Шупашкарта пурӑнакан ҫамрӑк повар Анатолий Витковский «Россия 1» телеканалпа «Оливье» салата мӗнле хатӗрлемеллине кӑтартнӑ. Вӑл 19-мӗш ӗмӗрте ҫуралнӑ салатӑн вӑрттӑнлӑхӗсемпе паллаштарнӑ.

Анатолий Калинин районӗнче пурӑнать. Анчах чылай вӑхӑта вӑл Салехард хулинче командировкӑра ирттерет. Унта вӑл ресторанта шеф-поварта тӑрӑшать.

Маринадланӑ хӑяр, ҫӑмарта, кишӗр, ҫӗрулми, кӑлпасси, симӗс пӑрҫа, техӗмлӗх, пӑрӑҫ, симӗс сухан янӑ салат унчченхи «Оливье» мар иккен. Совет Союзӗ вӑхӑтӗнче деликатессем пулманнипе ҫак ҫимӗҫсене яма тытӑннӑ.

Анатолий поварта 6 ҫул ӗҫлет. Салехарда ӑна юлташӗ чӗннӗ.

РФ ШӖМӗ, Атӑлҫи тӑрӑхӗнчи салтаксене ҫурматӗтӗмленӗ кӑлпассипе тивӗҫтермешкӗн аукцион ирттересси пирки пӗлтернӗ. Шупашкарти ҫар чаҫӗнче салтак тивӗҫне пурнӑҫлакансем те малашне кӑлпасси ҫиме пуҫлӗҫ.

4300 килограмм ҫурматӗтӗмленӗ кӑлпасси туянмашкӑн 1,2 миллион тенкӗ уйӑрнӑ. Пӗр килограмм 283 тенке ларать. Кӑлпасси Хусанти виҫӗ чаҫе, Чулхула облаҫӗнчи ултӑ чаҫе тата Шупашкарти чаҫе килӗ.

Пирӗн хулара ҫар службинче тӑракан салтаксене ыттисенчен сахалрах кӑлпасси лекӗ — 50 килограмм (14 пин тенкӗлӗх). Чылай пайӗ Чулхулари чаҫсенчи яшсем валли кайӗ.

Тендера хутшӑнмашкӑн заявленисене нарӑс уйӑхӗн 5-15-мӗшӗсенче йышӑнаҫҫӗ. Сӑмах май, Шупашкарти 3997-мӗш ҫар чаҫне 1966 ҫулхи пуш уйӑхӗн 22-мӗшӗнче йӗркеленӗ.

Чӑвашстат лавккари апат-ҫимӗҫ хакӗсене тишкерсех тӑрать. Кӑрлачӑн 12–18-мӗшӗсенче хаксем мӗнлерех пулнӑ?

Сахӑр, вермишель ытларах хакланнӑ — 3,3% тата 2,0%. Ҫав эрнере чӑкӑт, кӑлпасси хакӗсем те хӑпарнӑ. Купӑсташӑн, суханшӑн тата кишӗршӗн те ытларах тӳленӗ халӑх.

Помидор вара самай йӳнелнӗ — 7 процент таранах. Ҫавӑн пекех консерв, ӗне тата сысна какайӗсем, макарон, рис хакӗсем хӑпарнӑ — 2,1–1,0%.

Ҫӑнӑх, чӑх какайӗ, ҫӑмарта, сӗт, вир кӗрпи, ҫӗрулми, тип ҫу тата услам ҫу, печени те йӳнӗрех пулнӑ.

«Про Город» хаҫатран Кӳкеҫре пурӑнакан пӗр ҫын пулӑшу ыйтнӑ. Арҫын журналистсене каласа кӑтартни чӑнах та тӗлӗнмелле. Унӑн амӑшӗ лавккаран туяннӑ сӗт хутаҫӗ ӑшӗнче вилнӗ шӑши тупнӑ.

Амӑшӗ сӗт туянса килнӗ, ӑна пӗр хӗрринчен кӑна уҫнӑ. Сӗте пӑтта, кофӗне янӑ вӑл. Анчах сӗт пӗтсен вӗсем хутаҫ тӗпӗнче хытӑ япала выртнине асӑрханӑ та ӑна каснӑ. Хутаҫа уҫсан шак тӗлӗннӗ вӗсем. Унта вилнӗ шӑши выртнӑ.

Юрать, никам та наркӑмӑшланман, никам та вилмен. Темӗнле чир ернӗ пулсан? Журналист сӗт мӗнле туса кӑларнипе кӑсӑкаланнӑ. Сӗт продукцийӗ енӗпе специалистра ӗҫлекен Николай Фомин шухӑшӗпе, шӑши сӗте лекме пултарайман.

Роспотребнадзор вара шар курнисене ведомствӑна ҫӑхав ҫырма сӗнет.

Ҫитес ҫулхи кӑрлач уйӑхӗн 1-мӗшӗнчен пуҫласа Раҫҫейре, ҫав шутра — Чӑваш Енре те, лавкка сентрисем ҫинче Турци апат-ҫимӗҫӗ пуррипе ҫуккине тӗрӗслеме тытӑнӗҫ.

Лавккара кӑна мар, ҫӗршыв чиккинче те кун тӗлӗшпе сыхӑ пулӗҫ. Малашне Роспотребнадзорӑн уйрӑмах тимлӗ пулма тивӗ. Ведомствӑн Турци апат-ҫимӗҫӗ «виҫҫӗмӗш» ҫӗршывсем урлӑ килесрен сыхланмалла пулӗ.

Малашне Турцирен апельсин, мандарин, иҫӗм ҫырли, панулми, груша, абрикос, персик, нектарин, слива, хурӑн ҫырли, ҫӗр ҫырли кӳрсе килме юрамӗ. Списока томат, хӑяр, купӑста, сухан, шӑнтнӑ какай, гвоздика, тӑвар та лекнӗ.

ТАСС пӗлтернӗ тӑрӑх, ку тӗрӗслев 2016 ҫулхи кӑрлачӑн 1-мӗшӗнчен пуҫланӗ.

Ҫӗршыври сахал тупӑшлӑ ҫемьесене апат-ҫимӗҫ картти пама тытӑнасшӑн. Вӑл еплерех пулассине, карттӑ ҫинче мӗн чухлӗ пулассине хальлӗхе калама хӗн. Мӗншӗн тесен карттӑна пурнӑҫа кӗртесси пирки сӗнӳсене РФ Правительствине килес ҫулхи нарӑсра сӗнӳсем тӑратасшӑн.

Электронлӑ апат-ҫимӗс картти ҫине патшалӑх куҫаракан укҫана пухса пыма май килмӗ. Ун ҫине ҫын хӑй хуракан суммӑна вара патшалӑх ӳстерсе пама килӗшет. Малтанласа шухӑшланӑ тӑрӑх, тепӗр ҫурри таран.

Программӑпа куҫаракан укҫа-тенке ют ҫӗршывран кӳрсе килекен апат-ҫимӗҫе тата апат-ҫимӗҫ мар тавара туянма юрамӗ.

Апат-ҫимӗҫ картти пама тытӑнни сахал тупӑшлисене те, ҫӗршывӑн потребитель рынокне те тӗкӗ кӳрессе шанаҫҫӗ.

Маларах ку программӑна е килес ҫултан, е 2017-мӗшӗнчен пурнӑҫа кӗртме тытӑнасси пирки РФ Промышлнноҫ министрӗн статс-ҫыруҫи Виктор Евтухов асӑннӑччӗ.

Шупашкарти шкулсенчи апатланмӑшсенчи йӗркене улаштарасшӑн. Ачасене апат-ҫимӗҫе суйламашкӑн май туса парасшӑн.

Шупашкар хула администрацийӗн вӗренӳ управленийӗнчен пӗлтернӗ тӑрӑх, «Швеци сӗтелӗ» тытӑмӗпе ӗҫлекен апатлану 20 тенкӗрен пуҫласа (ирхи апатшӑн) 60 тенкӗ таран (кӑнтӑрлахи апатшӑн) тӑма пултарӗ. Ку хальхинчен кӑштах хаклӑрах. Анчах ку апат-ҫимӗҫ пахалӑхлӑрах тесе шутлаҫҫӗ.

Ку йӗркене кӗртесси пирки халӗ шкулсенче ашшӗ-амӑшӗсен пухӑвӗнче сӳтсе яваҫҫӗ. Ыйтӑмра 586 ҫын хутшӑннӑ. Ку йӗркешӗн респондентсен 87,4 проценчӗ хирӗҫ мар. 11,1 проценчӗ – хирӗҫ. Ыттисем хуравлама тӑхтанӑ.

Ку тытӑма 8-11-мӗш классенче кӗртме палӑртнӑ. Анчах ашшӗ-амӑшӗ ҫакна кӗҫӗннисем валли те кӗрттересшӗн.

Шупашкарти кондитерсем пысӑк торт пӗҫернӗ. Ӑна вӗсем Ҫӗнӗ ҫул умӗн хула ҫыннисене тӗлӗнтерес тӗллевпе тунӑ.

Торта яруслӑ конструкципе хатӗрленӗ. Ӑна тунӑ чухне марципанпа усӑ курнӑ, ӑшне хатӗрленӗ чухне 20 ингредиент янӑ.

Кондитерсем каланӑ тӑрӑх, вӗсем хӑйсен пултарулӑхӗпе халӑха тӗлӗнтересшӗн пулнӑ. Торт 1,5 метр ҫӳллӗш, 15 килограмм таять. Ӑна 4 кондитер пӗр эрне хатӗрленӗ.

Кондитерсем кунран та пысӑк торт пӗҫересшӗн. Ӑна вӗсем Шупашкар 550 ҫул тултарнӑ ятпа хатӗрлесшӗн. Ун чухне Шупашкар кондитерӗсем рекорд лартасшӑн.

"Про Город" тунӑ сӑн

ЧР Экономика аталанӑвӑн, промышленноҫ тата суту-илӳ министерстви ку эрнере лавккасенче апат-ҫимӗҫ хакӗсем мӗнлерех улшӑннипе паллаштарнӑ.

Ку эрне пуҫламӑшӗнче, иртнӗ эрнепе танлаштарсан, хӑш-пӗр пахча ҫимӗҫ йӳнелнӗ. Помидор хакӗ 11 тенкӗ чакнӑ, хӑяр вара – 9 тенкӗ. Ҫавӑн пекех кишӗр тата сухан хакӗсем кӑштах пӗчӗкленнӗ.

Ку эрнере сысна ашӗ 6 тенкӗ чакнӑ. Ӳсен-тӑран ҫӑвӗ, рис, сахӑр та йӳнелнӗ. Чӑх какайӗ, кӑлпасси, хӑйма, чӑкӑт, чей, тӑвар, ҫӑнӑх, ҫӑкӑр, хура тул, вир кӗрпи, вермишель хакӗсем улшӑнман.

Пулӑ тата тӑпӑрчӑ хакланнӑ. Ҫавӑн пекех ӗне какайӗ, услам ҫу, сӗт, ҫӑмарта, макарон хакӗсем хӑпарнӑ.

Чӳк уйӑхӗн 11-мӗшӗнче Роспотребнадзорӑн Чӑваш Енри управленийӗ пресс-конференци ирттернӗ. Унта кӑҫалхи 9 уйӑха пӗтӗмлетнӗ.

Кӑҫал апат-ҫимӗҫӗн 802 партине суту-илӳ ҫаврӑнӑшӗнчен кӑларнӑ. Пӗтӗмпе — 4391 килограмм. Ытларах япӑххисен йышне пахча ҫимӗҫ лекнӗ. Ҫимӗҫсене упрамалли срокӗ тухни, маркировка ыйтнине килӗшсе тӑманни — ҫаксем ҫаврӑнӑшран кӑларнин тӗп сӑлтавӗсем.

Ведомствӑн пуҫлӑхӗ Надежда Луговская палӑртнӑ тӑрӑх, пӗлтӗрхи ҫак тапхӑрпа танлаштарсан, кӑҫал апат-ҫимӗҫ пахалӑхӗ чакнӑ. Ку уйрӑмах пулла, ҫӑкӑра, аш-какая пырса тивет.

Вьетнамран, Китайран, Мускав облаҫӗнчен, Мари Республикинчен, Калуга облаҫӗнчен, Чӗмпӗртен тата Мӑкшӑ Республикинчен килнӗ начар пахалӑхлӑ апат-ҫимӗҫе пысӑк суту-илӳ сечӗсенче те, пӗчӗк лавккасенче те сутнӑ.

Сӗт юр-варӗнчен услам ҫу ытларах пахалӑхсӑр пулнӑ. Ӑна лавккасенче кӑна мар, ача-пӑча уйлӑхӗсенче те, Улатӑрти ача ҫуртӗнче те тупса палӑртнӑ.