Паян – ҫӗртмен 1-мӗшӗ. Анчах урамра пӗрре те ҫулла пек туйӑнмасть-и? Ан пӑшарханӑр: синоптиксем кӗҫех ӑшӑ ҫанталӑк килессине пӗлтереҫҫӗ.
Ыран сивӗ пулӗ-ха, аслати кӗмсӗртетме пултарӗ, сывлӑш температури 13-18 градус таран ҫеҫ ӑшӑнӗ. Эрне варринче ҫумӑр ҫумӗ, Казахстан енчен ӑшӑ килме пуҫлӗ. Ҫӗрмен 5-6-мӗшесенче вӑйлӑ ҫумӑр ҫӑвас хӑрушлӑх пур.
«Чӑваш Енри ҫанталӑк» проект авторӗ Владимир Михайлов пӗлтернӗ тӑрӑх, Ҫимӗкре те ҫумӑр ҫӑвӗ, 20-25 градус ӑшӑтӗ. Ҫӗртмен 8-10-мӗшӗсенче вара 30 градус шӑрӑх килмелле.
Гидрометцентр пӗлтернӗ тӑрӑх, ҫӗртме уйӑхӗнчи пӗрремӗш декада нормӑпа килӗшӳллӗн пулӗ – сывлӑш температури вӑтамран 16 градус ӑшӑ тӑрӗ.
Кун пек ҫанталӑк ҫу уйӑхӗн варринче 2017 ҫултанпа пулман. Хӑҫан ӑшӑтать? Ку ыйта сире канӑҫсӑрлантарать пуль-ха.
Гидрометцентр пӗлтернӗ тӑрӑх, ҫу уйӑхӗн юлашки декади те нормӑран кӑшт сивӗрех пулӗ. Ҫапах сывлӑш температури вӑтамран 13-4 градус таран ӑшӑнӗ. Ыран ҫил вӑйланӗ, ҫавӑнпа сивӗрех пулӗ. Шӑматкун вара сывлӑш 14-19 градус таран ӑшӑнӗ. Аслатиллӗ ҫумӑр ҫума пултарӗ.
Тунтикун та ҫумӑр ӳкес хӑрушлӑх пур. Ытларикун 20 градус ӑшӑтӗ, юнкун вара – 20-25 градус. Ҫу уйӑхӗн 29-30-мӗшӗсенче 30 градус таран та ӑшӑтма пултарӗ. Ку – сулхӑнра кӑна-ха. Эппин, ҫуллахи евӗр шӑрӑх ҫитиччен вӑхӑт нумаях юлмарӗ.
Елчӗк районӗнче пурӑнакансем вӑрманта пӗр КамАЗ хыр пӗренисем илсе тухнине курнӑ. Кун пирки вӗсем полицие пӗлтернӗ.
Чӑнах та, йывӑҫсене саккуна пӑсса касни палӑрнӑ. Ҫакна тӗрӗслев ҫирӗплетнӗ. Шӑмӑршӑ лесничествин вӑрманҫинчен туяннӑ-мӗн ӑна. Лешӗ ӗҫ вырӑнӗпе усӑ курса 13 хыр каснӑ. Ҫапла майпа вӑл ЧР Ҫутҫанталӑк министерствине 500 пин тенкӗлӗх тӑкак кӳнӗ.
Кун тӗлӗшпе пуҫиле ӗҫ пуҫарнӑ. Лесникӑн йывӑҫ каснӑшӑн судра явап тытма тивӗ.
Ҫанталӑк питех савӑнтармасть. Урамра ҫу уйӑхӗ тееймӗн. Синоптиксем те савӑнмаллиех пӗлтермеҫҫӗ – Чӑваш Енре тепӗр эрне сивӗ ҫанталӑк тӑрӗ.
Ыран кунӗпех ҫумӑр ҫӑвӗ. Шупашкарта пӗр тӑваткал метр ҫине 11 литр ҫумӑр ӳкме пултарать. Термометр 6-11 градус ҫеҫ ӑшӑ кӑтартӗ. Ҫил те вӑйланӗ.
Эрне варринче ҫанталӑк кӑштах лайӑхланӗ. Юнкун ҫӗрле тӑм ӳкме пултарать. Кӗҫнерникун 15-17 градус ӑшӑтӗ. Канмалли кунсенче каллех сивӗтӗ, ҫумӑр ҫӑвӗ, ҫил вӑйланӗ, 10-12 градус ҫеҫ ӑшӑ пулӗ. Вырсарникун ҫумӑр чарӑнӗ, кӑштах ӑшӑтӗ.
Синоптиксем малтанлӑха пӗлтернӗ тӑрӑх, ҫитес эрнере ҫанталӑк лайӑхланӗ, 20 градус таран ӑшӑтӗ.
Ҫӗрпӳ районӗнчи Иккӗмӗш Вӑрманкасси ял тӑрӑхӗнчи пӗвесенчен пӗрне акӑшсем иленнӗ. Пурӗ 10 акӑш. Асӑннӑ тӑрӑхра вӗсем тӗпленни виҫӗ эрне ӗнтӗ.
Акӑшсене вырӑнтисем кӑмӑлтан йышӑннӑ. Вӗсен илемӗпе киленнипех ҫырлахман, хастар ял ҫыннисем акӑшсем валли ишсе ҫӳрекен ҫурт-утрав ӑсталанӑ. Кун пирки Ҫӗрпӳ район администрацийӗн пуҫлӑхӗ Сергей Беккер (ӑна ҫак должноҫе иртнӗ уйӑхра суйланӑччӗ) тӗнче тетелӗнчи халӑх ушкӑнӗсенчен пӗринчи хӑйӗн страницинче хыпарланӑ.
«Акӑшсем иленни – лайӑх паллӑ. Ял ҫыннисем вӗсем валли ишсе ҫӳрекен ҫурт-утрава хӑйсен вӑйӗпе ӑсталама йышӑннӑ. Ку вӑл – тӑван тӑрӑха тата ҫутҫанталӑка чунтан юратни...», – тесе ҫырнӑ Сергей Беккер хӑйӗн аккаунтӗнче.
Маттур чӑваш арӗ, Муркаш районӗнчи Мӑн Сӗнтӗрте пурӑнакан Юрий Туринке хӑй унччен лартнӑ йывӑҫсен йышне тата пуянлатнӑ. Фейсбукра вӑл ҫырнӑ тӑрӑх, юлашки икӗ ҫулта тата тепӗр 75 хунав лартнӑ. Ытларах — хырсем.
«Чӑн-чӑваш Ҫуттӗнчепе пӗрле пурӑнать, сывлать...», — ырланӑ Юрий Туринкен пархатарлӑ ӗҫӗ пирки вуласа пӗлнӗ хыҫҫӑн Чӗмпӗр чӑвашӗ Микулай Павловский.
Кӑҫал, сӑмах май, пирӗн ҫӗршывра «Астӑвӑм пахчи» акци пуҫарчӗҫ. Ӑна Тӑван ҫӗршывӑн аслӑ вӑрҫинче ҫӗнтернӗренпе 75 ҫул ҫитнине халалланӑ. Вӑл пуш уйӑхӗн 18-мӗшӗнче пуҫланчӗ, ҫӗртме уйӑхӗн 22-мӗшӗнче вӗҫленӗ. Тӑван ҫӗршывӑн аслӑ вӑрҫинче пуҫ хунӑ 27 миллион салтака асӑнса ҫавӑн чухлӗ йывӑҫ лартма палӑртнӑ. Ӑҫта миҫе хунав лартнине садпамяти2020.рф сайта пӗлтерме май туса пачӗҫ.
Маларах асӑннӑ Юрий Туринке хунавсене акцие хутшӑнас тӗллевпе мар, чун ыйтнипе лартнӑ.
Ҫу уйӑхӗн пуҫламӑшӗ ҫуллахи пекех ӑшӑ тӑчӗ. Малалла мӗнле ҫанталӑк пулссине синоптиксем палӑртнӑ ӗнтӗ. Республикӑна «ҫӗмӗрт сивви» килет. Нумайлӑха-мӗн.
Гидрометцентр пӗлтернӗ тӑрӑх, уйӑх варринче 10 градус ӑшӑ пулӗ. Ку, уйӑх пуҫламӑшӗпе танлаштарсан, 3 градус сивӗрех. Ҫанталӑк сивӗ кӑна мар, ҫиллӗ те пулӗ. Кӗҫнерникун тӑрук сивӗтӗ. Ҫӗрле 0-5 градус ӑшӑ пулӗ. Кайран тата сивӗтӗ.
Ҫу уйӑхӗн 14-19-мӗшӗсенче йӗпе юр, кӗрпе ҫума пултарӗ. Шӑматкунпа вырсарникун ҫӗр ҫине нӳрӗк нумай ӳкӗ.
Синоптиксем пӗлтернӗ тӑрӑх, сивӗ ҫанталӑк уйӑх вӗҫӗчченех тӑма пултарӗ. Уйӑх вӗҫӗнче ҫумӑр та самай ҫӑвӗ.
Паян ҫумӑр ҫӑвать, ыран вара ҫанталӑк лайӑхланма пуҫлать. Кун пирки «Чӑваш Енри ҫанталӑк» проект авторӗ Владимир Михайлов пӗлтерет.
Ыран сывлӑш температури 10-12 градуса ҫитӗ, ҫӗрле – 2-4 градус ӑшӑ. Ҫу уйӑхӗн 3-мӗшӗнче тата ӑшӑтӗ: термометр 16 градус кӑтартӗ, хӗвел пӑхӗ. Ҫӗрле те ытлах сивӗ пулмӗ: 6-8 гадус ӑшӑ пулӗ.
Тунтикун, ҫу уйӑхӗн 4-мӗшӗнче, ҫуллахи пекех пулӗ: 20 градус ӑшӑтӗ. Ҫу уйӑхӗн 5-8-мӗшӗсенче чи ӑшӑ кунсем ҫитӗҫ – 20-25 градус таранах кӑтартӗ. Анчах аслатиллӗ ҫумӑр ҫума пултарӗ.
Малтанлӑха палӑртнӑ тӑрӑх, ҫанталӑк ҫу уйӑхӗн 9-мӗшӗнче пӑсӑлма тытӑнӗ.
Сергей Лукьяшко историк шухӑшӗпе, Азовпа Хура Тинӗс тӑрӑхӗнчи скиф йӑхӗсем кӑйкӑрсене сунара ҫӳреме хӑнӑхтарнӑ, ҫакна вӗсем македони ҫыннисенчен ҫӗр ҫул маларах тунӑ. Ӑсчахсен шутланӑ тӑрӑх, сунара кӑйкӑрпа ҫӳреме пирӗн эрӑчченхи IV ӗмӗрте пуҫланӑ.
Дон вӑрринчи Елизаветовски виле тӑприне тишкернӗ май Сергей Лукьяшко кӗтмен пӗтӗмлетӳ тунӑ. Унта тискер вӗҫен кайӑкпа пӗрле пытарнӑ арҫын виллине тупнӑ. Ҫакӑ вара пытарнӑ ҫынпа кӑйкӑр хушшинче туслӑ ҫыхӑну пулнине кӑтартса парать.
Унсӑр пуҫне скифсем хӑйсен килти савӑт-сапана тата хаклӑ капӑрлӑха кӑйкӑрсен, хурчкасен тата ытти тискер вӗҫен кайӑксен сӑнӗсемпе илемлетнӗ.
Ун пек вӗҫен кайӑксен юлашкийӗсене Азовпа Хура Тинӗс лаптӑкӗнчи ҫӗр чавса тӗпченӗ ытти вырӑнсенче те тупкаланӑ. Вӗсем хушшинче караппӑл, кайӑк хурчки, варакшӑ, хӑлат тата шур кутлӑ тинӗс ӑмӑрткайӑкӗн шӑммисене асӑрханӑ.
Тин кӑна лайӑх ҫанталӑкчӗ, паян вара юр ҫӑвать, ҫил-тӑман вӗҫтерет, ҫумӑр пӗрӗхет… Ваттисем калашле, хӗл ҫуркуннепе вӑрҫӑнать. Ҫу уйӑхӗн мӗнлерех килӗ-ши? Синоптиксем мӗн каланине тишкерер.
«Чӑваш Енри ҫанталӑк» проект пӗлтернӗ тӑрӑх, ҫу уйӑхӗнчи пӗрремӗш декада ӑшӑ пулӗ, типӗ кунсем тӑрӗҫ. Термометр 20-25 градус таранах ӑшӑ кӑтартма пултарӗ.
Иккӗмӗш декадӑра ҫанталӑк сивӗтӗ. Малтанах ҫумӑр ҫусан ӑшӑ ҫанталӑк тӑрӗ, каярахпа сивӗтӗ. Ҫӗр шӑнма та пултарӗ. Кӑнтӑрла 8-13 градус ӑшӑ кӑтартӗ.
Виҫҫӗмӗш декадӑра ҫумӑр ҫума чарӑнӗ, Скандинави антициклонӗ килӗ. Кӑнтӑрласерен 15-20 градус ӑшӑ тӑрӗ, ҫӗрлесерен – сивӗрех.
+13.3 °C