Чӑваш Енре пӗр-пӗр спектакле, концерта е курава хулана каймасан та курма пулать. Пирӗн тӑрӑхра кашни эрнере «Культурная среда» (чӑв. Культура хутлӑхӗ) проект пурнӑҫа кӗрет. Ҫавна май пултарулӑх коллективӗсем муниципалитетсене ҫитсе хӑйсен ӗҫӗсене кӑтартаҫҫӗ.
Чӑваш патшалӑх академи симфони капелли хальхинче Вӑрнара ҫитнӗ. Унта артистсем «Вокальная карта Чувашии» (чӑв. Чӑваш Ен вокал карти) музыка проекчӗпе паллаштарнӑ.
Чӑваш Енӗн тава тивӗҫлӗ артисчӗ Андрей Макаров, симфони капеллин хорӗн артисчӗсем Вера Иванова, Лия Александрова, Юрий Унегеров, Вячеслав Вахтеркин чӑваш композиторӗсен кӗвӗленӗ юрӑсене шӑрантарна. Оркестр артисчӗсем Илья Алексеев (аккордеонпа), Максим Нелюбин (сӗрме купӑспа) паллӑ кӗвӗ-ҫеммӗпе паллаштарнӑ.
Чӑваш Республикин Наци вулавӗшӗнче раштав уйӑхӗн 13-мӗшӗнче Чӑваш Республикин тава тивӗҫлӗ художникӗ, Раҫҫей дизайнерӗсен союзӗн членӗ, Пӗтӗм тӗнчери «Союз дизайнеров» ассоциацин членӗ, Чӑваш Енри дизайнерсен союзӗн председателӗ Александр Астраханцев «Чӑваш Енри дизайн историйӗ» лекци ирттерӗ.
Пирӗн республикӑра 1988 ҫулта регионти дизайнерсен союзне никӗслене. Чӑваш дизайнерӗсен ӗҫӗнчи тӗп ҫул-йӗрсем – хутлӑх дизайнӗ, графика дизайнӗ, интерьер, сӗтел-пукан, тум-тир дизайнӗ, илемлӗх текстилӗ, металл илемлӗх хатӗрӗ.
Лектор дизайнер искусстви республикӑра мӗнле пулса пыни ҫинчен каласа кӑтартӗ.
Чӑваш Енӗн Наци вулавӑшӗн «Мерчен» музыка хӑна пӳлӗмӗнче Земфира Яковлеван «Тури чӑвашсен музыка фольклорӗ» чӑваш халӑх юррисен антологийӗн презентацийӗ иртнӗ.
Земфира Кузьминична — педагог, фольклорист, наци йӑла-йӗрке музыка культурине пухаканӗ тата тӗпчевҫи, Раҫҫей халӑх ҫутӗҫӗн отличникӗ, Чӑваш Республикин тава тивӗҫлӗ вӗрентекенӗ тата тава тивӗҫлӗ культура ӗҫченӗ.
Кӗнеке уявне республикӑри культурӑпа наукӑн тата вӗрентӗвӗн паллӑ ӗҫченесем, пултарулӑх интеллигенцийӗ, журналистсем пуҫтарӑннӑ.
«Тури чãвашсен юрри-кӗвви фольклор» – тури чӑвашсен чӑваш музыка фольклорӗн юрӑ антологийӗ. Кӑларӑма Шупашкар, Ҫӗмӗрле, Хӗрлӗ Чутай, Етӗрне, Элӗк, Муркаш, Красноармейски, Вӑрнар тӑрӑхӗсенчи этнографи экспедицийӗсем пынӑ вӑхӑтра пухса пына материалсем кӗнӗ.
Чӑваш Енри ӳнерҫӗ Ксения Кошелева Ҫӗнӗ ҫулпа ҫыхӑннӑ открыткӑсен серине хатӗрленӗ. Унта вӑл чӑваш колоритне кӗртнӗ.
Ксения каланӑ тӑрӑх, вӑл хӑйӗн ачалӑхӗнчи открыткӑсене тӗпе хунӑ. Вӗсем чӑннипех те Совет Союзӗнчи открыткӑсене аса илтереҫҫӗ.
Палӑртмалла: Ксения Кошелева чӑвашлӑхпа ҫыхӑннӑ открыткӑсем хатӗрлет. Хальхи вӑхӑтра ҫамрӑк ӳнерҫӗ Мускавра пурӑнать. Хӑй Йӗпреҫ округӗнчи Ҫӑкалӑх ялӗнче ҫуралса ӳснӗ.
Раштав уйӑхӗн 10-мӗшӗнче Чӑваш Республикин Наци вулавӑшӗнче Чӑваш патшалӑх юрӑпа ташӑ академи ансамблӗ 100 ҫул тултарнине халалланӑ «Из века в век» (чӑв. Ӗмӗртен ӗмӗре) кӗнеке-альбома презентациленӗ.
Кӑларӑмра коллективӑн пӗлтерӗшлӗ историллӗ пулӑмсемпе паллашма пулать. Унсӑр пуҫне ансамбле аталантарас ӗҫе пысӑк тӳпе хывнӑ паллӑ композиторсен, дирижерсен, артистсен, хореографсен ӗҫне ҫутатса панӑ.
Кӗнекере ансамбль пурнӑҫӗнчи паллӑ самантсене, афишӑсене, коллективӑн пултарулӑх ҫулӗпе ҫыхӑннӑ ытти паха материала та кӗртнӗ.
Чӑваш Республикин ачасемпе ҫамрӑксен вулавӑшӗнче Дмитрий Моисеевӑн «Хуҫасӑр ҫуртри сехет сасси» ҫӗнӗ кӗнекине хӑтланӑ.
Автор халӑх тетелӗнчи хӑйӗн страницинче пӗлтернӗ тӑрӑх, «мероприятие вулавӑш ӗҫченӗсем ят-сумлӑ чӑвашсене йыхравланӑ. Вӗсен йышӗнче — Чӑваш халӑх поэчӗсем Юрий Сементер, Раиса Сарпи, кӗнекен редакторӗ Ольга Австрийская, ЧР искусствӑсен тава тивӗҫлӗ деятелӗ Арсений Тарасов, ЧР культурӑн тава тивӗҫлӗ ӗҫченӗ Альбина Юрату, филологи ӑслӑлӑхӗсен кандидачӗсем Николай Осипов, Ольга Скворцова...».
Унта ҫавӑн пекех ҫамрӑксем хутшӑннӑ.
Чӑваш Енри пултаруллӑ ҫынсенчен пӗрне «РФ тава тивӗҫлӗ культура ӗҫченӗ» ята панӑ. Сӑмахӑмӑр Надежда Соловьёва пирки пырать. Унпа «Рувики» интернет-энциклопедин чӑвашла пайӗнче те паллаштарнӑ.
Надежда Соловьёва 1956 ҫулхи утӑ уйӑхӗн 14-мӗшӗнче Мари АССРӗнчи Туҫи Мари районӗнчи Коротни ялӗнче ҫуралнӑ. 1973 ҫулта Н. К. Крупская ячӗллӗ Мари патшалӑх педагогика институтӗнче аслӑ пӗлӳ илнӗ. Шупашкарти музыка училищине вӗренсе пӗтернӗ хыҫҫӑн 1977 ҫултан пуҫласа Ҫӗнӗ Шупашкарти музыка шкулӗнче вӑй хурать. 2002 ҫултанпа Ходяшевсен ячӗллӗ Шупашкарти ачасен 4-мӗш музыка шкулӗнче те тӑрӑшать.
2014 ҫулта I Пӗтӗм Раҫҫейри педагогсен профессионаллӑ ӑсталӑхӗн «Ят-сум» конкурсӗнче тӗрлӗ номинацире I степеньлӗ лауреат тата II степеньлӗ лауреат ятне тивӗҫнӗ. 2016 ҫулта III Пӗтӗм Раҫҫейри педагогсен профессионаллӑ ӑсталӑхӗн «Ят-сум» конкурсӗнче I степеньлӗ лауреат пулса тӑнӑ («Вӗренӳпе меслетлӗх ӗҫӗ» номинацире).
2018 ҫулта Раҫҫей Федерацийӗн Культура министерстви ирттерекен «Ача-пӑча ӳнер шкулӗн чи лайӑх вӗрентекенӗ» Пӗтӗм Раҫҫейри конкурсра лауреат ятне тивӗҫнӗ, унӑн вӗренекенӗ Степан Николаев ҫак конкурсӑн дипломне ҫӗнсе илнӗ.
Валерий Алексин
«Эпӗ кӗнекешӗнех килнӗ пулӗ ҫак тӗнчене. Ӑна хаклама тата ӗмӗрлӗх упрама. Тата ӑна кам та пулин хапсӑнасран сыхласа пурӑнма…» Ҫапла ҫырнӑ чӑваш халӑх ҫыравҫи Хветӗр Уяр хӑйӗн ӗҫӗ-хӗлне кун-ҫул тӳпинчен хакласа. Ҫак йӗркесене автор хӑй пирки анчах мар, хӑйӗн аслӑ хӗрӗ пирки те каланӑ пулас. Луиза Федоровнӑн пӗтӗм пурнӑҫӗ кӗнеке ҫӳлӗкӗсем хушшинче иртнӗ теме пулать. Миҫе ҫухрӑм утнӑ-ши вӑл кӗнеке урамӗсемпе? Ҫак ҫул, тен, инҫет Сахалина кайса килме те ҫитӗ.
Ҫӗрпӳри культурӑпа ҫутӗҫ училищине хӗрлӗ дипломпа пӗтерсен вӑл Ленинградри библиотека институтне вӗренме кӗнӗ. Ун хыҫҫӑн Республика вулавӑшӗнче, каярахпа Шупашкарти «Энергозапчасть» завочӗн тата Шупашкарти промышленность тракторӗсен завочӗн вулавӑшӗсенче ӗҫленӗ. Ун пурнӑҫӗ кӗнеке ҫулӗпех, анчах кӑшт уйрӑм сукмакпа кайма пултарнӑ. 1965 ҫулта ӑна И.И. Одюковӑн «Чувашские народные песни социального протеста и революционной борьбы» кӗнекене редакцилеме явӑҫтараҫҫӗ. Ҫак ӗҫе ӑнӑҫлӑ вӗҫленӗ пулин те вӑл издательство пуканӗ ҫине куҫса ларма килӗшмен.
Чӑваш Енре «Земство кульура ӗҫченӗ» программа ӗҫлесе кайӗ. 50 пин ҫын таран пурӑнакан ял-салана ӗҫлеме каякан культура ӗҫченӗсем 1 миллион тенкӗ илме пултарӗҫ.
ЧР Элтеперӗ Олег Николаев пӗлтернӗ тӑрӑх, хальхи вӑхӑтра ЧР Культура министерстви нормативлӑ документсене хатӗрлет. Вакантлӑ должноҫсен списокне хатӗрлеме тытӑннӑ ӗнтӗ.
Раштав уйӑхӗн 16-мӗшӗнче «Атӑл Опера» театр сцени ҫинче Чайковский музыки янӑрӗ. Шупашкара «Академия Русской Музыки» (чӑв. – Вырӑс музыкин академийӗ)оркестр килӗ.
Мускаври ҫав коллектив паллӑ вырӑс композиторӗн паллӑ хайлавӗсемпе – «Лебединое озеро», «Спящая красавица», «Щелкунчик» – килӗ.
Ҫӗршывӑн тӗп хулинчи ҫав коллектив ҫӗршывӗпе паллӑ ушкӑн.
+20.3 °C