Ан пӑшӑрханӑр: ҫил нумаях алхасмӗ. Кун хыҫҫӑн республикӑна шӑрӑх ҫанталӑк, чӑн-чӑн ҫулла, килӗ. Чӑваш Гидрометцентрӗ пӗлтернӗ тӑрӑх, тепӗр пӗр кун ҫумӑр ҫукалӗ, унтан термометр кӑтартӑвӗ ҫӳлерех хӑпарӗ.
Паян ҫӗрле вырӑнӑн-вырӑнӑн ҫумӑр ҫӑвӗ, ҫил хушӑран ҫеккунтра 15 метр хӑвӑртлӑхпа вӗрӗ. Кӑнтӑрла 13 метр хӑвӑртлӑхпа вӗрӗ. Ҫӗрле – 9-14, кӑнтӑрла 23-28 градус ӑшӑ пулӗ.
Шӑматкун ҫумӑр ҫумӗ, сывлӑш температури 27-32 градус пулӗ, ҫӗрле 12-17 градус. Республика кунӗнче те шӑрах ҫанталӑк тӑрӗ. Кӑнтӑрла 28-33 градус ӑшӑ пулӗ, ҫӗрле вара – 14-19 градус.
Паян каллех ҫил вӑйланнӑ, Шупашкарта самай алхаснӑ. Вӑл хӑш-пӗр япалана илсе ывӑтнӑ, йывӑҫсене тӳнтернӗ. «Про Город» хаҫат сайтӗнче ҫынсем Шупашкарта вӑйлӑ ҫил хыҫҫӑнхи сӑнӳкерчӗксене вырнаҫтарнӑ.
«Шупашкар» суту-илӳ комплексӗ патӗнче йывӑҫ хуҫӑлса аннӑ. Граждан урамӗнчи 62\1 тата 64-мӗш ҫуртсен ҫывӑхӗнче ҫӳп-ҫап контейнерне вӗҫтернӗ. Кадыков урамӗнчи 24-мӗш ҫурт патӗнче те йывӑҫ тӳнсе аннӑ. Вӑл хӗрарӑма кӑштах лекнӗ, унӑн ҫулне пӳлнӗ.
Ытти чухне МЧС япӑх ҫанталӑк пулассине систерсе телефон ҫине СМС-ҫыру яраканччӗ. Чылайӑшӗн паян кунашкал СМС килмен. Массӑллӑ информаци хатӗрӗсем ҫил вӑйланиччен темиҫе минут маларах кун пирки пӗлтернӗ-ха.
«Батарейка килсе пар та ҫутҫанталӑка упра!» - ҫакнашал ятпа ЧР Ҫутҫанталӑк министерстви акци ирттерет.
Ведомство усӑ курнӑ батарейкӑсене пуҫтармашкӑн ятарлӑ контейнер лартнӑ. Ӑна Шупашкарта Ленинград урамӗнче 33-мӗш ҫуртра 1-мӗш хутра вырнаҫтарнӑ. Батарейкӑсене ӗҫ кунӗсенче ирхи 8 сехетрен пуҫласа 17 сехетчен килсе пама пулать.
Усӑ курнӑ батарейкӑсене «Экологи» НПО» тулли мар яваплӑ обществӑра экологи стандарчӗсене тата хӑрушлӑх мерисене тӗпе хурса тӗп тӑвӗҫ.
Палӑртмалла: тухса пенӗ пӗр батарейка 20 тӑваткал ҫӗр лаптӑкне, 300 литр шыва тасамарлатма пултарать.
Ыран ИӖМ каллех асӑрхануллӑ пулма ыйтать. Ҫӗртме уйӑхӗн 13-мӗшӗнче, юнкун, республикӑра хӑрушлӑх «сарӑ» шая хӑпарӗ.
Синоптиксем ҫанталӑк пӑсӑласса пӗлтереҫҫӗ. Ыран ҫил кассӑн-кассӑн ҫеккунтра 17 метр хӑвӑртлӑхпа вӗрет. Хӑш-пӗр вырӑнта аслатиллӗ ҫумӑр ҫума пултарать.
Ҫил вӑйланнине пула транспорт япӑх ҫӳреме пултарать, электропередачӑсен линийӗсем тата ҫыхӑну татӑлас, кивӗ ҫуртсен тӑррисем ишӗлсе анас хӑрушлӑх пур.
ИӖМ ҫил вӑйланнӑ вӑхӑтра электропралуксенчен, реклама щичӗсенчен, ҫӳллӗ строительство техникинчен айккинче тӑма сӗнет, вӗсен ҫывӑхне автомобиле лартмалла марри пирки асӑрхаттарть.
Ҫӗртме уйӑхӗн 5-мӗшӗнче Улатӑр районӗнче вӑйлӑ ҫил ҫурт тӑррисене сӳни пирки Чӑваш халӑх сайчӗ ҫав кунах пӗлтернӗччӗ. Ӗнер ЧР Элтеперӗ Михаил Игнатьев хушнипе Улатӑра оперативлӑ ушкӑн ҫитнӗ.
Ятарлӑ комисси вӑйлӑ ҫил кӳнӗ тӑкака шутланӑ. Уйрӑмах нумай хваттерлӗ икӗ ҫурт шар курнӑ. Малтанах комисси «Стрелка» микрорайонти 37-мӗш ҫурт умӗнче чарӑннӑ. Унта тӑкак 370 пин тенкӗпе танлашнӑ. Ҫил ҫурт тӑррин 300 тӑваткал метрне сиенлетнӗ. Халӗ специалистсем ӑна юсаҫҫӗ, ҫӗнӗ материал витеҫҫӗ.
Совет урамӗнчи 14-мӗш ҫурт та самай сиенленнӗ. Ӑна 10 ҫул каялла кӑна хӑпартнӑ. Тӑрӑран нимӗн те юлманпа пӗрех. Хальлӗхе хваттерсене ҫумӑр анасран витнӗ-ха, тӗп ӗҫе специалистсем ыран пуҫӑнӗҫ.
Чӑваш Енӗн ҫутҫанталӑк пурлӑхӗсемпе экологи министрӗн ҫумне кама лартасси паллӑ. Чӑваш Енӗн влаҫ органӗсен официаллӑ порталӗнче конкурс комиссийӗн ларӑвӗ иртнине хыпарланӑ.
Унта ҫырнӑ тӑрӑх, министр ҫумӗ пулма икӗ ҫын ӗмӗтленни палӑрать: Николай Косулин тата Николай Судаков. Чӑваш Енӗн Министрсен Кабинечӗн Ертӳҫин ҫумӗ — ЧР Элтеперӗн Администрацийӗн ҫумӗ Юрий Васильев ертсе пыракан комисси Николай Косулиншӑн пулнӑ. Ҫав вӑхӑтрах Николай Судакова та сирсе яман — ӑна министерствӑн кадр резервне кӗртме сӗннӗ. Конкурса хутшӑннӑ икӗ кандидат та асӑннӑ ведомствӑра, тӗрлӗ пай пуҫлӑхӗсенче тӑрӑшать.
Аса илтерер, кӑҫалхи кӑрлачӑн 19-мӗшӗнче министр ҫумне Владимир Кузюкова ӗҫрен кӑларнӑччӗ. «Ҫыхӑнура» тетел ун чух пӗлтернӗ тӑрӑх, ҫак должноҫе 2015 ҫулхи раштав уйӑхӗнчен йышӑннӑ Владимир Кузюков министерствӑри ку енӗпе ятарлӑ пӗлӳ илнӗ пӗртен-пӗр специалист пулнӑ.
Паян, ҫу уйӑхӗн 31-мӗшӗнче, ҫуркуннен юлашки кунӗнче, республикӑра юр ҫунӑ. Вӑл нумай вӑхӑт ҫуман-ха, ҫапах ҫынсем сӑн, видео ӳкерсе тӗнче тетелне кӑларса хунӑ.
Шупашкарта тӗллӗн-тӗллӗн юр ӳкнӗ. Хӑш-пӗр вырӑнта пӑр та ҫунӑ. Синоптиксем ҫитес вӑхӑтра та юр ҫума пултарасси пирки асӑрхаттараҫҫӗ. Ҫӗртме уйӑхӗн 1-2-мӗшӗсенче ҫӗр 2-5 градус таран шӑнӗ. Вырӑнӑн-вырӑнӑн йӗпе юр, ҫумӑр ҫӑвӗ.
Аса илтерер: ҫу уйӑхӗн 30-мӗшӗнче республикӑра вӑйлӑ ҫил алхаснӑ. Асар-писер ҫанталӑк икӗ ҫынна шар кӑтартнӑ, вӗсем суранланнӑ. Ҫил шкул, ҫурт тӑррисене сӳнӗ.
Ӗнер республикӑра вӑйлӑ ҫил алхаснӑ май йывӑҫсем ӳкни, пӳрт тӑррисене сӳни пирки сайтра пӗлтернӗччӗ. Ӗнер каҫхи 6 сехет хыҫҫӑн Пӑрачкав районӗнче инкеклӗ лару-тӑру режимӗ пулнине палӑртнӑ.
Уйрӑмах Пӑрачкав ялӗ шар курнӑ. Район администрацийӗн пуҫлӑхӗ Евгений Лебедев район комиссийӗн плана кӗртмен ларӑвне ирттернӗ. Унта муниципалитетра чрезвычайлӑ лару-тӑру режимӗ пулнине палӑртнӑ, ҫил «йӗр хӑварнӑ» пулӑмсене мӗнле пӗтермелли плана хатӗрленӗ. «Ҫил темиҫе минут кӑна алхаснӑ, ҫапах ку пысӑк тӑкак кӳнӗ. Ӑҫта мӗн сӑтӑр кӳнине хальлӗхе палӑртаҫҫӗ, тӑкака шутлаҫҫӗ», — ҫырнӑ район администрацийӗн сайтӗнче.
МЧС пӗлтернӗ тӑрӑх, Пӑрачкав районӗнче нумай хваттерлӗ тӑватӑ ҫурт тӑрри, харпӑр 15 ҫурт ҫивитти сиенленнӗ. Асӑрхануллӑ пулӑр: ҫил паян та лӑпланман-ха.
Кӗҫех ҫулла ҫитет. Кӑҫал ҫӗртме уйӑхӗ сивӗ ҫанталӑкран пуҫланӗ. Ҫак кунсенче ҫӗрлесерен тӑм ӳкни пулнӑ-ха. Ҫӗртмен 1-мӗшӗнче вара сывлӑш температури те 1 градус таран анӗ. Ҫак кун юлашки 10 ҫулта чи сивви пулӗ.
Ачасене хӳтӗлемелли кун 6-11 градус кӑна ӑшӑ тӑрӗ. Ку ҫанталӑк ака уйӑхӗнчипе пӗр килет. Ҫавӑнпа уяв мероприятийӗсене урамра мар, пӳлӗмсенче ирттерме сӗнеҫҫӗ.
Ҫитес вӑхӑтра Чӑваш Енре циклон хуҫаланӗ. Синоптиксем ҫӗртме уйӑхӗ сивӗ килессе пӗлтереҫҫӗ. Пӗлтӗрхи пекех ҫумӑр нормӑран нумайрах ҫӑвӗ. 10-мӗшӗ хыҫҫӑн ҫумӑр тата ытларах ҫӑвӗ, ҫапах сывлӑш температури кӑштах хӑпарӗ. Республика кунӗ умӗн ӑшӑтмалла, ун чухне ҫил те лӑпланӗ.
Шупашкарти 12-мӗш вӑтам шкулти 7-мӗш «а» класра вӗренекен ачасем «Заповедные острова России» (чӑв. Раҫҫейӗн заповедниклӑ утравӗсем) конкурсра ҫӗнтернӗ.
«Заповедники» (чӑв. Заповедниксем) центр тата «Раҫҫейри шкул ачисен юхӑмӗ» ача-пӑчапа ҫамрӑксен организацийӗ кӑҫалхи ака-ҫу уйӑхӗсенче пӗтӗм Раҫҫейри конкурс ирттернӗ.
«Маттур ачасем. «Чӑваш Республикин Хӗрлӗ кӗнеки» проектпа ӗҫлени сая каймарӗ», — тесе ҫырнӑ Александр Яковлев орнитолог тӗнче тетелӗнчи халӑх ушкӑнӗсенчен пӗринчи хӑйӗн страницинче.
Шупашкарти ачасен ӗҫӗ «Творчество во благо заповедных островов» (чӑв. Заповедник утравӗсемшӗн тӑрӑшни) номинацире ҫӗнтернӗ. Проект ертӳҫисем — эпир маларах асӑннӑ А.А. Яковлев тата З.В. Максимовӑ.
Ҫӗнтерӳҫӗсем ҫӗртме уйӑхӗн 24-мӗшӗнчен пуҫласа утӑ уйӑхӗн 14-мӗшӗччен «Океан» уйлӑхра канӗҫ.
Шупашкарта ҫывӑх вӑхӑтра (04.05.2025 15:00) пӗлӗтлӗ ҫанталӑк, атмосфера пусӑмӗ 743 - 745 мм, 18 - 20 градус ӑшӑ пулӗ, ҫил 3-5 м/ҫ хӑвӑртлӑхпа кӑнтӑр-хӗвеланӑҫ енчен вӗрӗ.
| Фёдоров Михаил Фёдорович, чӑваш этнографӗ, ҫыравҫи ҫут тӗнчерен уйрӑлнӑ. | ||
| Васан Анатолий Васильевич, чӑваш сӑвӑҫи, литература тӗпчевҫи ҫуралнӑ. | ||
| Н.В. Фёдоров Республика кунне патшалӑх уявӗ шутне кӗртнӗ. | ||
| Республика кунне патшалӑх уявӗсен шутне кӗртнӗ. | ||
![]() | Пулӑм хуш... |