Чӗмпӗрти трибуна умӗнче - Юрий Исаев

Ҫак эрнере кӳршӗллӗ Чӗмпӗр облаҫӗнче унта пурӑнакан халӑхсен тӑван чӗлхине вӗрентессипе канашлу иртнӗ.

Мероприятин пӗлтерӗшне уҫса панӑ май Чӑваш Енӗн Вӗренӳ министерстви пухӑннисем Атӑлҫи тӑрӑхӗнчи чӗлхесен социаллӑ тата культура фукнцийӗсене сарас, вӗсен статусне вӗренӳ тата культура инҫӗшӗнче анлӑлатас ыйтусене хускатнине пӗлтерет.

Форум вӑхӑтӗнче Чӗмпӗр хулинче тӗрлӗ ҫӗрте муниципалитетсен хушшинчи конференци йӗркеленӗ. Тӑван чӗлхе вӗрентекен педагогсем уҫӑ куроксем, шкул хыҫҫӑнхи мероприятисем, мастер-классем, ҫавра сӗтелсем ирттернӗ. Прикладной ӳнер, вӗренӳпе методика литературин куравӗсем те ӗҫленӗ, ача-пӑча ушкӑнӗсем хӑйсен пултарулӑхне кӑтартнӑ.

Форума хутшӑнакансен умӗнче Чӗмпӗр облаҫӗн кӗпӗрнаттӑрӗ Сергей Морозов тата ытти тӳре-шара тухса калаҫнӑ. Чӑваш Енрен унта Чӑваш патшалӑх гуманитари ӑслӑлӑхӗсен иниститучӗн директорӗ Юрий Исаев хутшӑннӑ.

Наци вулавӑшӗнчи лекци

Ҫак кунсенче Чӑваш Енӗн Наци вулавӑшӗн «Чӑваш кӗнеки» центрӗ «Чӑваш литературинчи ӗҫ ҫыннин прозӑри сӑнарӗ» темӑпа уҫӑ лекци ирттернӗ. Ӑна вулавӑш И.Я. Яковлев ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх педагогика университечӗн историпе филологи факультечӗн тӗпчевҫисемпе пӗрле йӗркеленӗ.

Филологи ӑслӑлӑхӗсен кандидачӗ Александр Мефодьев чӑваш литературинчи рабочи сӑнарне тӗплӗн уҫса пани пирки пӗлтерет республикӑн Культура министерстви. Филолог ӗҫ ҫынни сӑнарне икӗ пая уйӑрнӑ: хресчене тата рабочие. Рабочи теми пахалӑхӗпе ял темине ҫитеймест, апла пулин те Совет саманин юлашки тапхӑрӗнче ҫыравҫӑсем чылай паха роман калӑпланӑ тесе шухӑшлать иккен тӗпчевҫӗ. А. Талвирӑн «Никӗс», И. Лисаевӑн «Тивӗҫ», Г. Красновӑн «Ҫамрӑклӑх пӗрре килет», «Кӗвӗҫекене кӗвӗ ҫиет» романӗсем, В. Чебоксаровӑн «Вутпа тимӗр», И. Григорьевӑн «Хумсем пӗрлешеҫҫӗ» повеҫсем — ҫаксем тата ытти хайлавсем тӗрлӗ савут-хапрӑкра ӗҫлекенсен пурнӑҫне уҫса панӑ.

Ӗҫ теми халӑх сӑмахлӑхӗнче те анлӑ тӗл пулать: сӑвай ҫапакансен, бурлаксен, кӗпер тӑвакансен юррисем халӑхра хӑй вӑхӑтӗнче питӗ анлӑ сарӑлнӑ.

Малалла...

Шупашкар районӗнчи ял тӑрӑхӗсенчен пӗрине ертсе пынӑ тата тепӗр пуҫлӑх тӗлӗшпе пуҫиле ӗҫ пуҫарнӑ. Хальхинче Следстви комитечӗн тӗпчевҫисем Лапсар ял тӑрӑхӗн пуҫлӑхӗ ӗҫ вырӑнӗпе усӑ курнӑ тесе шухӑшлаҫҫӗ.

Маларах суд тенкелӗ ҫине лекнӗ Сарапакасси ял тӑрӑхӗн экс-пуҫлӑхӗ (ҫывӑх вӑхӑтра ун тӗлӗшпе тата тепӗр лару иртмелле) евӗрех, Лапсар ял тӑрӑхӗн пуҫлӑхӗ те ҫӗрпе ҫыхӑннӑ ыйтупа тӗпчевҫӗсен аллине ҫакланнӑ. Вӑл та хӑйӗн паллаканне ҫӗр уйӑрса пама вӑхӑтӗнче йышӑну тунӑҫи пулса суя хут хатӗрленӗ. Лешӗ ҫавӑн тӑрӑх лаптӑка харпӑрлӑхне куҫарнӑ.

Лапсар ял тӑрӑхӗн экс-пуҫлӑхӗ хӑйӗн айӑпне йӑлтах йышӑннӑ-мӗн. Саккунлӑ мар майпа харпӑрлӑха куҫарнӑ ҫӗр лаптӑкне Шупашкар район администрацийӗн муниципалитет харпӑрлӑхне куҫарассипе те тӗпчевҫӗсем мерӑсем йышӑнасшӑн.

Шупашкарта хальхи вӑхӑтри крематори тума палӑртаҫҫӗ тесе эпир пӗлтӗрхи ҫуллах пӗлтернӗччӗ.

Вилнӗ ҫынсене ҫунтармалли ҫурт кирлине хула влаҫӗсем леш тӗнчене кайнисене пытарма Шупашкарта вырӑн сахалланса пынипе тата ҫӗр лаптӑкӗсем хаклипе сӑлтавлаҫҫӗ.

Аса илтеретпӗр, республикӑн тӗп хулинчи 11-мӗш тата 12-мӗш масарсене Шупашкар районӗнчи Явӑш ялӗ ҫывӑхӗнче 2005 ҫулта уҫнӑ. Паянхи куна илсен 11-мӗшӗнче пытарма вырӑн юлман, леш тӗнчене ӑсаннисене 12-мӗшӗнче кӑна пытарма пулать. Анчах унти лаптӑк та тулса ларнӑпах пӗрех.

Шупашкар хула администрацийӗн пуҫлӑхӗ Алексей Ладыков крематори тӑвас ыйтӑва Депутатсен пухӑвӗн отчет пухӑвӗнче хускатнӑ. Вилнӗ ҫынсене ҫунтармалли ҫурта хулари 18-мӗш ҫӑва территоринче уҫасси пирки калаҫаҫҫӗ.

Михаил Резниковпа Алла Салаева. «Правда ПФО» интернет-хаҫатри коллаж

Чӑваш Енӗн Правительствинче ҫывӑх кунсенче улшӑну пулса иртесси пирки сӑмах-юмах ҫӳрет. «Правда ПФО» интернет-хаҫата «хӑйӗн ҫӑлкуҫӗсем» пӗлтернӗ тӑрӑх, Чӑваш Енӗн Министрсен Кабинетӗнчи кадрпа ҫыхӑннӑ йышӑнусем вице-премьерсене тата омбудсменсене пырса тивме пултараҫҫӗ.

Аса илтеретпӗр, хальхи вӑхӑтра ЧР Правительствинче Михаил Резниковпа Алла Салаева вице-премьерсен пуканне йышӑнаҫҫӗ. Пуканӗ пур та, анчах лава хӑйсем пӗлнӗ ҫулпа тытса пымалӑх тилхепи ҫук вӗсен. Тепӗр майлӑ каласан, яваплӑхӗ пур та, анчах полномочийӗсем ҫителӗксӗртерех темелле. Сӑмахран, вӗсене министрсемпе хуҫаланма ирӗк паман.

Кунсӑр пуҫне республикӑра халӑхӑн тӗрлӗ сийне хӳтӗлеме тесе йӗркеленӗ Уполномоченнӑйсен штачӗсем виҫҫӗ: пӗри этем правишӗн тӑрӑшмалла, тепри — ачасемшӗн, виҫҫӗмӗшӗ — усламҫӑсемшӗн. Ҫак виҫӗ института пӗрлештересси пирки те калаҫкалаҫҫӗ-мӗн. Усламҫӑсен правине хӳтӗлессишӗн яваплӑ Владимир Иванов ун пек пӗрлештерме пултараймаҫҫӗ тесе каланӑ-мӗн-ха. Хӑйӗн шухӑшне вӑл кун йышши ыйтӑва ҫӗршыв шайӗнче хускатсан РФ Президент Администрацийӗн ертӳҫин ҫумӗ Вячеслав Володин пӗрлештермессине палӑртнине тӗпе хурса пӗлтернӗ.

Малалла...

Роспотребнадзорӑн Чӑваш Енри управленийӗ потребительсен прависене пӑснӑ организацисен списокне пичетленӗ. Тӗрӗслев нарӑс уйӑхӗнче иртнӗ.

Иртнӗ уйӑхра Роспотребнадзор 26 организацие потребительсен правине мӗнле пӑхӑннине тӗрӗсленӗ. Кафесене, лавккасене, шкул апатланӑшӗсене штрафсем ҫырса панӑ.

Специалистсем палӑртнӑ тӑрӑх, таварсен ценникӗсем пӗрешкел пулманни, сутуҫӑсем пирки информаци ҫукки штраф тӳлеттерме йышӑннӑ.

Пӑсӑлнӑ апат-ҫимӗҫе упрани, сутни те тӗл пулнӑ. Суту-илӳ инвентарьне ҫумалли ванна та пулман. Ҫӑкӑр таврашне упаковкӑсӑр сутнӑ. Списока кӗнӗ организацисемпе «Про Горо» сайтӗнче паллашма пулать.

Росреестрӑн ҫӗр инспекторӗсем темиҫе тӗрӗслев ирттернӗ. Шупашкарти 1-мӗш клиника пульницин лаптӑкӗнче автосервис пуррине тупса палӑртнӑ.

Ҫӗрпе тӗллевлӗ усӑ курманни ку. Сывлӑх сыхлавӗн объекчӗсемпе пӗрле автосервис пур. Ку – РФ Ҫӗр кодексне пӑсни. Регламентпа килӗшӳллӗн, унта автосервис пулмалла мар.

Йӗркене пӑснине шута илсе ку ҫитменлӗхе пӗтерме хушнӑ. Ҫӗр докуменчӗсене те йӗркене кӗртме хушнӑ. Унсӑрӑн пульницӑн штраф тӳлемелле. Юридици сӑпачӗсен вӑл — 100 пин тенкӗрен пуҫласа.

Республикӑри шӑтӑк-путӑк ҫулсене юсас ӗҫ малалла пырать. Пордряд организацисене ЧР Элтеперӗ Михаил Игнатьев хушу панӑ.

Ҫул ҫинчи шӑтӑксене «сивӗ асфальтпа» юсаҫҫӗ. Урамра сивӗ пулсан та ку вӗсене чӑрмантармасть. Шӑтӑк-путӑка пула авари чылай пулать, ҫавӑнпа ӗҫе кая хӑвармалла мар.

«Сивӗ асфальт» лайӑх енчен палӑрнӑ. Уйрӑмах — сивӗ ҫанталӑкра. Ара, халь урӑхла майпа ӗҫлеме пулмасть.

Халӗ республикӑри ҫулсем ҫинче 17 бригада, 40 единица техника ӗҫлет. Кунашкал асфальта хумашкӑн вӑхӑт нумай кирлӗ мар. Кунне 300 тӑваткал метр юсама ӗлкӗреҫҫӗ. Ҫулталӑк пуҫланнӑранпа 4 пин ытла тӑваткал метр ҫӗнетнӗ.

«Чӑваш Ен» ПТРК тата Русфонд ыркӑмӑллӑх фончӗ виҫӗ ҫулти Катя Дудкинӑна пулӑшасшӑн. Ӑна хаклӑ операци тумалла. Ашшӗ-амӑшӗ ун чухлӗ пухаяс ҫук. Катьӑна пулӑшас текенсен 5542 номер ҫине «ДЕТИ» сӑмах ямалла.

Хӗрачан чӗри яланах ыратать. Ӑна операци ҫеҫ ҫӑлма пултарать. Чире Катя ҫуралсан иккӗмӗш кунхинех тупса палӑртнӑ. Унтанпа вӑл кардиолог патӗнче тӗрӗсленсех тӑрать. Хӗрача аталанассипе ыттисенчен юлать, начаркка.

Халӗ Катя ача пахчине каять. Анчах ыттисем чупма, сикме пултараймасть вӑл. Тухтӑрсем Катя хӑйех сываласса шаннӑ. Анчах кӗтмешкӗн вӑхӑт ҫук.

Катьӑна операци тумашкӑн 411 пин те 703 тенкӗ кирлӗ. «Чӑваш Ен» ПТРК ун валли 49 пин тенкӗ пухма палӑртнӑ. Ыттине «Коммерсант» хаҫат тата Русфонд пухать.

Пушӑн 16-мӗшӗнче Шупашкарти «Кӑнтӑр» клубра хула шайӗнчи «Кӗмӗл сасӑ» конкурс фестиваль иртнӗ.

Конкурса пултаруллӑ ҫамрӑксене тупса палӑртас тӗллевпе ирттереҫҫӗ. Унта 15–35 ҫулсенчи ҫамрӑксем хутшӑнаҫҫӗ.

Хула шайӗнче Юлия Мокеева мала тухнӑ. Вӑл Шупашкарти 18-мӗш шкулта ӑс пухать. Иккӗмӗш вырӑна культура училищинче вӗренекен Алексей Николаев йышӑннӑ. Виҫҫӗмӗш вырӑна Шупашкарти 22-мӗш шкулти Анастасия Давыдова тата Евгения Аникина тухнӑ.

Юлия Мокеева ҫӗнтерӳҫӗ Пӗтӗм Раҫҫейри «Кӗмӗл сасӑ» конкурса хутшӑнӗ. Вӑл пушӑн 24-26-мӗшӗсенче Чӑваш патшалӑх филармонийӗнче иртӗ.