«Про Город» тунӑ сӑн

Кӳршӗ регионта ҫӑра тӗтӗм йӑсӑрланать. Чулхула облаҫӗнче савутри резервуарсем ҫунаҫҫӗ. Кун пирки облаҫри «Про Город» хаҫат пӗлтерет.

Паян, юпа уйӑхӗн 5-мӗшӗнче, Чулхула облаҫӗнчи «Лукойл» савутра резервуарсем ҫунма тытӑннӑ. Савутра пӗтӗмпе — 50 пин тонна бензин. Куракансем каланӑ тӑрӑх, ҫулӑм кӳршӗ резервуарсем ҫине те куҫнӑ.

Малтанлӑха пӗлтернӗ тӑрӑх, вӑйлӑ пушарта вилнисем те пур. Анчах ИӖМ кун пирки официаллӑ майпа нимӗн те каламан-ха. Ведомство регионта пысӑк пушар тухнине ҫирӗплетнӗ.

Юпан 3-мӗшӗнче Мускавра «Языковая политика: общероссийская экспертиза» (чӑв. Чӗлхе политики: пӗтӗм Раҫҫейри экспертиза) канашлу-калаҫу иртнӗ. Унта Чӑваш патшалӑх гуманитари ӑслӑлӑхӗсен институтӗнчен Алевтина Долгова хутшӑннӑ.

Пурӗ канашлура тӑватӑ секци ӗҫленӗ: «Русский язык как традиционная основа взаимопонимания и сотрудничества народов России»; «Актуальные вопросы национальной и языковой политики (для органов исполнительной власти субъектов Российской Федерации)»; «Родные языки народов России в контексте общероссийского языкового пространства»; «Популяризация русского языка в России и за ее пределами как необходимая составляющая государственной языковой политики Российской Федерации». Алевтина Петровна иккӗмӗш секцинче пулнӑ.

Канашлу-калаҫура тухса калаҫакансен йышӗнче министерствӑри ҫын та пулнӑ. Мануйлова Ирина Викторовна (вӗренӳ министерствин патшалӑх департаменчӗн пуҫлӑх ҫумӗ) хӑйӗн сӑмахӗнче тӑван чӗлхесене упрассипе аталантарассине пӗтӗмӗшле вӗренӳ системи урлӑ ҫеҫ мар туса пымаллине каланӑ.

Малалла...

Кирилл Блинов

Хӗрлӗ Чутай районӗнчи Хусанушкӑнь ячи арҫын ачана РФ Президенчӗ Владимир Путин чыслӗ. Кирилл Блинов ҫыннӑ ҫалнӑшӑн «Ҫынна вилӗмрен ҫӑлнӑшӑн» медале тивӗҫӗ.

Пӗлтӗрхи утӑ уйӑхӗн 19-мӗшӗнче Кирилл, кил умӗнче пулнӑскер, пулӑшу ыйтса кӑшкӑрнине илтнӗ. Арҫын ача тӳрех амӑшне чӗннӗ. Вӗсем пӗве еннелле чупнӑ.

Ҫыранран инҫех мар катамаран ларнӑ, ун ҫинче – 7 ҫулти хӗрача. Кирилл ӑна ҫӑлма ыткӑннӑ, ҫыран хӗррине илсе тухнӑ. Хӗрача 12 ҫулти аппӑшӗ путни пирки каланӑ. Вӗсен ашшӗ аслине ҫӑлас тесе шыва чӑмнӑ, анчах каялла тухайман.

Кирилл катамаран ҫине ларса путакан ачана ҫӑлма васканӑ. Вӑл хӗрачана ҫыран хӗррине илсе тухнӑ. Шел те, ашшӗне ҫӑлайман. Кирилпа амӑшӗ васкавлӑ медпулӑшу чӗннӗ. Арҫын хӗрӗсемпе яла тӑванӗ патне канма килнӗ пулнӑ-мӗн.

Авӑнӑн 16-мӗшӗнче Владимир Путин Кирила медальпе чысласси пирки хушу алӑ пуснӑ. Ӑна хӑҫан чыслассине каярахпа пӗлтерӗҫ.

ЧР Вӗренӳ министерстви пӗлтернӗ тӑрӑх, Чӑваш Енри темиҫе шкул Раҫҫейри чи лайӑх шкулсен йышне кӗнӗ.

Иртнӗ вӗренӳ ҫулӗнче пысӑк кӑтартусемпе палӑрса ҫак шкулсем чи лайӑххисен йышне лекнӗ: Шупашкарти 5-мӗш гимнази, 3-мӗш тата 44-мӗш лицейсем, Ҫӗнӗ Шупашкарти 18-мӗш лицей тата 6-мӗш гимнази.

Кунсӑр пуҫне Чӑваш Енри ялсенчи 11 шкул ТОП-300 списока кӗнӗ. Вӗсем ҫаксем: Элӗкри И.Я.Яковлев ячӗллӗ шкул, Патӑрьелти 1-мӗш шкул, Патӑрьел районӗнчи Аслӑ Арапуҫри Митта Ваҫлейӗ ячӗллӗ шкул, Муркашри шкул, Пӑрачкав шкулӗ, Трак шкулӗ, Вӑрмарти Г.Е.Егоров ячӗллӗ шкул, Шӑмӑршӑ шкулӗ, Елчӗк шкулӗ, Елчӗк районӗнчи Ҫирӗклӗ Шӑхаль шкулӗ, Тӑвай шкулӗ.

Пӗр хушӑ Правительство ҫуртӗнчи сауна пирки нумай калаҫрӗҫ. Ку ыйту патне каллех таврӑннӑ. Ку ӗҫ тӗлӗшпе тепӗр пуҫиле ӗҫ пуҫарнӑ.

Судра Элтепер администрацийӗн ертӳҫин ҫумӗ пулнӑ ҫын явап тытӗ. Суд юпа уйӑхӗн 2-мӗшӗнче пулмаллаччӗ. Анчах ӑна каярах куҫарнӑ. Суд ларӑвӗ юпа уйӑхӗн 11-мӗшӗнче иртӗ.

Ертӳҫӗн унчченхи ҫумӗ «Республикӑри тӗплӗ юсав управленийӗ» патшалӑх унитари предприятин ертӳҫин экс-ҫумне Правительство ҫуртӗнче сывлӑха ҫирӗплетмелли центр хута ярас тӗлӗшпе саккуна хирӗҫ хушу панӑ. Следстви ҫапла шухӑшлать.

Унччен ку ӗҫ тӗлӗшпе пӗр суд пулнӑ. Ун чухне «Республикӑри тӗплӗ юсав управленийӗн» ертӳҫин экс-ҫумне должноҫӗпе ытлашши усӑ курнӑ тесе айӑпланӑ. Следстви шухӑшӗпе, вӑл подрядчике 7,5 миллион ытла тенкӗ куҫарса панӑ. Мускав районӗн сучӗ ӑна 150 пин тенкӗлӗх штрафлама йышӑннӑ. Анчах тӳре-шара часах амнистие лекнӗ.

Шупашкарта усал шыҫҫа тупса палӑртакан биочипа тӗрӗслеҫҫӗ. Ӑна Раҫҫейри ӑсчахсем шухӑшласа кӑларнӑ.

Биочип усал шыҫҫа хӑвӑрт тупса палӑртма пулӑшать. Вӑл патент илнӗ. Халӗ ӑна Мускаври Блохин ячӗллӗ онкологи центрӗнче тата Чӑваш Енри онкодиспансерта тӗрӗслеҫҫӗ.

Биочип пулӑшнипе усал шыҫӑн кирек мӗнле тӗсне те темиҫе сехетре тупса палӑртма пулать. Унӑн ячейкинче антителӑсем тата красительсем пур. Вӗсем усал шыҫҫа тупма май параҫҫӗ. Биоматериала илнӗ хыҫҫӑн чипа термостата вырнаҫтараҫҫӗ, унта микрокоппа пӑхаҫҫӗ. Вӑл информацие компьютер ҫине кӑларать.

Паян Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев шкул ачисене Правительство ҫуртӗнче йышӑннӑ. Сакӑр арҫын ача пуҫтарӑннӑ унта. Пурте вӗсем — шкулта вӗренекенскерсем. Пӗвӗпе пӗчӗк ҫеҫ пулсан та вӗсем паттӑрла ӗҫ тума ӗлкӗрнӗ. Тӑвас тесе те туман ҫак утӑма ачасем. Инкеке лекнине асӑрханӑ та часрах пулӑшма ӑнтӑлнӑ. Кайран ҫеҫ хӑйсем мӗн тунине тӗшмӗртнӗ вӗсем.

Акӑ, Тӑвай районӗнчи Тӗмер шкулӗнче 6-мӗш класра вӗренекен Сергей Юзуков кӑҫалхи утӑ уйӑхӗнче хӑйӗнчен пӑр ҫул кӗҫӗнрех ачана шывра путасран ҫӑлнӑ. Хӑраса ӳкнӗ ача асли ҫӑлма ишсе пырсан ун ҫине сиксе ларнӑ, иккӗшӗ те путас хӑрушлӑх сиксе тухнӑ. Анчах пӗр ҫул аслӑраххи ҫухалса кайман — кӗҫӗннине лӑплантарнӑ, алӑран тытма сӗннӗ. Ҫапла вӗсем ҫыран хӗрне ишсе тухнӑ.

Паян Михаил Игнатьев хӑюлӑхпа паттӑрлӑх кӑтартнӑ ачасене сехет парнеленӗ.

Сӑмах май каласан, ачасене паян, ҫӗршывӑн гражданла оборона тытӑмне йӗркеленӗренпе 85 ҫул ҫитнӗ кун, йыхравланӑ.

Виҫӗ е ытларах ачаллӑ ҫемьесене ҫӗр парасси пирӗн республикӑра малалла пырать. Ку енӗпе хӑш муниципалитетра епле лару-тӑру пулнине ҫак кунсенче Чӑваш Енӗн Юстици тата пурлӑх хутшӑнӑвӗсен министерствинчи канашлура тишкернӗ. Хальхинче унта Патӑрьел, Муркаш, Етӗрне районӗсенчи тӑрӑма пӑхса тухнӑ.

Нумай ачаллисенчен чылайӑшӗ у ҫӗр илесшӗн. Ун валли Патӑрьел районӗнче 76 участок кирлӗ, Муркаш районӗнче — 150, Етӗрне районӗнче — 62.

Ҫакна та палӑртмалла: кӑҫалхи авӑн уйӑхӗн 21-мӗшӗ тӗлне ҫӗр пама республикӑра нумай ачаллӑ 10066 ҫемьене шута илнинчен 6 пине яхӑнне ҫӗр лаптӑкӗ тивӗҫнӗ. Улатӑр, Шӑмӑршӑ районӗсенче черете пӗтернӗ, илес текеннисем унта пурте — ҫӗрлӗ. Канаш районӗнче черетре тӑракансенчен 99 процентне панӑ, Хӗрлӗ Чутайра — 96%, Куславккара — 95%, Пӑрачкавра — 92%.

Депутатсен куртки

Чӑваш Енӗн Патшалӑх Канашӗн депутачӗсем хӑйсем кам пулнине ӗнентерекен, аякранах курӑнакан курткӑсемпе ҫӳрӗҫ. Кун пики эпир ҫирӗплетсех калаймӑпӑр та, анчах тӗнче тетелӗсенчен пӗринче Рита Кириллова журналист чӑваш парламенчӗн депутачӗсене ятарлӑ курткӑсемпе тивӗҫтерме шут тытнине пӗлтерет. Ку хыпара Александр Белов журналист та хӑйӗн страницинче вырнаҫтарнӑ.

Рита Кириллова ҫырнӑ тӑрӑх, курткӑн малти енче, сулахайра, Чӑваш Республикин гербне ӳкернӗ, сылтӑмра — Патшалӑх Канашӗ тесе вырӑсла ҫырса хунӑ. Сӑн ӳкерчӗк тӑрӑх хакласан, ҫурӑм ҫине те ҫырни пур.

«Кам шучӗпе тумлантараҫҫӗ-ши?» — пуҫ ватать «Советская Чувашия» хаҫат журналисчӗ Рита Кириллова.

Хваттер туянас текенсенчен самайӑшӗ нумай хваттерлӗ ҫурта хӑпартма пуҫличченех пая кӗрет те кайран ҫурта туса пӗтерессе кӗтсе пурӑнать. Таса чунлӑ застройщикпа килӗшӳ тусан шӑнман пӑрпа лартса ямӗ-ха, анчах пурте апла мар-ҫке.

Пайҫӑ килӗшӗвӗпе паян пирӗн республикӑра 138 объект ҫӗклеҫҫӗ. Строительсем 10,7 пин ҫынпа пайҫӑ килӗшӗвӗ ҫырнӑ. Пайҫӑ килӗшӗвӗпе ҫӗклекен объектсем республикӑн тӗп хулинче — 103, Ҫӗнӗ Шупашкарта — 17, Ҫӗрпӳре — 4, Канашра — 3.

Ҫурт-йӗре епле хӑпартнине тишкерес ыйтупа ӗнер республикӑн Строительство министерствинче канашлу ирттернӗ. Шупашкарти Афанасьев урамӗнче хӑпартакан «Синяя птица» (чӑв. Сенкер кайӑк) микрорайона халиччен «Ютон» общество ҫӗкленӗ, малашне урӑх организацие парасшӑн. 2013 ҫулхи кӗркуннех тума пуҫланӑ стройка вӑраххӑн пынине кура тӳре-шара ку ыйтупа унччен те канашлусем ирттернӗ. Шупашкарти Граждан урамӗнче 73 хваттерлӗ ҫурт хӑпартакан "Кратонстрой" общество та вӑр-варлӑхпа палӑрмасть.