаллине пӗлтернӗ. Ҫакна тумашкӑн вара банк карттин реквизичӗсем тата СМС-ҫырупа килнӗ код кирлӗ-мӗн. Ырӑ ҫыннӑмӑрсем, миҫӗ хутчен каламалла сире: кода тата банк карттин реквизичӗсене никама та пӗлтерме юрамасть!

Малалла...

Пахчара мӑкӑнь ӳстернӗшӗн республикӑри икӗ ҫынна явап тыттарнӑ. Вӗсене иккӗшне те тӗрмене хупмасӑр 1 ҫуллӑха айӑпланӑ.

Ҫурла уйӑхӗн 24-мӗшӗнче Вӑрнар районӗнчи Кивьял Хапӑс ялӗнче 43 ҫулти арҫын мӑкӑнь улӑмӗ пухнӑ, ӑна вӑл килӗнче упранӑ. Пӗтӗмпе унӑн 178 грамм улӑм пулнӑ. Темиҫе кун ирсен хайхискере полици ӗҫченӗсем тытса чарнӑ. Ҫак арҫынна кӳрши пахча ҫумлама ыйтнӑ-мӗн, ҫумкурӑка тислӗк купи ҫине пеме каланӑ. Анчах ку мӑкӑньсене хӑйӗн валли илнӗ. Арҫын айӑпне йышӑннӑ.

Тепӗр тӗслӗх Элӗк районӗнчи Кораккасси ялӗнче пулнӑ. Шупашкарта пурӑнакан 61 ҫулти хӗрарӑм ҫу уйӑхӗнче пахчара мӑкӑнь ӳссе тухнине асӑрханӑ. Анчах вӑл вӗсене тӑпӑлтарман, шӑварсах ӳстернӗ. Утӑ уйӑхӗн 30-мӗшӗнче полицейскисем 145 тӗмме тӑпӑлтарнӑ. Хӗрарӑм вара айӑпне йышӑнман.

Елчӗк районӗнче пурӑнакан арҫын ултавҫӑсем виҫӗ хутчен шӑнкӑравланӑ хыҫҫӑн 870 пин тенкӗсӗр тӑрса юлнӑ. Йӑлтах ирнӗ уйӑхра пуҫланнӑ.

49 ҫулти арҫын патне хӗрарӑм шӑнкӑравланӑ, хӑйӗнпе прокуратура ӗҫченӗ тесе паллаштарнӑ. Хайхискер медпрепарат туянакансене патшалӑх 580 пин тенкӗ компенсаци парасси пирки пӗлтернӗ. Чӑнах та, темиҫе ҫул каялла ҫак арҫын биодобавка туяннӑ пулнӑ-мӗн. Анчах компенсаци илес тесен патшалӑх пошлини – 29 пин тенкӗ – тӳлемелле-мӗн. Арҫын ыйтнине пурнӑҫланӑ.

Темиҫе кунран каллех шӑнкӑравланӑ. Хальхинче акӑ мӗн пӗлтернӗ: укҫа Шупашкарти банк счечӗ ҫине куҫнӑ, анчах страхлавшӑн 116 пин тенкӗ тӳлемелле. Ӑна вӑл кайран каялла илейӗ. Арҫын каллех укҫа куҫарнӑ.

Ултавҫӑсем кунпа та лӑпланман, тепре шӑнкӑравланӑ. Татах суйнӑ: вӗсем 580 пин вырӑнне йӑнӑшпа 1 миллион та 160 пин куҫарнӑ имӗш. Тӗрлӗ сӑлтав тупса тепӗр 490 пин тенкӗ куҫарма ыйтнӑ. Ҫапла майпа арҫын вӗсене 870 пин тенкӗ куҫарса панӑ.

Ултавҫӑсем каллех шӑнкӑравланӑ. Хальхинче 3 миллион тенкӗ пама шантарнӑ. Юрать, арҫын тӑна кӗнӗ, укҫа куҫарма чарӑннӑ. Кун хыҫҫӑн вӑл полици уйрӑмне утнӑ.

Ӗнер, чӳк уйӑхӗн 17-мӗшӗнче, Патӑрьелти пӗр лавкка сутуҫи каҫхине укҫа шутланӑ. Хайхискер 5 пин тенкӗллӗ суя укҫа пуррине асӑрханӑ.

Ӑҫтан тупӑннӑ вӑл? Лавккана кӗнӗ пӗр ҫын унпа таваршӑн тӳленӗ. Халӗ кун тӗлӗшпе пуҫиле ӗҫ пуҫарас ыйтӑва пӑхса тухаҫҫӗ. Полицейскисен суя укҫа ӑҫтан тупӑннине те уҫӑмлатма тивӗ.

ШӖМ асӑрхаттарать: хӑвӑр енчӗке суя укҫа лекнине курсан кун пирки тӳрех полицие пӗлтермелле, вӑл мӗнле майпа сирӗн алла кӗнине аса илсе каласа кӑтартмалла.

Шупашкарта 38 ҫулти арҫынна, хӗрарӑмсен капӑрлӑх япалисене вӑрлаканскере, тытса чарнӑ. Вӑл таксире ӗҫленӗ, ҫакӑнпа усӑ курнӑ та ӗнтӗ – пассажирсен алки-вӑчӑрисене йӑкӑртнӑ.

Арҫын хӗр-хӗрарӑм машинӑна ларасса каҫхи клубсемпе ресторансен умӗнче кӗтсе ларнӑ. Хайхискере полицейскисем тытса чарни пирки телевизорпа репортаж кӑтартнӑ. Унӑн сӑнне курсан татах хӗрарӑмсем полицие пынӑ, ҫакскер вӗсен алка-вӑчӑрине вӑрлани пирки пӗлтернӗ. Пӗри ав ҫапларах каласа кӑтартнӑ: арҫын кӗпе ҫухавинчен туртнине ҫеҫ туйса юлнӑ.

Хайхискер чеен хӑтланнӑ: салона ларнӑ хӗр-хӗрарӑма ыталама пикеннӗ, пуҫне вӗсен кӑкӑрӗ ҫине хунӑ. Лешсем хирӗҫлеме пуҫланӑ вӑхӑтра ку хӑвӑрт кӑна капӑрлӑх япалине хывса илнӗ.

Арҫын коллекци пуҫтарнӑ-ши – унӑн хваттерӗнче темиҫе тӗрлӗ капӑрлӑх тупнӑ. Халӗ полици вӑл тата кама шар кӑтартма пултарнине уҫӑмлатать.