Людмила Сачкова ҫыравҫӑ

Вулавӑшсене хӑш-пӗр ҫыравҫӑ хӑйӗн кӗнекине кӑмӑлтан парнелет. Темиҫе уйӑх каялла республикӑн Наци вулавӑшне чӑваш ҫыравҫи тата тӑлмачи Иван Егоров 503 кӗнеке, ҫав шутра хӑйӗн тата унӑн пиччӗшӗн Михаил Сениэль хайлавӗсем пулнӑ, парнелени пирки эпир пӗлтернӗччӗ.

Патӑрьелӗнчи тӗп вулавӑша асӑннӑ районти Ҫӗнӗ Ахпỹрт ялӗнче ҫуралса ỹснӗ Людмила Сачкова ҫыравҫӑ «Ӑс-хакӑл хӑвачӗ: интервьюсем» кӗнеке парнеленӗ. Кӗнекере — Чӑваш патшалӑх гуманитари ӑслӑлӑхӗсен институтӗнче ӗҫленӗ тата халӗ вӑй хуракан чӑваш ӑсчахӗсен еткерлӗхӗпе кун-ҫулӗ ҫинчен йӗркеленӗ пурӗ 47 интервью вырӑн тупнӑ. Интервью паракансен шутӗнче Чӑваш патшалӑх гуманитари ӑслӑлӑхӗсен институчӗн пуҫлӑхӗ Ю.Н. Исаев, Ю.М. Артемьев литературовед, критик, В.П. Станьял литературовед, публицист, поэт, общество деятелӗ, таврапӗлỹҫӗ, А.А. Трофимов искусствовед, ӑсчах, В.Г. Харитонова историк-археолог, А. П. Хусанкай тӗпчевҫӗ, литература критикӗ, публицист тата ыттисем те пур.

«Про Город» тунӑ сӑн

Шупашкарти «Садовый» микрорайонта поликлиника пулӗ. ЧР влаҫӗсен официаллӑ порталӗнче пӗлтернӗ тӑрӑх, ун валли вырӑн хатӗр ӗнтӗ.

Ку вырӑн пирки тахҫанах судра тавлашусем пыраҫҫӗ ӗнтӗ. Б.Хмельницкий урамӗнчи 123-мӗш «а» ҫуртра пульница пур-ха. Анчах вӑл пӗчӗк, микрорайона пурӑнма куҫакан халӑха йышӑнса пӗтереймест.

Ку ыйтӑва татса панӑ халӗ. Ҫырла тӑкӑрлӑкӗнчи 2-мӗш ҫурта поликлиника хута ямашкӑн панӑ. Унччен ӑна Чӑваш патшалӑх ял хуҫалӑх академийӗ илесшӗн пулнӑ.

Поликлиникӑна туса пӗтерсен вӑл аслисене те, кӗҫӗннисене те йышӑнӗ.

«Килтен тухса кайнӑ та таврӑнман…» Ҫакнашкал хыпарсем, шел те, час-часах курӑнма пуҫларӗҫ. Акӑ Чӑваш Енре каллех хӗрарӑм ҫухалнӑ.

Тамара Михайловна Куракина чӳк уйӑхӗн 20-мӗшӗнче 13 сехетре килтен тухса кайнӑ. Вӑл 62 ҫулта, Ҫӗнӗ Шупашкар хулинче пурӑнать.

Тамара Михайловна вӑрӑм пальто тӑхӑннӑ пулнӑ. Пуҫӗнче — хурарах тӗслӗ пысӑкрах калпак, уринче — тӗттӗм хӗллехи атӑ. Хӗрарӑм 160 сантиметр ҫӳллӗш, самӑртарах. Ҫӳҫне тӗттӗм хӗрлӗ сӑрланӑ, куҫӗ ҫутӑ тӗслӗ.

Тамара Михайловна хӑйӗнпе пӗрле телефон та, документсем те илмен. Вӑл чӗре чирӗпе аптӑрать. Хӗрарӑм хуларан кайма та пултарнӑ, ҫавӑнпа ялсенчи пушӑ ҫуртсене пӑхма ыйтаҫҫӗ.

Тамара Куракинӑна курнисене 89276683280 номерпе шӑнкӑравлама ытйаҫҫӗ.

Шупашкарти пӗр аптека ӗҫченӗ суя укҫа пама хӑтланнӑ преступника тытса чарма пулӑшнӑ. Ҫакӑншӑн ӑна ШӖМ тав тунӑ.

Ҫамрӑк арҫын аптекӑра пилӗк пинлӗх суя укҫапа тӳлеме хӑтланнӑ. Провизор ӑна детектор ҫинче тӗплӗн тӗрӗсленӗ, унтан лупӑпа пӑхнӑ. Укҫа суя пулнине асӑрхасан вӑл полицейскисене чӗнмелли пускӑча вӑрттӑн пуснӑ. Анчах арҫын теме сиссе тарма ӗлкӗрнӗ.

Хулари пӗр камерӑсенчен пӗри преступникӑн урапин номерне ӳкерсе юлнӑ. Унтан полицейскисем ҫав урапа ӑҫталла ҫул тытнине йӗрленӗ, ытти регион йӗрке хуралҫисене асӑрхаттарнӑ. Ҫамрӑк арҫынна Новосибирск хулинче тытса чарнӑ. Ушкӑнри ҫамрӑксенчен 5 пинлӗх 100 ытла суя укҫа туртса илнӗ.

Кун тӗлӗшпе пуҫарнӑ пуҫиле ӗҫе кӗҫех суда ярса парӗҫ. Преступниксене тытса чарма пулӑшнӑ Татьяна Никифоровӑна вара полици полковникӗ Сергей Павлов тав туса парнепе тата чечек ҫыххипе чысланӑ. Хӗрарӑм полицейскисене пӗрремӗш хут мар пулӑшать-мӗн. Вӑл тата аптекӑри хуралҫӑ пулӑшнипе малтан та суя укҫапа тӳлеме тӑнӑ ҫынна тытса чарнӑ.

Кушкӑри шкулат вӗренекен Татьяна Перепелкина

Республикӑри массӑллӑ информаци хатӗрӗсем час-часах тӗрлӗ конкурс ирттеҫҫӗ. Нумаях пулмасть «Тантӑш» хаҫат «Эпӗ «Тантӑша» юратататӑп» фотоконкурс йӗркеленӗ.

Ҫак конкурса республикӑри тата ун тулашӗнчи ачасем нумайӑн хутшӑнни пикри пӗлтерет пичет кӑларӑмӗ. Конкурсра ҫӗнтерес тесен «Тантӑшпа» сӑн ӳкерӗнсе ӑна мӗнлерех кӑмӑлланине хӑйне евӗр кӑтартса пама тивнӗ. Ҫӗнтерме ӑнтӑлса кашниех мӗн те пулин шухӑшласа кӑларнӑ, чи ӑнӑҫлӑ ӗҫсене редакцие ярса панӑ.

Ҫак фотоконкурса Елчӗк районӗнчи Кушкӑри вӑтам шкулти 9-мӗш класра вӗренекен Татьяна Перепелкина та хутшӑнас тенӗ. Пӗччен мар. Хӑйӗн класс ертӳҫи А.И. Портнова пулӑшса-хавхалантарса пынипе. Тӑрӑшни пикен сая кайман — конкурсра вӑл ҫӗнтернӗ.

Общество кирек хӑш саманара та ҫирӗп ҫемьесемпе вӑйлӑ. Ҫавна май ҫемье пӗлтерӗшне ӳстерес тӗллевпе республикӑра тӗрлӗ мероприяти ирттересси йӑлана кӗнӗ. Раҫҫейре Амӑшӗн кунне паллӑ тӑвас умӗн Чӑваш Енри кӑҫалхи чи лайӑх ҫемьесене чысларӗҫ.

"Ҫулталӑк ҫемйи - 2015" конкурса пурӗ 159 ҫемье хутшӑннӑ. Вӗсенчен 28-шӗ финала тухнӑ.

Чӳк уйӑхӗн 27-мӗшӗнче Республикӑри ача-пӑчапа ҫамрӑксен пултарулӑх керменӗнче ҫӗнтерӳҫӗсене чысласа пысӑк уяв иртрӗ. "Ҫулталӑк ҫемйи - 2015" титула ҫӗнсе илекенсем Шупашкар хулин Мускав районӗнче пурӑнакан Магаринсем пулнӑ. Тӗрлӗ номинацире Ҫӗмӗрле хулинчи Зайцевсен, Вӑрнар районӗнчи Тикиневсен, Патӑрьел районӗнчи Раковсен, Тӑвай районӗнчи Константиновсен, Йӗпреҫ районӗнчи Васильевсен ҫемйисем ҫӗнтернӗ.

Чӳк уйӑхӗн 24-мӗшӗнче чӑвашсен паллӑ ҫыравҫи, драматургӗ, тӑлмачӗ тата актерӗ Георгий Васильевич Тал-Мӑрса ҫуралнӑранпа 120 ҫул ҫитнине уявлама филологи енӗн ӗҫтешӗсем, Чӑваш патшалӑх университечӗн тата Чӑваш патшалӑх педагогика университечӗн доценчӗсемпе студенчӗсем, журналистсем пухӑнчӗҫ.

Ирина Кириллова Г.Тал-Мӑрсан пурнӑҫӗпе пултарулӑхӗ ҫинчен кӗскен аса илтерчӗ, В.Г. Родионов Георгий Васильевичӑн чӑваш литература историйӗнчи вырӑнӗ пирки калаҫрӗ, В.В. Никифорова ҫыравҫӑн драматургири пултарулӑхне тишкерчӗ, Ирина Софронова Г.Тал-Мӑрса поэзийӗнчи тухӑҫ лирикин традицийӗсене шырарӗ, Е.Р. Якимова ӑна чӑваш историллӗ трагедине пуҫарса яраканӗ пек хакларӗ.

Георгий Тал-Марса Тутарстана кӗрекен Ҫӗпрел районӗнчи Пасарлӑ Упи ялӗнче чӳк уйӑхӗн 26-мӗшӗнче ҫуралнӑ. Ялти шкулта, Чӗмпӗрти чӑваш шкулӗнче (1909–1915), Хусанти Ҫурҫӗр Хӗвел тухӑҫ халӑхӗсен этнографипе археологи институтӗнче (1917–1920) вӗреннӗ. 1918 ҫулта чӑваш театрне пуҫарса яраканӗсенчен пӗри пулнӑ, актер тата режиссер пулса вӑй хунӑ, спектакльсем лартма вырӑсларан чӑвашла 40 ытла пьеса куҫарнӑ, хӑй те драмӑсем ҫырнӑ.

Малалла...

Чӑваш Енре краеведенипе ҫыхӑннӑ ҫӗнӗ кӗнеке кун ҫути курнӑ. "Водоемы Чувашии" ят панӑскере 2 пин тиражпа пичетленӗ.

Кӗнеке авторӗ - паллӑ таврапӗлӳҫӗ, Шупашкарти 38-мӗш шкулта географи вӗрентекен Иван Дубанов.

Чӑваш Енри юханшывсем, пӗве-кӳлӗсем, ҫӑлкуҫсем, шыв управҫисем пирки кӗнеке-альбом пирки пуҫласа кӗнеке-альбом кӑларнӑ.

Унта автор таврапӗлӳҫӗсем, ватӑ ҫынсем каласа панине те, картографи, архив материалӗсене те кӗртнӗ. Экспедицисене маларах асӑннӑ 38-мӗш шкулта вӗренекенсем те ҫӳренӗ, материал пухма пулӑшнӑ.

Автор экологи ыйтӑвӗсене те хускатнӑ.

Кӗнекере биологсен, таврапӗлӳҫӗсен, тӑван тавралӑха тӗпчекенсен сӑн ӳкерчӗкӗсене усӑ курнӑ. А.А. Ластухин тата А.А. Яковлев нумай фотопа пулӑшу кӳнӗ.

Тӗмен хулинчи патшалӑх университечӗн Кӗпӗрнаттӑр залӗнче "Чуваши с симбирским характером" (Ҫӗпӗр кӑмӑлӗллӗ чӑвашсем) документлӑ телефильм хӑтлавӗ иртнӗ.

Фильмӑн чи пирвайхи геройӗсем - Анат Тавда районӗнчи Пӗчӗк Хутор ялӗнче пурӑнакансем.

Хӑтлава Хӗвеланӑҫ Ҫӗпӗрти тата Кӑнтӑр Уралти чӑвашсен наци автономийӗсен пайташӗсем, Ҫӗпӗрти ӑсчахсем, студентсемпе вӗренекенсем хутшӑннӑ.

Фильма сенкер экран ҫине кӑҫалхи раштав ҫуррисенче кӑларӗҫ.

Документлӑ картинӑна Чӑваш патшалӑх университечӗн профессорӗ Владимир Васильев тата Чӑваш наци конгресӗн пресс-службин ертӳҫи Зоя Яковлева телережиссер ӳкерни пирки эпир пӗлтернӗччӗ. Вӗсем Сургут, Нефтеюганск, Тобольск тата Тӗмен хулисене, вӑл тӑрӑхри Пӗчӗк Хутор, Канаш, Анат Тавда ялӗсене ҫитсе те курнӑччӗ.

Ӗнер, Екатеринбургра Раҫҫейре пуҫласа президент центрӗ уҫӑлнӑ. Вӑл - Борис Ельцин центрӗ.

Ҫк пулӑма ҫӗршывра ҫӗнӗ политика йӑли-йӗркине йӗркеленӗ евӗр хакласа ҫырнӑ асӑннӑ центр сайтӗнче.

Борис Ельцин президент центрне уҫма 3ур пин ытла ҫын пырса ҫитнӗ. Вӗсен хушшинче Б. Ельцина пӗрле ҫӗршыва ертсе пынисем, паллӑ политиксем, культура ӗҫченӗсем. журналистсем пулнӑ.

Борис Ельцина ҫывӑх пӗлнисем те ку мероприятие хутшӑннӑ. Вӗсем - Раҫҫейӗн пӗрремӗш президенчӗпе пӗрле вӗреннисем, Президент командинчи ҫынсем, тӑванӗсем.

Ӗнерех Борис Ельцинӑн президент центрне Белоруҫпа Украинӑна иртнӗ ӗмӗрӗн 90-мӗш ҫулӗсенче ертсе пынӑ Станислав Шушкевичпа Леонид Кучма пырса ҫитнӗ. Паллӑ ытти ҫынсен шутӗнче - Геннадий Бурбулис, Андрей Нечаев, Эдуард Россель, Минтимер Шаймиев, Михаил Швыдкой, Евгений Ройзман, Александр Волошин, Игорь Сечин, Анатолий Чубайс, Ирина Хакамада, Артур Чилингаров, Владимир Познер, Светлана Сорокина, Георгий Франгулян, Андрей Смирнов, Андрей Макаревич, Ирина Ясина тата ыттисем.

Центра саванӑҫлӑ лару-тӑрура Раҫҫей Президенчӗ Владимир Путин тата Дмитрий Медведев премьер-министр хутшӑннӑ.

Малалла...