Ку хыпар водитель правине илме ӗмӗтленекенсене уйрӑмах кӑсӑклантарӗ. Ара, водителе вӗренме шут тытнисем чи малтан тӗплӗн шухӑшлаҫҫӗ: ӑҫта каймалла?
Апла ку сире пӗлмешкӗн: Шупашкарти виҫӗ автошкул лицензисӗр тӑрса юлнӑ. Халӗ вӗсен ҫынсене урапапа ҫӳреме вӗрентме юрамасть. Унчченхи пекех ӗҫлеме тытӑнас тесен вӗсен ЧР ҪҪХПИн требованийӗсене пурнӑҫлама тивӗ.
ЧР Вӗренӳпе ҫамрӑксен политикин министерствинчен пӗлтернӗ тӑрӑх, «Стелс», «Профессионал» автошкулсен тата «Профессионал» вӗренӳ центрӗн правана вӗрентмешкӗн лицензи ҫук.
Ку мӗнпе ҫыхӑннӑ? Ҫӳлерех асӑннӑ шкулсен автодрома тара тытас документсемпе йывӑрлӑхсем сиксе тухнӑ. Права илекенсем унта вӑхӑта чылай ирттереҫҫӗ-ҫке-ха.
Ҫапла автошкулсем документсене йӗркене кӗртиччен пулас водительсене йышӑнмӗҫ.
Шупашкарти ача-пӑча ӳнер шкулӗ Раҫҫейри чи лайӑх 50 ӳнер шкулӗсен йышне кӗме пултарнӑ. Ҫӗнтерӳҫӗсене ҫак кунсенче Мускаври Пысӑк театрта иртнӗ конференцире чысланӑ.
Ҫак ӳнер шкулӗ Акциновсен ячӗпе хисепленет. Чыслава уҫнӑ май РФ культура министрӗн пӗрремӗш ҫуме Владимир Аристархов кӑҫал «Ача-пӑча ӳнер шкулӗн чи лайӑх вӗрентекенӗ» тата «Раҫҫейри чи лайӑх 50 ача-пӑча ӳнер шкулӗ» конкурссене ҫӗршыври 85 регион хутшӑннине палӑртнӑ.
Ҫав кунах Раҫҫей академи ӑслӑлӑхӗсен ӑсчахсен ҫуртӗнче пултаруллӑ ачасемпе Пӗтӗм Раҫҫейри канашлу иртнӗ. Унта Тӗп канаш Акциновсем ячӗллӗ ӳнер шкулӗн директорне Владимир Аксёнова пултаруллӑ ачасемпе нумай ҫул ӗҫленӗшӗн «Волонтерская доблесть» орденпа чысланӑ.
Владимир Аксёнов Мускавра иртекен «Раҫҫейри пултаруллӑ ачасем» Пӗтӗм тӗнчери канашлун тулли праваллӑ элчинче 5 ҫул ӗҫлет. Вӑл тӑрӑшнипе пирӗн республикӑра «Чӑваш Енри пултаруллӑ ачасем» канашлу йӗркеленӗ.
Елчӗк районӗнчи шкулсенче 2015 ҫул Литература тата К.В. Иванов ҫулталӑкӗсем пулнӑран тӗрлӗрен семинар, уҫӑ урок, конкурс ирттереҫҫӗ. Юпа уйӑхӗнче, акӑ, К.В. Иванов пултарулӑхӗпе ҫыхӑннӑ викторина пулса иртнӗ. Конкурс ыйтӑвӗсене Кивӗ Эйпеҫ тӗп шкулӗнче чӑваш чӗлхипе литературине вӗрентекен Елена Федорова тата Аслӑ Пӑла Тимешри В.В. Зайцев ячӗпе хисепленекен шкулта ӗҫлекен Антонина Михеева хатӗрленӗ.
Курнавӑш, Чӑваш Тӑрӑм, Тӑрӑм, Елчӗк, Кушкӑ, Хӑвӑлҫырма, Лаш Таяпа, Ҫӗнӗ Пӑва, Ҫирӗклӗ Шӑхаль шкулӗсем чи хастар хутшӑннӑ. Викторина ыйтӑвӗсене виҫӗ ушкӑна уйӑрнӑ: 5–7-мӗш классем, 8–9-мӗш классем, 10–11-мӗш классем валли. 5–7-мӗш классенче вӗренекенсенчен чи нумай балл пухаканни Курнавӑш вӑтам шкулӗн 5-мӗш класӗнче вӗренекен Иван Смирнов пулнӑ (ертӳҫи — Вера Воронова). 2-3-мӗш вырӑн йышӑнаканӗсем — Чӑваш Тӑрӑм шкулӗнче вӗренекенсем (ертӳҫи — Галина Малова).
8–9-мӗш классенче вӗренекенсем хушшинче — Кушкӑри вӑтам шкулта вӗренекен Татьяна Перепёлкина (ертӳҫи — Анна Портнова).
Иркутск облаҫӗнчи Зима районӗнче чӑваш чӗлхине уроксем хыҫҫӑн вӗрентме тытӑннӑ. «Чӑваш халӑхӗн ҫӑлкуҫӗсем» ят панӑ урок хыҫҫӑнхи занятисене унти Масляногорскри вӑтам пӗлӳ паракан шкулта йӗркеленӗ. Хальхи вӑхӑтра 15 ытла ача чӑваш халӑхӗн кун-ҫулӗпе кӑсӑкланать, ӑна ӑша хывать.
Иркутск облаҫӗнчи чӑвашсен «Юлташ» наципе культура автономийӗ занятисене шкулта кӑҫалхи авӑн уйӑхӗнче йӗркелесе янине хыпарлать.
Урока 5-мӗш класра вӗренекенсемпе ирттереҫҫӗ. Заняти вӑхӑтӗнче ачасем чӑваш чӗлхипе, культурипе, чӑваш халӑхӗн йӑли-йӗркипе паллашаҫҫӗ.
Кайран занятисене Новолетники ялӗнчи шкулта та йӗркелесшӗн. Унсӑр пуҫне вырӑна тухса Балаганск, Тайшет, Зима районӗсенчи ачасемпе уроксем ирттерме шухӑшлаҫҫӗ.
Шкулсенче чӑваш халӑхӗн кун-ҫулӗпе ачасене паллаштарасси маларах асӑннӑ «Юлташ» автономи пуҫарнипе пурнӑҫа кӗрет.
Сусӑрсен тӗлӗшпе пуҫарнӑ патшалӑх программи хуласенче ҫеҫ мар, ялсенче те пурнӑҫланать. Унпа килӗшӳллӗн, сусӑрсене тӗрлӗ ҫӗре кӗрсе ҫӳремелли майсем туса параҫҫӗ.
Кӑҫал Патӑрьел районӗнчи Туҫа ялӗнчи шкулта та улшӑнусем пулнӑ. Шкула сусӑрсем валли хӑтлӑлатнӑ. Унта кӗнӗ ҫӗрте пандус пур. Ҫакна тумашкӑн шкул кӑҫал 480 пин тенке тивӗҫнӗ. Унпа чылай ӗҫ тума пултарнӑ.
Малтанах вӗсем шкула кӗмелли алӑка улӑштарнӑ. Унӑн 90 сантиметр сарлакӑш пулмалла. Ҫапла тунӑ та вӗсем.
Шкулта 156 ача вӗрент. Вӗсенчен 6-шӗ — сусӑр. Халӗ вӗсем коридорпа ҫӑмӑллӑнах ҫӳреҫҫӗ. Вӗсен иккӗмӗш хута хӑпармалла ан пултӑр тесе пӗрремӗш хутра ятарлӑ пӳлӗм уйӑрнӑ. Унта пур предметпа та урок иртет. Ҫавӑнпа сусӑрсен пӳлӗмрен пӳлеме куҫса ҫӳремелле мар.
Кӑҫал Туҫа шкулӗ тепӗр программӑна кӗнӗ. Шкул спортзалне ҫӗнетмешкӗн вӑл 180 миллион тенке тивӗҫнӗ. Унпа чӳречесене, урайне улӑштарнӑ, душ кӗмелле, хывӑнмалли пӳлемсем тунӑ, спорт хатӗрӗсем туяннӑ.
Раҫҫейре ялсенчи чи лайӑх 500 тата 200 шкулсене палӑртнӑ. Танлаштарӑма (рейтинга) хатӗрленӗ чухне 2014-2015 вӗренӳ ҫулӗн кӑтартӑвӗсене шута илнӗ.
Кӑҫалхи списока Крым тата Севастополь шкулӗсем кӗнӗ. Элӗкри И.Я.Яковлев ячӗллӗ шкул та лайӑх енпе палӑрса списока кӗме пултарнӑ. Вӑл топ-200 шкулсен йышӗнче.
Сӑмах май, Элӗк шкулӗ пӗлтӗр те ҫак танлаштарӑмра вырӑн тупнӑ. Шкул пурнӑҫпа тан утма тӑрӑшать. Унтан пултаруллӑ ҫынсем вӗренсе тухаҫҫӗ. Вӗренекенсем ҫулленех ППЭсене лайӑх тытаҫҫӗ те аслӑ шкулсенче, техникум-колледжсенче ӑс пухма тытӑнаҫҫӗ.
«Раҫҫейри чи лайӑх шкулсем» рейтинга кашни ҫулах хатӗрлеҫҫӗ.
Юпан 12-мӗшӗнче ЧР Элтеперӗ Михаил Игнатьев йӑлана кӗнӗ канашлӑва ирттернӗ. Унта шкулсенче апатлану хакӗ кӑҫалхи 4-мӗш кварталта тата ҫитес ҫулхи пӗрремӗш ҫур ҫулта мӗн чухлӗ хӑпарма пултарассине сӳтсе явнӑ.
ЧР вӗренӳ министрӗ Владимир Иванов пӗлтернӗ тӑрӑх, шкулсенчи апатланушӑн тӳлемелли хак ҫулталӑк пуҫланнӑранпа улшӑнман. Хӗрлӗ Чутай районӗнче — 43 тенкӗ, Шупашкарта 84 тенкӗ пулнӑ.
Анчах хальлӗхе палӑртнӑ тӑрӑх, 2016 ҫулхи пӗрремӗш ҫур ҫулта апатлану хакӗ ӳсмелле. Ку 11 муниципалитетра (Улатӑр, Канаш, Куславкка, Комсомольски, Муркаш, Ҫӗрпӳ, Шупашкар, Ҫӗмӗрле, Елчӗк, Тӑвай районӗсенче) 1–5 процент хӑпармалла. Ултӑ муниципалитетра вара (Вӑрнар, Хӗрлӗ Чутай, Сӗнтӗрвӑрри, Пӑрачкав, Вӑрмар районӗсенче, Ҫӗнӗ Шупашкар хулинче) — 5–10 прцент.
Канаш, Шупашкар хулисенче тата Патӑрьел районӗнче апатлану хакӗ 10–15 процент ӳсмелле. 5 муниципалитетра (Йӗпреҫ, Красноармейски, Етӗрне районӗсенче тата Улатӑр, Ҫӗмӗрле районӗсенче) апатлану хакне ӳстерме палӑртман.
Хальхи вӑхӑтра ҫӗнӗ Министрсен кабинечӗ йӗркеленет. Сас-хура пӗлтернӗ тӑрӑх унччен культура министрӗ пулнӑ Вадим Ефимов сывлӑхне пула хӑйӗн ӗҫне пурнӑҫлаймасть, ун вырӑнне тепӗр ҫынна шыраҫҫӗ.
Сас-хура пӗлтернӗ тӑрӑх Чӑваш Республикин культура, национальноҫсен тата архив ӗҫӗсен министрӗ пулма маларах информаци политикипе массӑллӑ коммуникаци министрӗ вырӑнне йышӑннӑ Иванов Александр Степановича шанса парӗҫ.
Александр Степанович 1957 ҫулхи чӳкӗн 7-мӗшӗнче ҫуралнӑ. 1979 ҫулта И.Я. Яковлев ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх педагогика институтне «Математика» специальноҫпе вӗренсе пӗтернӗ. 1998 ҫулта тепӗр аслӑ пӗлӳ илнӗ — Мускаври патшалӑх социаллӑ университетӗнче «Юриспруденци» енӗпе вӗренсе диплом илнӗ. Ишлей шкулӗнче ачасене математика вӗрентнӗ, 1981-1984 ҫулсенче Салапайкассинчи сакӑр ҫул вӗрентекен шкул директорӗ пулнӑ.
2001 ҫулхи утӑ уйӑхӗнче ӑна Чӑваш Республикин Патшалӑх Канашӗн Аппарат ертӳҫине лартнӑ. 2010 ҫулта Президент Администрацийӗн ертӳҫи пулса ӗҫленӗ. 2014 ҫулхи юпа уйӑхӗн 29-мӗшӗнче ӑна Чӑваш Республикин информаци политикипе массӑллӑ коммуникаци министрне лартнӑ.
Ӗнер Шупашкар районӗнчи Тутаркассинчи вӑтам шкулта чӑваш чӗлхипе литературине хальхи технологисемпе усӑ курса вӗрентессипе стажировка иртнӗ. Кун пек вӗрентӗве федерацин патшалӑх вӗренӳ стандартне куҫнӑ май йӗркеленӗ.
Стажировкӑна Чӑваш Республикин Вӗренӳ институчӗн чӑваш чӗлхипе литератури кафедри йӗркелени пирки Чӑваш Республикин учителӗсен ассоциацийӗн чӑваш чӗлхипе литератури вӗрентекенсен секцийӗн ертӳҫи Геронтий Никифоров пӗлтерет.
Унта Шупашкар тата Ҫӗрпӳ районӗсен чӑваш чӗлхипе литератури вӗрентекенӗсем хутшӑннӑ.
И.А. Фомина «Литература юррисем, вӗсенче илемлӗхе курма вӗрентесси», А.В. Волкова «Ҫӗнӗ технологипе усӑ курса «Йывӑҫсем» темӑна вӗрентесси», С.Ю. Ефимова «Ача-пӑча сӑмахлӑхне 5-мӗш класра вӗрентесси», А.В. Ишова «Ҫӗнӗ технологисемпе усӑ курса В. Агеевӑн «Чӑваш вӑййи» ӳкерчӗкне тишкересси, сочинени ҫырасси», Л.Ю. Николаева «Пайӑр ятсене вӗрентнӗ май кулленхи вӗренӳре усӑ куракан ӗҫ-хӗле йӗркелесси», Н.Д. Васильева «Сывлӑха упрас тесен мӗн тумалла?» темӑсемпе ӑсталӑх урокӗсем ирттернӗ.
Авӑн уйӑхӗн 26-мӗшӗнче Елчӗк районӗнчи Аслӑ Елчӗкре Раҫҫейре тата ют ҫӗршывра палӑрнӑ ӑсчаха, педагога, этнопедагогика шкулне йӗркелекене, педагогика ӑслӑлӑхӗсен докторне, профессора, ҫыравҫа, куҫаруҫа, критика Геннадий Никандрович Волкова халалласа палӑк уҫма палӑртнӑ.
Унӑн бюстне шкул умне вырнаҫтарӗҫ. Аслӑ Елчӗк шкулӗ унӑн ячӗпе хисепленет. Скульптурӑна тумашкӑн халӑхран, районти ҫынсенчен укҫа пухнӑ. Палӑкӑн авторӗ — ЧР тава тивӗҫлӗ ӳнерҫи Вячеслав Немцев скульптор. Вӑл хӑй те Аслӑ Елчӗкре ҫуралса ӳснӗ.
Халӗ бюста вырнаҫтарма хатӗрленеҫҫӗ. Постамент лартаҫҫӗ, ҫывӑхри территорие хӑтлӑлатаҫҫӗ.
Авӑнӑн 26-мӗшӗнче, Аслӑ Елчӗк уявӗнче, бюста лартӗҫ. Палӑка уҫнӑ ҫӗре Геннадий Никандрович патӗнче вӗреннисем, Шупашкар хӑнисем, тӑванӗсем, ҫывӑх ҫыннисем килӗҫ. Пысӑк концерт йӗркелеме палӑртнӑ. Ҫав кунах Аслӑ Елчӗкре футбол енӗпе район турнирӗ иртӗ.
Сӑнсем (7)
+19.3 °C