Ӗпхӳри П.М. Миронов ячӗллӗ Чӑваш вырсарни шкулӗнче Тӑван чӗлхе кунне ҫулсеренех уявлаҫҫӗ. Кӑҫал та ӑна ирттернӗ.

Хальхинче ачасене тӑван чӗлхе ҫынна мӗн тума кирлине хуравлама ыйтнӑ. Кӗҫӗн классенче вӗренекенсен хуравӗ уйрӑмах тӗлӗнтернӗ те , савӑнтарнӑ та.

Ыйтӑма хутшӑннӑ ултӑ ҫулхи хӗрача, акӑ, ҫапларах хуравланӑ: «Тӑван чӗлхе ҫынна ӑслӑ пулма кирлӗ!». Пилӗк ҫулти хӗрача вара: «Тӑван чӗлхе ҫынна киленӗҫ кӳрет», — тесе шухӑшлать. Тӑххӑрти хӗрача вара амӑшӗпе тата кукамӑшӗпе тӑван чӗлхепе калаҫнине пӗлтернӗ. «Эп вӗсене ӑнланнишӗн вӗсем савӑнаҫҫӗ, хамӑн вӑрттӑнлӑха уҫма май пур», — тенӗ хайхи. «Нумай халӑх чӗлхине пӗлекенӗн пуҫ мими пултаруллӑ, мӗншӗн тесен унӑн нейрон ҫыхӑнӑвӗ ытларах», — ҫавӑрттарса хунӑ 12-ри хӗрача.

Комсомольски районӗнчи Хирти Ӗнел ялӗнче хӗрарӑмсем Тӑван ҫӗршыв хӳтӗлевҫин ячӗпе арҫынсем валли хӑйне евӗр парне хатӗрленӗ. Вӗсем коньки сырса, хоккеистсен тумне тӑхӑнса пӑр ҫине тухнӑ, икӗ командӑна пайланса хоккейла вылянӑ.

Хӗрарӑмсен командисем «Хирти» тата «Ӗнел» ятлӑ пулнӑ. Тупӑшу хӗрӳ иртнӗ. Арҫынсемпе арҫын ачасем вара арӑмӗсемпе амӑшӗсене хавахалантарнӑ, вӗсемшӗн «чирленӗ».

Пӗтӗмпе ултӑ шайба кӗртнӗ. Надежда Голландцева, Ольга Прокопьева тата Валентина Тихонова икшер гол кӗртнӗ. Вӑйӑ вӗҫленсен арҫынсем хӗрарӑмсене уяв сӗтелӗ хушшине чӗннӗ. Вӗсем кӑвайт чӗртсе спортсменкӑсем валли пулӑ шӳрпи пӗҫернӗ.

Нумаях пулмасть Чӑваш Енӗн Наци вулавӑшӗнче Астрид Линдгренӑн «Леннебергӑри Эмиль мыскарисем» кӗнекин хӑтлавӗ иртнӗ.

Ҫӗнӗ кӑларӑма тишкерме пухӑннисенчен пӗри, Чӑваш кӗнеке издательствин тӗп редакторӗ Валерий Алексеев, хӑй куҫӗпе курнӑ пӗр тӗслӗхе илсе кӑтартнӑ.

Пӗррехинче вӑл Шупашкарти Пичет ҫуртӗнчи экскурсирен тухакан ачасене урамра ӑнсӑртран тӗл пулнӑ. Пичет ҫуртӗнчисем вӗсене кӗнекесем парнеленӗ иккен. Пӗчӗкскерсенчен пӗри ун патне пырса: «~~Кӗнеке кирлӗ мар-и? Атту пӑрахӑп. Мана пӗрех кирлӗ мар~~», — тенӗ. Валерий Алексеев ҫав кӗнекене илсе юлнӑ. Чӑваш кӗнеке издательствин тӗп редакторӗ сӑнанӑ тӑрӑх, ыттисем хӑйсен аллинчи кӗнекесене сума сумасӑр пӗрин хыҫҫӑн тепри ывӑтса хӑварнӑ.

Чӑваш арҫынни Владимир Васильев Раҫҫей 1 телеканал эфирне тухакан «Сам себе режиссер» кӑларӑма хутшӑннӑ. Вӑл ярса панӑ видеоролик ҫӗнтерме пултарнӑ. Ҫак арҫын телепрограммӑна ӳкернӗ май кӑларӑм ертӳҫипе Александр Гуревичпа калаҫнӑ. Кун пирки «ПроГород Чебоксары» кӑларӑм хыпарлать.

Хайхи ҫӑлкуҫ пӗлтернӗ тӑрӑх, ӗнер, нарӑс уйӑхӗн 24-мӗшӗнче, «Сам себе режиссерӑн» черетлӗ кӑларӑмне кӑтартнӑ. Владимир Васильев ярса панӑ видеора вӑл хӑй вырӑнти пӗр юрӑҫа пушмак тӑхӑнмалли хатӗр парнелени ӳкерӗннӗ, артиста ку парне питӗ килӗшнӗ. Ҫав хатӗрпе епле усӑ курмаллине чӑваш арҫынни эфирта хӑй кӑтартнӑ. Кунпа кӑна ҫырлахман вӑл, телеертӳҫе ӑна парнелесе хӑварнӑ. Александр Гуревич: «Вӑл мана кирлӗ пулӗ, унпа усӑ курӑп», — тенӗ.

Мари Эл Республикинче пурӑнакан ҫамрӑк хӗрарӑм Шупашкарта вӑрӑ ӗҫӗпе аппаланнӑ. Чӑваш Енӗн Шалти ӗҫсен министерствинче пӗлтернӗ тӑрӑх, хӗрарӑм ҫумӗнче Шупашкарти Президент бульварӗнчи суту-илӳ центрӗнчи пӗр пайра сутакан сакӑр япала тата хачӑ пулнӑ.

27-ри хӗрарӑм хӑйӗн алли кукӑррине йышӑнман. Лавккаран япала вӑрланине тунаканскер: «Йӑлтах хамӑн», — тесе хытах ӗнентерме хӑтланнӑ. Шар курнӑ суту-илӳ точки тӑкака 18 пин тенкӗ ытла тесе хакланӑ.

Мари Элтан килнӗ хӗрарӑм тӗлӗшпе йӗрке хуралҫисем халӗ тӗпчев ирттереҫҫӗ. Хайхи ытти ҫӗрте те вӑрӑ ӗҫӗпе аппаланман-ши тесе тӗрӗслесшӗн. Пакунлисем тытса чарнӑ чух тупса палӑртнӑ япаласене мӗнле майпа тата хӑҫан вӑрланине те вӗсем ҫывӑх вӑхӑтра палӑртӗҫ.

Нарӑс уйӑхӗн 17-мӗшӗнче Ҫӗнӗ Шупашкарта пурӑнакан 35 ҫулти арҫын ашшӗпе амӑшне хӗненӗ. 58 ҫулти ашшӗ йывӑр сурансене пула ҫавӑнтах вилнӗ, 56-ри амӑшӗ вара тӑнне ҫухатнӑ.

35-ри арҫын тӗлӗшпе пуҫиле ӗҫ пуҫарнӑ. Следстви версийӗ тӑрӑх, ҫакскер килӗнче ӳсӗр пулнӑ. Ҫав кун вӑл ашшӗ-амӑшӗпе хирӗҫсе кайнӑ та вӗсене тимӗр япалапа хӗненӗ. Ашшӗ вилмеллех суранланнӑ.

Амӑшӗ тӑна кӗрсен упӑшки сывламаннине асӑрханӑ. Ывӑлӗ килте пулман ӗнтӗ, вӑл тарса ҫухалнӑ. Хӗрарӑм упӑшки вилни пирки полицие шӑнкӑравласа пӗлтернӗ.

Халӗ следстви пырать, ӗҫ-пуҫа уҫӑмлатас тесе экспертизӑсем ирттерӗҫ.

Нарӑс уйӑхӗн 17-мӗшӗнче Канаш районӗнчи Маяк ялӗ ҫывӑхӗнче «Патӑрьел – Канаш – Шупашкар» маршрутпа ҫӳрекен автобус аварие лекнӗ. Ун чухне салонра пулнӑ виҫӗ ҫын – 18 ҫул тултарман ачасем – суранланнӑ. 10-ри ача комӑна кӗрсе ӳкнӗ.

Шел те, ӗнер пульницӑран хурлӑхлӑ хыпар килнӗ: 10 ҫулти арҫын ача тӑна кӗмесӗрех вилнӗ. ЧР ШӖМӗ пӗлтернӗ тӑрӑх, 16-ри тата 17-ри арҫын ачасем халӗ те пульницӑра.

Ҫав кун КамАЗ транспорт хирӗҫ килекен ҫул ҫине тухнӑ та микроавтобуспа ҫапӑннӑ. КамАЗ водителӗ вырӑнтан тарса ҫухалнӑ. Ӑна Канаш районӗн чиккинче тытса чарнӑ. Вӑл ун чухне урӑ пулнӑ.

Кун тӗлӗшпе пуҫиле ӗҫ пуҫарнӑ, ӑна ШӖМ следователӗсем тӗпчеҫҫӗ.

Йӗпреҫ районӗнчи Пучинке ял тӑрӑхӗн экс-пуҫлӑхӗ ӗҫ вырӑнӗпе ытлашши усӑ курнӑ тесе шутлаҫҫӗ. Ун тӗлӗшпе пуҫиле ӗҫ пуҫарнӑ.

Следовательсем тӗпчесе пӗлнӗ тӑрӑх, 2009 ҫулхи ҫурла уйӑхӗнче ҫак пуҫлӑх ывӑлӗн 1,5 тӑваткал метрлӑ ҫӗр лаптӑкӗ тӗлӗшпе харпӑрлӑх прави пур тесе суя документ хатӗрленӗ. Каярахпа ывӑлӗ регслужба урлӑ ҫак участокӑн харпӑрҫи пулса тӑнӑ. Чӑннипе вара ҫӗр район администрацийӗн пулнӑ.

РФ Следстви комитечӗн Чӑваш Енри управленийӗн следователӗсем пуҫиле ӗҫе малалла тӗпчеҫҫӗ.

Унччен маларах сайтра Федерацин хӑрушсӑрлӑх службин ӗҫченӗсем Патӑрьел ял тӑрӑхӗн экс-пуҫлӑхне тытса чарни пирки пӗлтернӗччӗ.

Ейӳ пуҫланиччен вӑхӑт нумаях юлмарӗ. Инкеклӗ лару-тӑру министерстви пӗлтернӗ тӑрӑх, вӑл пӗлтӗрхинчен кая мар пулӗ.

Патӑрьел районӗнче инкеклӗ лару-тӑрӑва пӗтерекен тата пушар хӑрушсӑрлӑхӗпе тивӗҫтерекен комиссин ларӑвӗ иртнӗ, унта ейӳ ыйтӑвне пӑхса тухнӑ.

Хальлӗхе палӑртнӑ тӑрӑх, Патӑрьел районӗнче Патӑрьел, Тӑрӑн, Анат Туҫа, Аслӑ Арапуҫ, Кивӗ Ахпӳрт, Тутар Тимеш, Вӑтаел, Тикеш, Кӗҫӗн Арапуҫ ялӗсенче ейӳ сарӑлас хӑрушлӑх пур. Ҫак тӑрӑхсенче хӑрушлӑх кӑларса тӑратакан объектсем - хими удобренийӗн, наркӑмӑшлӑ химикат, ҫунтармалли-сӗрмелли материалсен склачӗсем – ҫук. Ейӳ сарӑлас тӑк куҫса ҫӳрекен апатлану тата вӑхӑтлӑх пурӑнмалли пунктсем пулӑшма хатӗр.

Гидрометцентр пӗлтернӗ тӑрӑх, Чӑваш Енре юр хулӑнӑшӗ 30-54 сантиметрпа танлашать. Ку нормӑран 5-30 сантиметр нумайрах.

Шупашкарта пурӑнакан 19 ҫулти каччӑ тетелте шар курнӑ. Халӑх тетелӗсенчен пӗринче вӑл хӑйне «Анастасия» тесе паллаштарнӑскерпе ҫыру ҫӳретнӗ. Лешӗ унран ҫарамасланса ӳкерӗннӗ сӑнсем ыйтнӑ. Ҫамрӑк ҫын ҫав сӑнсене ярса парсанах ун патне хӑратса укҫа ыйтса ҫырма тапратнӑ. Кун пирки «МК Чебоксары» хаҫат хӑйӗн сайтӗнче хыпарланӑ.

Хайхи ҫӑлкуҫ пӗлтернӗ тӑрӑх, хӑратакансем укҫа ыйтнӑ, памасан ҫаппа-ҫарамасланса ӳкерӗннӗ сӑнсене тетелте пурте курмалла вырнаҫтарассипе шиклентернӗ. Ҫавна май ҫамрӑк ҫын хурахсене 6 пин тенкӗ куҫарса панӑ. Ун хыҫҫӑнах полици уйрӑмне пулӑшу ыйтма пынӑ. Хальхи вӑхӑтра йӗрке хуралҫисем ҫав хурах кам иккенне тупса палӑртас енӗпе ӗҫлеҫҫӗ.

Палӑртса хӑвармалла, Чӑваш Енре иртнӗ ҫул кун йышши 30 тӗслӗх пулнӑ.