Россельхознадзорӑн Чӑваш Енри управленийӗ пӗлтернӗ тӑрӑх, тӗрӗслеме илнӗ апат-ҫимӗҫӗн 1,4 проценчӗ санитарипе хими тата физикӑпа хими тӗлӗшӗнчен норматив ыйтнине тивӗҫтермен.
Управлени кунашкал продукци нумайланнине палӑртать. Вӗсенче нитрат нумайрах-мӗн. Ҫитменнине, ытларахӑшӗ — Чӑваш Республикинче ҫитӗнтернӗ пахча-ҫимӗҫ.
Тӗрӗсленӗ вӑхӑтра санитари сакунне тата потребительсен правине пӑснӑ 1360 тӗслӗхе палӑртнӑ. Апат-ҫимӗҫ ҫаврӑнӑшӗнче тата ӑна туса кӑларас ӗҫре 1278 постановлени ҫырнӑ, вӗсен тӗлӗшпе 4,5 миллион тенкӗлӗх штраф ҫырса панӑ.
Кунсӑр пуҫне апат-ҫимӗҫ ҫаврӑнӑшӗнчен 3 тонна ытла продукци туртса илнӗ. Ҫав шутра сӗт продукцийӗ — 1 тонна, аш-какай — 236 килограмм, пулӑ — 444 килограмм.
Юлашки вӑхӑтра хуратул кӗрпи хакланни Раҫҫейри пур тӑрӑха та пырса тиврӗ темелле. Паллах, ҫав йышра Чӑваш Ен те.
Ҫитменнине, пирӗн республика хуратул чи хаклӑ сутакан регион йышне кӗнӗ. Раштав уйӑхӗн пуҫламӑшӗнче Шупашкар ҫак ҫимӗҫ чи хаклӑ тӑракан хуласен йышне кӗнӗ.
Республикӑра ҫавӑн пекех сӗт хакланнӑ. РФ Ял хуҫалӑх министерстви пӗлтернӗ тӑрӑх, уйӑх пуҫланнӑ тӗле хуратул хакӗ 56 процент хӑпарнӑ. Шупашкарта вара — 117%!
Паллах, лавккасенчи хаксем пӗр пек мар. Анчах федераци министерстви вӑтам хака кӑтартать — 67,23 тенкӗ. Кун пирки «Наша версия. Марий Эл, Чувашия» хаҫат ҫырать.
Ҫак хаҫат сӗт хакланни пирки те ҫырать. Чӑваш Енре унӑн хакӗ 38 процент ӳснӗ. Вӗретнӗ сӗт вара ытлах хакланман — 10 процент ҫеҫ хӑпарнӑ.
Ку ыйтӑва ҫӗршыв шайӗнче ҫӗкленӗ. Раҫҫейӗн ял хуҫалӑх министрӗн Николай Федоровӑн шучӗпе ҫӑнӑх хакланнине тытса чарма йывӑр. Малтанласа тырӑ хакне ӳстерессине ҫӑварлӑхлама тӑрӑшмалла имӗш.
Ҫӑкӑр тата кондитер изделийӗсен хакӗ пирки РФ Патшалӑх Думин аграри ыйтӑвӗсемпе ӗҫлекен комитечӗн ларӑвӗнче хускатнӑ. Ҫӑнӑх хӑвӑрт хакланни аграрии ведомствине пӑшӑрхантарать пулин те хака ӳстерме сӑлтав пуррине ҫӳлтисем йышӑнаҫҫӗ иккен. Ҫулталӑк хушшинче ҫӑнӑх 19 процент хакланмалла, тырӑ хакӗ — 70 процент. «Тырӑ хакӗ ӳснине тытса чарасси — тӗп ыйту», — тенӗ Федоров министр.
РФ Патшалӑх Думин аграри ыйтӑвӗсемпе ӗҫлекен комитечӗ те ҫӑкӑр хакланни обьективлӑ сӑлтавпа ҫыхӑннӑ тесе шухӑшлаҫҫӗ иккен. Ҫӑкӑр пӗҫерекенсем монополипе кӗрешекенсем тӗрӗслессине пӗлсе тӑрсах пустуйран хак ӳстермӗҫ тесе шухӑшлать-мӗн асӑннӑ комитет ертӳҫин ҫумӗ Надежда Школкина.
Ҫӑкӑр хакӗ 10 процент хӑпарма пултарать теҫҫӗ.
Чӳкӗн 22-26-мӗшӗсенче Люксембургра кулинарсен «Кулинарсен Тӗнче кубокӗ» конкурс иртнӗ. Пирӗн ентешсем Раҫҫейӗн пӗрлештернӗ командин йышӗнче пулнӑ.
Пирӗннисем унта «Нарспи — тӗрӗ тӗрлекен чӑваш пики» торт, «Парне» бальзампа пӗҫернӗ тата «Пушкин чӑваш ялне килни» кукӑльсем пулнӑ. Кӑҫал конкурс тӑваттӑмӗш хут иртнӗ. Унта 86 ҫӗршыври 160 ытла кондитер пухӑннӑ.
Ӗҫсене 100 баллӑ тытӑмпа хакланӑ. Чӑвашсем ҫимӗҫсене чӑваш наци йӑлипе килӗшӳллӗн хатӗрлени паха. Акӑ Ирина Щетининӑн ӗҫе пурне те тӗлӗнтернӗ. Унӑн «Нарспи — тӗрӗ тӗрлекен чӑваш пики» торчӗ «Арт-класс» номинацире ылтӑн медаль ҫӗнсе илнӗ.
Ирина Антонова тата Тамара Сергеева «Парне» бальзампа кукӑль пӗҫернӗ. Ольга Хлебникова ертсе пынипе хатӗрленӗ «Пушкин чӑваш ялне килни» кукӑле те Дипломпа палӑртнӑ.
Ҫапла майпа Чӑваш Ен командине чӑваш наци кухнине тӗнче шайне кӑларнӑшӑн, аталантарнӑшӑн дипломпа чысланӑ.
Danone компани, сӗтрен хатӗрленӗ тӗрлӗ ҫимӗҫ кӑлараканскер, РФ ял хуҫалӑх министрне Николай Федорова, Чӑваш Республикин экс-Элтеперне, элекшӗн айӑпланӑ. Ҫакна компани сайтӗнче чӳкӗн 29-мӗшӗнче пӗлтернӗ.
Николай Федоров Омскра иртнӗ канашлура каланӑ сӑмахсем кӳрентернӗ-мӗн. Министр Danone тата PepsiCo компанисем кӑларакан ҫимӗҫри сӗт 20 процентран ытла мар тесе пӗлтернӗ. Федоровӑн шухӑшӗпе, шӑпах ҫакна пула вӗсем ыттисен умӗнче конкуренцие выляса илеҫҫӗ.
Danone ӗҫченӗсем питӗ кӳреннӗ. Ҫак сӑмахсен тӗрӗсмарлӑхне ҫирӗплетме ыйтнӑ. Кӑна вӗсем элек сарнипе, компани чысне пӗтернипе тан йышӑннӑ.
Компани вара ҫимӗҫсем чӑн-чӑн сӗтрен пулнине ҫирӗплетет. Сырокра ҫеҫ ӳсентӑран ҫӑвӗ пур-мӗн. Анчах унӑн калӑпӑшӗ те 0,4 процентран ытла мар иккен.
Лавккари улма-ҫырла ытларах чухне — ют ҫӗршывран кӳрсе килни. Вӗсене епле ӳстернӗ, мӗнле пӑхнӑ, вӑл организма сиен кӳмӗ-и — никам та пӗлмест. Шел те, пирӗн патра чылайӑшӗ ӳсмест.
Тӗрӗсрех каласан, ҫынсем ӑна ӳстересшӗн мар. Тӑрӑшсан темӗн те пулать иккен. Ав, Шупашкарта пурӑнакан Надежда Мерченко хӑйӗн килӗнче, пӳлӗмре, гранат ӳстернӗ. Нумаях пулмасть вӑл ҫимӗҫ панӑ.
Вӑл каланӑ тӑрӑх, тӗмме вӗсем пӗлтӗр Норильскран илсе килнӗ. Кӑҫал ҫуркунне вӑл чечек ҫурнӑ, тепӗр пӗр уйӑхран ҫимӗҫ тӗвӗленме тытӑнна, унтан — тепри, унтан виҫҫӗмӗшӗ.
Килте ӳснӗ гранатӑн диаметрӗ 5 сантиметртан ытла мар-мӗн. Специалистсем палӑртна тӑрӑх, гранат — экзотика ҫимӗҫӗ, ҫавӑнпа ӑна килте ӳстерме йывӑр. Александр Дмитриев ку тӗлӗмелле пулӑм пулнине палӑртать. Ытларах чухне гранат пӳлӗмре ӳсме пултараймасть. Надежда Мерченкӑн вара килӗнче гранат кӑна мар, авокадо тата импӗр ӳсет.
Чӳкӗн 29-мӗшӗнче Шупашкарти «Николаевски» пасарта «Купӑста — 2014» фестиваль ҫӳллӗ шайра иртрӗ. Фестивале тӗрлӗ район ҫыннисем купӑстаран хатӗрленӗ апат-ҫимӗҫ илсе килнӗ, курав йӗркеленӗ.
Фестиваль сценарийӗпе килӗшӳллӗн тӗрлӗ конкурсем иртрӗҫ, пухӑннисем купӑстаран хатӗрленӗ тӗрлӗ апат-ҫимӗҫпе паллашрӗҫ, ҫисе пӑхма та пултарчӗҫ, концерт курчӗҫ.
Республикӑри шкул ачисем тата вӗрентекенсем хушшинче купӑстана халалласа темиҫе номинаципе пултарулӑх конкурсӗсем иртнӗ. Пухӑннисем фото ӑстисен сӑнӳкерчӗкӗсемпе, ҫыру ӑстисен хайлавӗсемпе те хаваспах паллашрӗҫ. Кунтах ҫак ӑмӑрту ҫӗнтерӳҫисене диплом тата парнесем парса чысларӗҫ.
Кун пирки республикӑри хаҫатсенчен пӗри хыпарлать. Сӑмах унта Чӑваш Енри апат-ҫимӗҫ рынокӗ пирки пырать. Хуратул кӗрпи сасартӑк хакланса кайнӑ хыҫҫӑн пӗр лавккара ӑна виҫепе сутасси патне те ҫитнӗ-мӗн. Республикӑн экономика министрӗ Владимир Аврелькин каланӑ тӑрӑх, ҫав суту-илӳ точкинче кӗрпене пӗр алла 6 хутаҫран ытла сутма чарма тытӑннӑ. Тӗрӗссипе вара хуратул хӗсӗк мар.
Апат-ҫимӗҫ рынокӗнчи лару-тӑрӑва сӑнаса тӑракан оперативлӑ штаб ларӑвӗнче Роспотребнадзорӑн республикӑри управленийӗ хамӑр патри апат-ҫимӗҫ ютран кӳрсе килнинчен чылай чухне пахарах та ӗнентернӗ. Ку вӑл аш-какая, кайӑк-кӗшӗк тата сӗт-ҫу продукцине уйрӑмах пырса тивет-мӗн.
Чӑвашпотребсоюзӑн ертӳҫи Валерий Павлов яла машинӑпа пырса тавар сутакансем налук тӳлеҫҫӗ-ши тесе пӑшӑрханать иккен. Ҫавна пула райпо магазинӗсен тупӑшӗ чакать имӗш. Ларурисем эрех хакӗ патне те ҫитнӗ иккен. Федераллӑ сетьсенчен пӗринче йӳнӗ эрех сутаҫҫӗ-мӗн. Анчах ларӑва ертсе пынӑ республикӑн премьер-министрӗ Иван Моторин эрех апат-ҫимӗҫ шутланманни, хаксене вара апат-ҫимӗҫӗнне тишкермеллине аса илтернӗ.
Россельхознадзор сивӗтнӗ краб патакки валли чӗртавра сахаллине асӑрханӑ-мӗн. Ҫакна ведомство Америкӑри Пӗрлешӳллӗ Штатсенчен ҫак ҫимӗҫе кӳрсе килме чарнипе сӑлтавлать имӗш.
«Пирӗн ку чӗртаварпа тивӗҫтерме пултаракан урӑх ҫӗршыври предприятисен майӗсене хакламалла. Ун пек ҫӗршывсенче йӗркеллӗ ӗҫлекен ветеринари служби пулсан унпа тивӗҫтерме эпир ҫул уҫма хатӗр. Иккӗленсен хамӑр инспекторсене те ярӑпӑр», — тенӗ Россельхознадзор пуҫлӑхӗн пулӑшаканӗ Алексей Алексеенко.
Ведомство Пулӑ пӗрлешӗвӗнчен Азипе Лӑпкӑ океан регионӗнчи предприятисен майӗсем пирки пӗлтерме ыйтнӑ.
АПШран япала кӳрсе килме чариччен минтай суримипе (краб патаккине унран тӑваҫҫӗ) тивӗҫтерекен тӗп ҫӗршыв пулнӑ. Унран паха краб патакки хатӗрлеме май килнӗ иккен.
Ҫав вӑхӑтрах Инҫет Хӗвелтухӑҫ хӑвачӗ — 8–9 пин тоннӑна яхӑн. Шалти пасарта туянакансем ҫуккине кура асӑннӑ тӑрӑхра 35% кӑна усӑ кураҫҫӗ. Кӑнтӑр-Хӗвелтухӑҫ Азирен сурими кӳрсе килме тытӑнсан Америка минтайӗн фаршне вӑрттӑн майпа пирӗн пата кӳрсе килес хӑрушлӑх пур тесе Минтай кӑларакансен ассоциацийӗн президенчӗ Герман Зверев.
Чӑвашстат пӗлтернӗ тӑрӑх, чӳкӗн 11–17-мӗшӗсенче, пӗр эренере, Чӑваш Енре апат-ҫимӗҫ сентрисем ҫинче ытларах хуратул кӗрпи, купӑста, хӑяр, ҫӑмарта хакланнӑ.
Ведомство палӑртнӑ тӑрӑх, ытларах хуратул кӗрпин хакӗ хӑпарнӑ. Вӑл пӗр эрнере 40 процент хакланнӑ. Купӑста, хӑяр, помидор, ҫӑмарта, сахӑр, кишӗр, тип ҫу, хӑйма, сӗт хакӗсем те самаях «ҫыртма» тытӑннӑ. Хӑш-пӗр ытти ҫимӗҫ хакӗ те ӳснӗ.
Пӗр эрене хушшинче мӗн йӳнелнӗ-ха? Сурӑх какайӗ, пулӑ. Ҫавӑн пекех кӑлпассин, сысна ашӗн, чӑх какайӗн, ҫӑкӑр, эрех, услам ҫу, чей, макарон таврашӗн хакӗсем чакнӑ.
Тумтир, ытти япала хакӗсем кӑшт чакнӑ. Тӗслӗхрен, арҫын футболки, дизель топливи, телевизор. Хуҫалӑх супӑнӗпе кӗпе-йӗм ҫумалли порошок та кӑштах йӳнелнӗ.
+3.3 °C