Ҫӗнӗ Шупашкарти 40-мӗш ача пахчинче шӑпӑрлансем наркӑмӑшланни пирки республикпех калаҫрӗҫ. Халӗ учреждение юсамашкӑн хупнӑ, ачасем унта ҫӳремеҫҫӗ.
Ҫӗртме уйӑхӗн 17-мӗшӗнче ача пахчинче 140 шӑпӑрлан пулнӑ. Тепӗр кунхине пульницӑна 16 ачана илсе ҫитернӗ. Аслӑ ҫын та тухтӑрсенчен пулӑшу ыйтнӑ. Анчах чирлисен йышӗ ӳссех пынӑ. Пӗтӗмпе 85 ҫын тухтӑрсенчен пулӑшу ыйтнӑ. Вӗсенчен 58-шӗ – ачасем, 27-шӗ аслӑ ӳсӗмрисем.
Роспотребнадзор малтанлӑха пӗлтернӗ тӑрӑх, чӑх какайӗнчен пӗҫернӗ суфлере тата хӗрлӗ кӑшман салатӗнче микроб тупнӑ. Лабораторире 35 сальмонеллез тупса палӑртнӑ. Чашӑк-тирӗк ҫинче пыршӑлӑх патакне тупнӑ. Ку чашӑксене йӗркеллӗ ҫуманнине, апат-ҫимӗҫе тивӗҫлипе хатӗрлеменнине ҫирӗплетет.
Ку лару-тӑрӑва ЧР Сывлӑх сыхлавӗн министерстви сӑнасах тӑрать. Халӗ наркӑмӑшланнӑ ачасем хӑйсене йӗркеллӗ туйма тытӑннӑ.
Шӑла ҫирӗплетме услам ҫу пулӑшать. Куллен тасатса тӑнипе, тухӑр патне кайса тӗрӗслеттерсе тӑнипе пӗрлех куллен мӗн ҫини те сывлӑха витӗм кӳрет. Сиен кӳрекен апат-ҫимӗҫ те пур. Шӑлшӑн сахӑр песукӗ тата сахӑр песукӗллӗ, йӳҫӗ ҫимӗҫ, газлӑ тата спортсменсем ӗҫекен шыв сиен кӳрет.
Тухтӑрсем шӑлшӑн усӑллӑ тесе пилӗк ҫимӗҫ пирки калаҫҫӗ: кунта ыхра, гвоздика, куркума, симӗс чей тата услам ҫу кӗрет.
Юлашкинчен каланине маларах чӗрешӗн тата юн тымарӗсемшӗн сиенлӗ тесе шухӑшланӑ. Халӗ вара ӑсчахсем услам ҫу усси пирки калаҫма тытӑннӑ. Вӑл организмшӑн пӗтӗмӗшле лайӑх. Унсӑр пуҫне шӑла та ҫирӗплетет. Ҫак ҫимӗҫре тутлӑхлӑ япаласем нумай, A, D, E, K2 ҫура ирӗлекен витаминсем пур. Кунта курӑкпа тӑрантарнӑ ӗне сӗтӗнчен туни пирки каланине палӑртмалла. Услам ҫура кальци тата линолевӑй кислота пур. Ҫимӗҫе кирек епле апата та хушма юрать, анчах ӑна ытлашши ирӗлтерсе ямалла мар.
Ҫӗртме уйӑхӗнче, пӗтӗмӗшле илсен, пахча ҫимӗҫ хакӗ йӳнелнӗ. Анчах ҫӗрулми хакланнӑ. Кунсӑр пуҫне помидор, ҫӑмарта, кӑлпасси хакӗ хӑпарнӑ.
Хӑяр халӗ 10 тенкӗ йӳнӗрех тӑрать, панулми 2 тенкӗ йӳнелнӗ. Ҫӗрулми вара 3,5 тенкӗ хӑпарнӑ. Помидор вара тата ытларах хӑпарнӑ – вӑл унчченхинчен 21,5 тенкӗ хаклӑрах. Хаксем хӑпарни ҫӗршыври складсенче саппас пӗтнипе, импорт тавар илсе килнипе ҫыхӑннӑ.
Сӗт те 1 тенкӗ йӳнелнӗ. Хӑйма 3 тенкӗ, сыр 8 тенкӗ хӑпарнӑ. Ӗне какайӗ, чӑх ашӗ, тип ҫу, хура чей хакӗсем ҫавӑн пекех юлнӑ.
Ку уйӑхра хура тул хӑпарса пырать. Вӑл 3 тенкӗ хӑпарнӑ. Шӑнтнӑ пулӑ 2,5 тенкӗ хӑпарнӑ.
Ӗнер Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев республикӑн тӗп хулинчи пысӑк пӗлтерӗшлӗ объектсене тунипе паллашнӑ чух кӳлмекре те пулнӑ. Ҫула май вӑл унти суту-илӳ точкисем мӗн сӗннипе кӑсӑкланнӑ. Элтепере хамӑр патра, Чӑвашра, туса кӑларакан апат-ҫимӗҫ кӑсӑклантарнӑ. Хӑш-пӗр точкӑра пирӗн патрисем е пачах та пулман, е мӗнпур ассортиментӑн 10–15 процентне кӑна йышӑннӑ.
Уйӑх каялла та Михаил Игнатьев Атӑл хӗрринчи суту-илӳ точкисене пӑхса ҫаврӑннӑччӗ-ха.
«Патриотизм тата Тӑван ҫӗршыва юратни пирки эпир нумай калаҫатпӑр. Анчах кӳлмек хӗрринчи пӗр суту-илӳ точкинче те эпӗ чӑвашри ӗҫмелли шыва курмарӑм, сентре ҫинче Чӑваш Енри тавар туса илекенсен ҫимӗҫӗ ҫук», — тӗлӗннӗ Элтепер.
«Хула ҫыннисемпе хӑнасем уҫӑлса ҫӳреме кӑмӑллакан вырӑнта урӑх регионсенчи шыва сутни» Михаил Игнатьева хытах пӑшӑрхантарнӑ май ҫу уйӑхӗн 10-мӗшӗнчи канашлура та вӑл темӑна хускатнӑ. Ку ыйтӑва тӗрӗслесе тӑма хула пуҫлӑхӗсене тата экономика министрне хушнӑ. Каярах лешсем йӗркеленине ӗнентернӗ. Ҫывӑх вӑхӑтра вӗсен мӗншӗн апла маррине ӑнлантарса пама тивӗ.
ЧР Элтеперӗ Михаил Игнатьев Шупашкарти суту-илӳ предприятийӗсене ҫитсе курнӑ. Унпа пӗрле ЧР экономика министрӗ Владимир Аврелькин, Шупашкар хула пуҫлӑхӗ Леонид Черкесов пулнӑ.
«Николаевски» суту-илӳ комплексӗнче Михаил Игнатьев тавара ӑҫтан илсе килнипе кӑсӑкланнӑ. Раҫҫейри регионсенчен, Беларуҫран, Азербайджанран, Таджикистанран, Узбекистанран, Арменирен тата ытти тӑрӑхран илсе килеҫҫӗ-мӗн.
Унтан Михаил Игнатьев Тӗп пасара ҫитнӗ. Чарӑну патӗнче ларакан квас пички иртен-ҫӳрене чӑрмантарнине шута илсе Михаил Игнатьев Леонид Черкесова йӗрке тума хушнӑ.
«Санар» лавккара, Мускав проспектӗнче вырнаҫнинче, Михаил Игнатьев туянакансем валли суйламашкӑн тавар пуррине палӑртнӑ. Продукцин 70 проценчӗ — Чӑваш Енрен.
Республикӑри кайӑк-кӗшӗк хапрӑкӗсенчен пӗринче какайра тетрациклин тупса палӑртнӑ.
Ку препаратпа кайӑк-кӗшӗке укол тӑваҫҫӗ-ха. Анчах специалистсем тӗрӗсленӗ чух какайри тетрациклин виҫи ытлашшине асӑрханӑ. Ҫакна Хусанти ветеринари лабораторийӗн тӗрӗслевӗ ҫирӗплетсе панӑ.
Какайра тетрациклин виҫи пысӑккине ҫирӗплетнӗ хыҫҫӑн Россельхознадзорӑн Чӑваш Енри тата Чӗмпӗр облаҫӗнчи управленийӗн ветеринари тӗрӗслев пайӗнче тӑрӑшакансем хапрӑка тепӗр хутчен ҫитнӗ. Ку хутӗнче вӗсем планпа пӑхман тӗрӗслев ирттернӗ. Ӑна вӗсем прокуратура ирӗк панипе йӗркеленӗ.
Тетрациклина кайӑк-кӗшӗк чирлесрен тата чирлесен пама юрать-ха. Анчах вӑл препарат чӑх-чӗп организмӗнчен тухса пӗтнӗ хыҫҫӑн кӑна пусма юрать. Специалистсем тӗрӗсленӗ хапрӑкра кайӑк-кӗшӗке васкаса пуснӑ. Капла туни саккуна пӑсни пулать. Уншӑн яваплӑ ӗҫчене те, предприятине хайне те штрафлама йышӑннӑ. Иккӗшӗн пӗрле 80 пин тенкӗ тӳлемелле.
Шупашкарта каллех Турцирен кӳрсе килне улма-ҫырлана тӗп тунӑ. Вӗсене «Николаевски» курттӑммӑн туянмалли пасарта тупнӑ.
Специалистсем унта ОМОНпах ҫитнӗ, мӗншӗн тесен усламҫӑсем вӗсене асӑрхасан суту-илӳ лавккисене васкасах хупма тытӑннӑ. Полици ӗҫченӗсем пасар территорине хупӑрласа илнӗ. Ара, лешсем улма-ҫырлана урапапа вӑрттӑн илсе тухма хӑтланнӑ-ҫке-ха.
Полицейскисем сутуҫӑсене шалтан питӗрӗнме те май паман. Ҫапла специлистсем кашни лавкканах тӗрӗсленӗ. Польшӑран илсе килнӗ панулми те тупнӑ. Тепӗр сутуҫӑнне Турцирен кӳрсе килнӗ 150 килограмм иҫӗм ҫырли туртса илнӗ. Усламҫа 23 пин тенкӗлӗх штрафланӑ.
Прокуратура пӗлтернӗ тӑрӑх, хӑш-пӗр усламҫӑ яваплӑхран тарас тесе сутма юраман тавар ҫинчен маркировкӑна хӑйпӑтма тытӑннӑ. Вӗсене вара тавара маркировкӑсӑр сутнӑшӑн явап тыттарнӑ.
Тепри вара срокран тухнӑ апат-ҫимӗҫ сутнӑшӑн штраф тӳлӗ. Тӗрӗслев вӑхӑтӗнче 2,3 тонна панулми, 350 килограма яхӑн иҫӗм ҫырли туртса илнӗ.
Россельхознадзорӑн Чӑваш Енри управленийӗ республикӑра Турцирен кӳрсе килнӗ помидора тӗп тунине пӗлтернӗ. Пирӗн ҫӗршыва илсе килме юраман пахча ҫимӗҫе урапапа таптанӑ.
Ку Вӑрмар поселокӗнче ака уйӑхӗн вӗҫӗнче пулнӑ. Турцирен илсе килнӗ виҫӗ курупка томата вырӑнти пасарта Россельхознадзорӑн ӗҫченӗсем асӑрханӑ. Усламҫӑ ӑна сутнӑ. Тупнӑ чухне унӑн 16,3 килограмм помидор пулнӑ. Кирлӗ документсем те пулман унӑн.
Усламҫӑ каланӑ тӑрӑх, вӑл помидора Шупашкарти «Николаевски» пасарта туяннӑ. Томата туртса илсе предпринимателе упрамашкӑн панӑ. Ҫу уйӑхӗн 5-мӗшӗнче вара ӑна урапапа лапчӑтса тӗп тунӑ.
Мероприятийӗ нарӑс уйӑхӗн 29-мӗшӗнчен тытӑнса пуш уйӑхӗн 3-мӗшӗсенчех иртнӗ-ха, хыпарне вара республикӑн Ял хуҫалӑх министерстви халь кӑна пӗлтерет. Ун чухне Мускавра Пӗтӗм тӗнчери промышленность академийӗ «Торты, вафли, пряники – 2016» (чӑв. Торт, вафли, пӗремӗк — 2016) пӗтӗм тӗнче шайӗнчи конференци ирттернӗ. Ун чухне РФ Ял хуҫалӑх министерстви, кондитер промышленноҫӗн «Асконд» ассоциацийӗ, Кондитер промышленноҫӗн ӑслӑлӑх институчӗ тата Пӗтӗм тӗнчери промышленность академийӗ пӗрле пулса ҫӑнӑх изделийӗсен пахалӑх смотрне йӗркеленӗ.
Хӑйсен продукцине ҫӗршыври 25 регионти 40 предприяти 180 тӗрлӗ кондитер продукцийӗ тӑратнӑ. Шупашкарти 1-мӗш ҫӑкӑр савучӗн «Барский», «Шоколадно-абрикосовый» (чӑв. шӑккӑлатпа абрикослӑ), «Медовый с мастикой» (чӑв. Пылпа мастикӑллӑ) торчӗсем ылтӑн медальсене тивӗҫнӗ.
Сӑмах май каласан, Шупашкарти 1-мӗш ҫӑкӑр савутне 1985 ҫултанпа Елена Бадаева ертсе пырать. Ун ҫинчен Татьяна Ильина журналист «Служение Хлебу: две судьбы. 1934-2014 годы» (чӑв. Ҫӑкӑра сума суни: икӗ шӑпа. 1934–2014 ҫулсем) кӗнеке кӑларнине эпир пӗлтернӗччӗ.
Шупашкарта 4 тонна апат-ҫимӗҫе тӗп тунӑ. Роспотребнадзорӑн Чӑваш Енри управленийӗ тӗрӗслев ирттернӗ чухне Раҫҫее кӳрсе килме чарнӑ таварсене сутнине тупса палӑртнӑ.
Саккунпа килӗшӳллӗн, апат-ҫимӗҫ ҫинче маркировка пулмалла. Унта тавар ятне, хӑҫан кӑларнине, срокӗ хӑҫан тухнине, кам туса кӑларнине, ГМО пирки информаци пулмалла.
Шупашкарти «Николаевски» суту-илӳ комплексӗнче улма-ҫырла — 4 тонна яхӑн — маркировкӑсӑр упраннӑ. Усламҫӑ административлӑ йӗркене пӑснӑшӑн ӗҫ пуҫарнӑ. Миравай судья йышӑнӑвӗпе килӗшӳллӗн, ӑна 5 пин тенкӗлӗх штрафланӑ. Кунсӑр пуҫне унӑн улма-ҫырлине туртса илнӗ: 300 килограмм ытла иҫӗм ҫырли, 3200 килограмм хӗрлӗ панулми, 384 килограмм сарӑ панулми.
+21.3 °C