Чӗмпӗр облаҫӗнчи чӑваш ялӗнче, Чӑвашкассинче, ҫулсеренех ватӑсене асӑнса Учук ирттереҫҫӗ. Мӑчавӑр ял пуҫласа яракансенчен кашнинчен уйрӑммӑн кивӗ масар ҫинче вӗсен ячӗпе лартнӑ палӑка уҫма ирӗк ыйтать. Унтан пурте ватӑсене асӑнаҫҫӗ, «тутлӑхлӑ пулӑр» теҫҫӗ.

Арҫынсем авалхи йӑла-йӗркене тӗпе хурса така пусса шӳрпе пӗҫереҫҫӗ. Хӗрарӑмсем сӗтел хатӗрлеҫҫӗ. Ҫамрӑксем вара ӗмӗт кантри ҫыхма каяҫҫӗ. Ҫав кун чӑвашкассисем юрласа ташлаҫҫӗ.

Вырӑнти таврапӗлӳҫӗсем Чӑвашкасси мӗнле пулса кайнине архивсенче тӗпчесе пӗлнӗ. Ял 1600-мӗш ҫулсенчех пуҫланса кайнӑ. Чӑвашкассине пуҫарса яракансем Турхан тимӗрҫӗ, Шинкарей лашман тата Комсомольски районӗнчи Асанкассинчен куҫса килнӗ Элментюк пулнӑ.

Ӗнер ЧР Наци вулавӑшӗнче белорус литературин никӗслевҫин тата классикӗн Янка Купалӑн ҫуралнӑ кунне халалласа литература каҫӗ иртнӗ. Ӑна Наци вулавӑшӗпе Ҫеҫпӗл Мишши ячӗллӗ фонд йӗркеленӗ.

Унта литературӑпа ӳнер деятелӗсем, ҫыравҫӑн пултарулӑхне юратакансем пухӑннӑ. Валери Туркай Беларуҫра пулса курни пирки каласа кӑтартнӑ. Вӑл унта «Ҫыравҫӑ тата вӑхӑт» Пӗтӗм тӗнчери литераторсен сипозиумне хутшӑннӑ. Валерий Владимирович хӑнасене ҫӗнӗ куҫарусемпе - белорус авторӗсен хайлавӗсемпе – паллаштарнӑ. Ҫав шутра Янка Купалӑнне те чӑвашла куҫарнӑ.

Юрий Сементер, Порфирий Афанасьев, Виктор Овчаров, Раиса Сарпи ҫыравҫӑсем, Юрий Артемьев критик 1973 ҫулта Чӑваш Енре иртнӗ Беларуҫри литературӑпа музыка кунӗсене аса илнӗ.

Палартмалла: Янка Купалӑн куҫарӑвӗсем пирӗн пичетре 1930-мӗш ҫулсенчех пулнӑ. Вӑл пӗр вӑхӑт Шупашкарта пурӑннӑ, чылай ҫыравҫӑпа паллашнӑ, Николай Шелепипе, Ҫемен Элкерпа туслӑ пулнӑ.

Литература каҫне хутшӑнаканесм Чӑваш Енре чӑваш-беларуҫ туслӑхӗн обществине йӗркелеме сӗннӗ. Каласа хӑвармалла: литература каҫӗнче Янка Купалӑн тата белоруссен ытти поэчӗн сӑввисем чӑвашла, вырӑсла, белорусла янӑранӑ.

Малалла...

Ашшӗ хӗрне сывлӑха ҫ ирӗплетмелли ҫуллахи ача-пӑча уйлӑхӗнче мӑшкӑллани пирки пӗлтернӗ. Ку пӗлтӗр Етӗрне районӗнче пулма пултарнӑ. Следовательсем ку тӗлӗшпе пуҫиле ӗҫ пуҫарнӑ.

Малтанлӑха пӗлтернӗ тӑрӑх, 2017 ҫулта хӗрача сывлӑха ҫирӗплетмелли уйлӑхра каннӑ. Унта ӑна мӑшкӑллани пирки ашшӗ пӗлтернӗ. Халӗ ку ӗҫ тӗлӗшпе тӗрӗслев иртет.

Тӗрӗслев ирттернӗ хыҫҫӑн следовтальсем процессуаллӑ йышӑну тӑвӗҫ. Кун пирки РФ Следстви комитечӗн Чӑваш Енри следстви управленийӗ хыпарлать.

Ҫӗнӗ Шупашкарта пурӑнакан хӗрарӑм Мари Элти вӑрманта ҫухалса кайнӑ. Мари аварипе ҫӑлав службин сайтӗнче пӗлтернӗ тӑрӑх, пирӗн ентеше тупнӑ, киле таврӑнма пулӑшнӑ.

Ӗнер, утӑ уйӑхӗн 11-мӗшӗнче, Мари Элти ҫӑлав службине 59 ҫулти хӗрарӑм шӑнкӑравласа хӑй вӑрманта ҫухалса кайни пирки пӗлтернӗ. Хайхискер Звенигово районне, Кӗҫӗн Мартын юханшывӗ ҫывӑхне, кӑмпа пуҫтарма кайнӑ.

Хӗрарӑм вӑрманта ҫӳреме пӗлмен. Кун пирки вӑл сӑлавҫӑсене те пӗлтернӗ. Оперативлӑ дежурнӑй ӑна хӗвеле пӑхса Кокшайск тракчӗ еннелле утма хушнӑ. Вырӑна часах Кокшайскри аварипе ҫӑлав ушкӑнӗ ҫитнӗ. Хӗрарӑма тупнӑ, вӑрмантан тухма пулӑшнӑ.

Утӑ уй ӑхӗнче пӗрремӗш декада нормӑран 2,5 градус ӑшӑрах тӑчӗ. Кунашкалли юлашки хутчен 2013 ҫулта пулнӑ.

Тӑваттӑмӗш эрне ӗнтӗ ӑшӑ ҫанталӑк тӑрать. Кунашкалли сайра хутра кӑна пулнине пӗлтереҫҫӗ синоптиксем. Тепӗр 10 кун шӑрӑх пулӗ-ха. Гидрометцентр хыпарланӑ тӑрӑх, утӑн 11-20-мӗшӗсенче сывлӑш температури нормӑран 3 градус ытларах пулӗ.

Ыран чи сивӗ кун пулӗ. Канмалли кунсем тӗлне каллех ӑшӑтӗ. Ҫитес эрнере 26-28 градус ӑшӑ пулӗ, каҫсерен – 17-18 градус. Юнкун шӑрӑх пулӗ: 30 градус ӑшӑ.

Анчах кашни кун ҫумӑр ҫуса иртме пултарать. Шӑрӑх ҫанталӑкра аслатиллӗ ҫумӑр, пӑр ҫӑвас хӑрушлӑх пур-ха. Утӑн 17-19-мӗшӗсенче ҫумӑр ытларах ӳкӗ.

Ҫитес ҫул мӗнле канӑпӑр? 2019 ҫулхи производство календарӗн проектне хатӗрленӗ. Хальлӗхе канмалли кунсене урӑх куна куҫармалли пирки документа йышӑнман-ха.

Проектпа килӗшӳллӗн, Ҫӗнӗ ҫул хыҫҫӑн эрнекун, кӑрлачӑн 11-мӗшӗнче, ӗҫе тухмалла. Кайран каллех канмалла: шӑматкун тата вырсарникун. Ҫу уйӑхӗн 1-мӗшӗ тата Ҫӗнтерӳ кунӗ эрне варрине лекеҫҫӗ. Ахӑртнех, канмалли кунсем вӑраха тӑсӑлмӗҫ.

Нарӑсӑн 23-мӗшӗнче тата пушӑн 8-мӗшӗнче виҫшер кун кантарӗҫ. Ҫӗртмен 24-мӗшӗ, Республика кунӗ, ҫитес ҫул тунтикуна лекет. Эппин, ун чухне виҫӗ кун кантарӗҫ.

Утӑ уйӑхӗн 9-мӗшӗнче иртнӗ канашлура ЧР транспорт министрӗн ҫумӗ Сергей Яхатин утӑн 16-мӗшӗнчен «Чӑвашавтотранс» тӗлӗшпе конкурс производтстви пулнине пӗлтернӗ, ҫавна май предприяти пассажирсене илсе ҫӳреме чарӑнӑ, автобуссене ҫӗнӗ перевозчиксене тара парӗҫ.

Яхатин каланӑ тӑрӑх, утӑн 4-мӗшӗнче «Чӑвашавтотранс» кредиторӗсен пухӑвӗ иртнӗ. Предприятие панкрута кӑларас тепӗр процедурӑна ЧР Арбтитраж сучӗ пӑхса тухӗ.

Аса илтерер: утӑн 5-мӗшӗнчен предприяти Ҫӗнӗ Шупашкарта, Канашра, Ҫӗмӗрлере, Улатӑрта, Куславкка тата Хӗрлӗ Чутай районӗсенче пассажирсене илсе ҫӳреме пӑрахнӑ. Шупашкарта та 2, 3, 5, 7, 10, 12, 14, 15, 16, 18, 19, 20, 21, 22, 24 тата 26-мӗш автобуссем валли вӑхӑтлӑх перевозчик шыраҫҫӗ. Ӑна утӑн 6-мӗшӗ валли тупма палӑртнӑ, анчах вӑхӑта утӑн 11-мӗшӗ ҫине куҫарнӑ.

Ҫӗртме уйӑхӗн 30-мӗшӗнче Канаш районӗнчи пӗр ялта 7 ҫулти хӗрача хреснамӑшӗ патӗнчен тухнӑ та килелле утнӑ. Ӑна ҫур ҫула ӑсатнӑ-ха, киле ҫитме нумай та юлман.

Хӗрачана хыҫалтан йытӑ тапӑннӑ, кӗлеткинчен ҫыртса юханшыв хӗрринелле сӗтӗрме пуҫланӑ. Юрать, ҫывӑхра арҫын ачасем пулнӑ. Вӗсем хӗрачана пулӑшнӑ, лешӗ вара тарма ӗлкӗрнӗ.

Ашшӗ-амӑшӗ васкавлӑ медпулӑшу чӗннӗ. Хӗрачана пульницӑна вырттарнӑ. Йытӑ ачана самаях ҫыртса пӗтернӗ. Ҫавна пула пӗчӗкскер туалета та икӗ кун каяйман, аппаратпа выртнӑ. Унӑн суран нумай. «Авӑнӑн 1-мӗшӗнче шкула мӗнле кайӗ-ши?» - кулянса каланӑ амӑшӗ.

Малтанлӑха пӗлтернӗ тӑрӑх, хуҫисем сунар йыттине пӗрремӗш хут салтса янӑ. Йытта яланлӑхах ҫывӑратса яма йышӑннӑ.

Юрий Пичугин тунӑ сӑн

Шупашкарта пурӑнакан 14 ҫулти Никита Борисов «Пӗрлӗхлӗ Раҫҫей» партин Шупашкарти уйрӑмӗ тата Дмитрий Медведевӑн йышӑну пӳлӗмӗ умне пикета пӗччченех тухнӑ.

7-мӗш класра вӗренекен арҫын ача амӑшӗпе мӗн ҫуралнӑранпах 6 тӑваткал метрлӑ пӳлӗмре пурӑнать-мӗн. Вӗсем пурӑнмалли условисене лайӑхлатмашкӑн черете тӑнӑ, анчах вӑл ниепле те шумасть. Хула администрацийӗ вӗсене ҫурт памашкӑн май ҫуккине каланӑ.

4 уйӑх каялла Никита Алена Аршинова патне ҫырӳ ҫырнӑ. Анчах депутат ӑна йышӑнма хирӗҫленӗ, ҫырӑвне илнӗ. Право хӳтӗлевҫи ҫакна акӑ мӗнле ӑнлантарнӑ: ача Навальный енче пулни Аршиновӑна килӗшмест имӗш.

Никитӑсен пӳлӗмӗнчех тепӗр кӳршӗ пурӑнать. Вӑл эпилепсипе чирлӗ. Никита ун валли васкавлӑ медпулӑшу пӗрре мар чӗннӗ. Амӑшӗ Ирина Борисова кӳрши чирлӗ пулнӑран вӗсене пушшех те урӑх кӗтес уйӑрса памалла тесе шухӑшлать.

Нарӑсӑн 23-мӗшӗнче Никитӑна КПРФ митингӗнче тытса чарнӑ. Вӑл унта «Взятка» хаҫат валеҫнӗ. Хаҫатра вӗсем пӗчӗк пӳлӗмре хӗсӗнсе пурӑнни пирки статья тухнӑ пулнӑ.

«Чӑвашавтотранс» панкрута тухнӑ май Шупашкарта автобус рейсӗсене хупнӑ. Ҫӗнӗ Шупашкарта та предприяти автобусӗсем рейса тухма пӑрахнӑ. Кун пирки Шупашкар хула администрацийӗн сайтӗнче пӗлтернӗ.

«Чӑвашавтотранс» Ҫӗнӗ Шупашкарта пассажирсене илсе ҫӳренӗшӗн хула хыснинчен компенсаци уйӑрманран, тӑкак нумай пулнӑран предприяти 21-мӗш маршрутпа (Химтехникум – Липово) тата 22-мӗш маршрутпа (Тӗлӗнтермӗш ӗҫсем тӑвакан Николай храмӗ - «Химпром» ПАО) ҫӳрекен автобуссене ҫӳреме чарни пирки пӗлтернӗ.

Аса илтерер: «Чӑвашавтотранс» автобус маршручӗсене хупнӑран ун вырӑнне урӑх перевозчик шыраҫҫӗ. Заявкӑсене йышӑнас вӑхӑта тӑснӑ.