Хӗрлӗ Чутай районӗнчи ачасем валли чӳк уйӑхӗн 18-мӗшӗнчен пуҫласа раштавӑн 13-мӗшӗччен «Чувашские продукты — значит вкусно, натурально и полезно!» (чӑв. Чӑваш апат-ҫимӗҫӗ: тутлӑ, натурӑллӑ тата усӑллӑ) ӳкерчӗксен конкурсӗ иртнӗ. Унта хутшӑннисен чи лайӑх ӗҫӗсене республикӑри ӑмӑртӑва ярса пама суйланӑ.
Ӑна пуҫарнӑ ЧР Экономика аталанӑвӗн, промышленноҫӑн тата суту-илӗвӗн тата ЧР Вӗренӳ тата ҫамрӑксен политикин министерствисем ӑмӑрту тӗллевӗ усӑллӑ та натурӑллӑ апат-ҫимӗҫпе апатланма хӑнӑхтарасси, хамӑр патра туса илекен продукцие сарасси тата пултаруллӑ ачасене хавхалантарасси тесе палӑртнӑ.
Ӗҫсене ачасем ватман, картон, пир, хут ҫине акварельпе, ҫупа, тушьпа, тӗрлӗ тӗслӗ кӑранташпа, пурӑпа ӳкернӗ.
3–4-мӗш класрисенчен Анна Александрова, Елена Терентьева, Юлия Крыцова, Карина Яруськина ҫӗнтернӗ; 1–2-мӗшсенчен — Нелли Чубайкина. Вӗсем районти Ача-пӑчапа пултарулӑх центрӗнче ҫак ӑсталӑха илеҫҫӗ.
Чӑваш Енре сӗт ытларах тирпейлеме тытӑнасшӑн. Кун пирки республикӑн ял хуҫалӑх министрӗ Сергей Артамонов нумаях пулмасть иртнӗ канашлура палӑртса хӑварнӑ. Сӗт тата сӗтрен туса илекен апат-ҫимӗҫне сӳтсе явнӑ канашлӑва ЧР Министрсен Кабинечӗн ертӳҫин тивӗҫне пурнӑҫлакан — экономика аталанӑвӗн, промышленноҫӑн тата суту-илӳ аталанӑвӗн министрӗ Владимир Аврелькин ертсе пынӑ.
Тирпейлекен предприятисен ертӳҫисем те хутшӑннӑ канашлура иртнӗ уйӑхра Чӑваш Енре апат-ҫимӗҫ 0,2 процент, ҫав шутра сӗт тата унран туса илнӗ апат-ҫимӗҫ 2,8–2,2% хакланнине асӑнса хӑварнӑ. Чӑвашстат юпа уйӑхӗн 31-мӗшӗ тӗлне пӗлтернӗ тӑрӑх, пастеризациленӗ 2,5–3,2% сӗт хакӗ Федерацин Атӑлҫи округӗнчи регионсемпе танлаштарсан 13-мӗш вырӑн йышӑннине ӗнентернӗ. Пирӗн тӑрӑхра ҫавӑн пек сӗт вӑтамран 53 тенкӗ те 66 пус тӑнӑ. Ӗрӗнпур облаҫӗнче, сӑмахран, пӗр литрӗ — 40 тенкӗ. Тепӗр майлӑ каласан, ял хуҫалӑх таварне туса илекенсемшӗн ку меллӗ хак теме пулать.
Харпӑр хӑй туса илекен продукцие вырнаҫтарма «Нашсельхоз» электрон лапамӗ пулӑшасса шанаҫҫӗ. Чӑваш Енӗн Ял хуҫалӑх министерствинче пӗлтернӗ тӑрӑх, унта хӑйсен таварне сутас шухӑшлӑ, хамӑр республикӑра ӗҫлекен, ял хуҫалӑх статусне илнӗ предприяти-организацисем, ял хуҫалӑх таварне туса кӑларакансем хӑйсем пирки информаци вырнаҫтарма пултараҫҫӗ. Вӗсене районсенчи яваплӑ ӗҫченсем ку енӗпе пулӑшма тивӗҫ. Ҫавсен ятне-шывне, телефонне, электрон адресне республикӑн Ял хуҫалӑх министерстви хӑйӗн сайтӗнче пӗлтернӗ.
Электронлӑ информаци лапамӗшӗн явапли — Чӑваш Енӗн Апат-ҫимӗҫ фончӗ. Электрон лапама ЧР Ял хуҫалӑх министерствинчи «Нашсельхоз» баннер урлӑ е нашсельхоз.рф каҫӑпа тухма пулать.
Нумаях пулмасть Роспотребнадзорӑн Чӑваш Енри управленийӗ «Магаззино» кӑларӑм ертӳҫи Александр Молочко пулнӑ лавккасене тӗрӗсленӗ. Специалистсем те йӗркене пӑснӑ тӗслӗхсене тупса палӑртнӑ. Вӗсемшӗн айӑплисен явап тытма тиветех.
Роспотребнадзор ӗҫченӗсем «Акатуй», «Санар», «Смак» лавккасенче, Тӗп пасарта пулса курнӑ. «Акатуй» лавккара тата Тӗп пасарти хӑш-пӗр сентре ҫинче срокран тухнӑ ҫимӗҫсене сутнине тупса палӑртнӑ. Пӗр вырӑнта апат-ҫимӗҫ упранӑ чухне температура режимне пӑхӑнман. «Санар» тата «Акатуй» хатӗр-хӗтӗрӗ тата производство пӳлӗмӗсем япӑх лару-тӑрура пулнӑ. Вӗсенче таракан таврашӗсем те курӑннӑ.
Тӗрӗслев хыҫҫӑн апат-ҫимӗҫӗн 22 партине пӑрахӑҫланӑ. Пӗтӗмпе 68,5 килограмм юрӑхсӑр тесе йышӑннӑ. Куншӑн айӑплисене административлӑ майпа явап тыттарӗҫ.
Чӑвашстат республикӑри апат-ҫимӗҫ хакне тишкернӗ. Пӗр уйӑхра хуратул, вир, рис, тип ҫу, сахӑр, ҫӑнӑх, кӑлпасси, сысна какайӗ, макарон таврашӗ йӳнелнӗ. Ҫӗрулми, панулми, помидор, хӑяр, сӗт юр-варӗ вара хакланнӑ.
Ҫӗрулми – 1, панулми – 1,4, помидор – 34,3, хӑяр 28,8 тенкӗ хӑпарнӑ. Ҫӑмарта хакӗ те уснӗ: 11 тенкӗ хаклӑрах. Сӗт 3,8 тенкӗ, услам ҫу 18 тенкӗ, чӑкӑт 17,8 тенкӗ, тӑпӑрчӑ 13 тенкӗ хӑпарнӑ.
Хуратул самаях йӳнелнӗ – 11 тенкӗ чакнӑ. Рис – 1,4, тип ҫу – 6,9, сахӑр – 2, кӑлпасси 6,2 тенкӗ йӳнӗрех туянма пулать. Ведомство пӗлтернӗ тӑрӑх, тӑвар, чӑх какайӗ, вермишель самаях хакланнӑ.
Федерацин монополипе кӗрешекен службин республикӑри управленийӗ Етӗрнери сӗт савучӗ хыпарланине пӑхса тухса Шупашкарти «Кулинар» ООО ача пахчисемпе тунӑ килӗшӗве тишкернӗ.
Республикӑн тӗп хулинчи шкул ҫулне ҫитменнисен 15 учрежденийӗ контракт системи ҫинчен калакан федераци саккунне пӑснӑ. Ҫавсем демпинга (ют ҫӗршыв чӗлхинчен кӗнӗ демпинг хака чакарнине пӗлтерет) хирӗҫле мерӑсем йышӑнмасӑр аукцион ирттернӗ. Шупашкарта вырнаҫнӑ «Кулинар» ача пахчисем туянма хатӗр хакран 25 процент таран чакарма май килнине кӑтартнӑ. Анчах хака мӗнле майпа ҫавӑн чухлех катма пултарнине хутпа ӑнлантарман. Монополипе кӗрешекенсем пӗлтернӗ тӑрӑх, ку вӑл саккуна пӑсни пулать. Ҫавна май «Кулинар» килӗшӳ туни саккунпа килӗшсе тӑмасть.
Шупашкарти 43-мӗш шкулта харӑсах темиҫе ача наркӑмӑшланнӑ.
— Ҫиччӗмӗш тата пӗрремӗш классенче вӗренекенсенчен паян чылайӑшӗ шкула килмен. Пӗтӗмпе 50-а яхӑн ача. Малтанласа шухӑшланӑ тӑрӑх, вӗсем шкулти столовӑйра апатланнӑ хыҫҫӑн аптӑраса ӳкнӗ, — пӗлтернӗ «PRO Город» портала ача амӑшӗсенчен пӗри.
Республикӑн Сывлӑх сыхлав министерствинче шкулти пӑтӑрмаха эпидемиологсем, ачасен сывлӑхне тухтӑрсем тӗрӗсленине пӗлтернӗ. Следстви комитечӗн республикӑри управленийӗ те ку фактпа тӗрӗслев пуҫарнӑ.
Ҫӗртме уйӑхӗн 17-мӗшӗнче Ҫӗнӗ Шупашкарти 40-мӗш ача пахчинче шӑпӑрлансем наркӑмӑшланни, учреждение юсамашкӑн хупни, ача пахчинче 140 шӑпӑрлан пулни пирки Чӑваш халӑх сайчӗ пӗлтернӗччӗ. Тухтӑрсенчен ун чух 58 ачапа 27 ҫын пулӑшу ыйтнӑччӗ.
Мускавра PIR Expo-2016 пӗтӗм тӗнчери курав конференцийӗ иртет. Ку – общество апатланӑвӗнче чи пысӑк пулӑм. Вӑл паян, юпа уйӑхӗн 20-мӗшӗнче, вӗҫленнӗ.
Куравпа килӗшӳллӗн Пӗтӗм Раҫҫейри кулинари енӗпе «Студентсен ПИРӗ» ҫамрӑксен чемпионачӗ иртнӗ. Унта Шупашкарти экономикӑпа технологи колледжӗн студенчӗсем хутшӑннӑ.
Пирӗн ентешсем арт-класс енӗпе икӗ медаль ҫӗнсе илнӗ. Полина Николаева «Туй ҫӑкӑрӗ» номинацире ылтӑн медаль ҫӗнсе илнӗ. Мария Ягина вара «Ача-пӑча торчӗ» номинацире кӗмӗл медале тивӗҫнӗ.
«Контактра» халӑх тетелӗнче Мария Савельева пӗлтернӗ тӑрӑх, Шупашкарти «Акконд» хапрӑк канихветне Германире сутаҫҫӗ. Йенӑри «Колобок» пельменнӑйӗнче «Леди День» канихвета тӑватӑ штукне 2 евро та 30 центпа туянма пулать.
Шупашкарти паллӑран та паллӑ кондитер хапрӑкӗ Китайра лавкка уҫнине Чӑваш халӑх сайчӗ маларах пӗлтернӗччӗ. Аса илтеретпӗр, «Акконд» кондитер фирми Шанхайра «SIAL China» ятпа иртнӗ апат-ҫимӗҫ куравӗ хыҫҫӑн хӑйне валли ҫул уҫнӑ. Китайри Суйфэньхэ провинцире Шупашкарти кондитерсем хӑйсен фирма лавккине кӑҫал ӗҫлеттерсе янӑ. Суту-илӳ точкине фирма франшиза мелӗпе (хрантсус чӗлхинчен чӑвашла кӑнттамрах куҫарсан ку сӑмаха енсем калаҫса татӑлни теме юрать) уҫнӑ. «Акконд» тӗнче шайне пӗлтӗртенпе тухма пуҫланӑ. Ун чух вӑл Таджикистанра икӗ лавкка уҫнӑ.
Пӗтӗм тӗнчери кулинари олимпиади юпа уйӑхӗн 21-26-мӗшӗсенче Германири Эйфрут хулинче иртет. Кунашкал ӑмӑрту тӑваттӑмӗш хут йӗркеленет. Унта 60 ҫӗршыври чи лайӑх поварсемпе кондитерсем килӗҫ.
Кулинари ӑсталӑхӗпе 2 пин ҫын, наци командисем паллаштарӗҫ. Раҫҫейӗн пӗрлештернӗ командине 20 ҫын кӗнӗ. Вӗсем тӗрлӗ регионта общество апатланӑвӗнче ӗҫлеҫҫӗ.
Команда йышне пирӗн республикӑри икӗ кондитер кӗнӗ: кулинари ассоциацийӗн председателӗ Николай Уездный тата «Планета» тулли мар яваплӑ общество кондитерӗ Надежда Андреева. Вӗсем хӑйсен ӑсталӑхӗпе пӗрре мар тӗлӗнтернӗ, сумлӑ конкурссенче ҫӗнтерӳҫӗ ятне пӗрре мар илтнӗ.
+12.5 °C